تحقیقات جدید ارتباط بین تغییرات آناتومی مغز و بیومارکرهایی را که در مراحل اولیه بیماری آلزایمر ظاهر میشود، کشف کردهاست. یافتههایی که روزی ممکن است باعث ایجاد تستی حساس اما غیر تهاجمی برای بیماری آلزایمر، پیش از ظهور علائم شناختی شود.
مدتی است دانشمندان دریافتهاند که یکی از اولین نشانههای آلزایمر، تولید پروتئینهای بتا-آمیلوئید (amyloid-Beta) و تائو (tau) در مغز میباشد. آنها همچنین دریافتهاند که سالها قبل از زوال شناختی در برخی بیماران آلزایمری، هیپوکامپ آتروفیه شده و حجمش کاهش مییابد. برای بررسی ارتباط بین این دو، تیمی از محققان دانشگاه McGill و مؤسسات بهداشتی وابسته به مکگیل، ۸۸ نفر که در خطر ارثی ابتلا به آلزایمر قرار دارند، اما هیچ نشانه شناختی از این بیماری را نشان ندادند، پیگیری شدهاند. افراد با استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای تعیین حجم مغز و بیرون کشیدن مایع مغزی نخاعی (CSF) به منظور آزمایش سطوح بتا-آمیلوئید و تائو اسکن شدند. این اطلاعات توسط مرکز مطالعات پیشگیری از بیماری آلزایمر در مؤسسهی دانشگاه سلامت ذهنی داگلاس تحت سرپرستی دکتر John Breitner جمعآوری شده است.
مقاله مرتبط: بیماری آلزایمر با مغز چه میکند؟
محققان با استفاده از مدلهای آماری دریافتند که هم مقادیر بالای بتا-آمیلوئید و هم تائو با حجم کمتر و پروفایلهای شدت تصویر (مربوط به رادیولوژی) مناطق مختلف مدار هیپوکامپ ارتباط دارد. و اگر صرفا یکی از پروتئینها تغییر کند، این ارتباط به آن صورت وجود ندارد. یافتههای مرتبط با شدت میتواند ایدهای برای محققان باشد. محققان میتوانند از MRI برای بررسی تغییرات رویداده در سطح ریزساختار استفاده کنند که حتی ممکن است مقدم بر کاهش شدید حجم نیز باشد.
بیومارکرها میتوانند برای سنجش اثربخشی داروها در کارآزماییهای بالینی استفاده شوند. نتایج آنها این آگاهی را به ما میدهد که چگونه آلزایمر از اولین نشانههای فیزیولوژیکیاش به زوال شناختی پیشروی میکند و به شناسایی افرادی که بیشترین خطر این بیماری را دارند، کمک میکند. سپس این بیومارکرها میتوانند برای سنجش اثربخشی داروها در کارآزماییها استفاده شوند. همچنین ممکن است روزی به پزشکان این اجازه را بدهد تا افراد در معرض خطر را تنها با MRI و بدون نیاز به پونکسیون کمری (که میتواند روشی دردناک باشد)، شناسایی کند.
مقاله مرتبط: کشف نشانههای اولیهی بیماری آلزایمر در مایع مغزی-نخاعی
Christine Tardif، اولین نویسندهی مقاله و استادیار مرکز تصویربرداری مغزی مککانل مؤسسه و بیمارستان عصبی مونترال، میگوید:
کار ما نه تنها نیاز، بلکه همچنین امکان افزودن بیومارکرهای حساس آسیب شناسی ماده سفید اولیه را در مرحله قبل از نشانههای بیماری آلزایمر نشان میدهد.
Mallar Chakravarty، نویسندهی ارشد مطالعه و استادیار دپارتمان روانپزشکی مکگیل و عصب شناس الگوریتمی در مرکز تصویربرداری مغزی در مؤسسهی دانشگاه سلامت ذهنی داگلاس، میگوید:
این روش وعدههای قابل توجهی را در شناسایی افرادی که بیشترین خطر برای ابتلا به بیماری آلزایمر را دارند، بدون استفاده از یک روش تهاجمی مانند پونکسیون کمری که میتواند برای بیماران استرسزا باشد، میدهد.
پروژه آنها در ژورنال Human Brain Mapping در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷ منتشر شده است.