دانشمندان راهی برای بهبودی زخم‌ بدون به جا ماندن اسکار یافته‌اند

همه‌ی ما آثار باقی‌مانده از زخم‌ها را در بدن خود داریم؛ چه ناشی از جراحی باشد و چه ناشی از افتادن از دوچرخه در کودکی، پس از بهبودی زخم، مارکی به جا می‌ماند که برای بسیاری از افراد خوشایند نیست. بافت ایجادشده در محل بهبودی زخم، اِسکار نام دارد.

تا کنون روش‌های فراوانی برای از بین بردن این اسکارها وجود نداشت اما اکنون دانشمندان راهی یافته‌اند که زخم‌ها با پوست نرمال و نه بافت اسکار، بهبود یابند. این امر تا کنون در پستانداران غیرممکن به نظر می‌رسید.
جورج کوتسارلیس^۱، رئیس دپارتمان درماتولوژی دانشگاه پنسیلوانیا در اظهارات خود، اشاره می‌کند:

“در این روش، زخم‌ها به گونه‌ای دست‌کاری شده که با بافت طبیعی جایگزین شوند، نه با بافت اسکار. راز این کار، تقدم بازسازی فولیکول‌ها است، بافت چربی به دنبال سیگنال‌هایی که از فولیکول‌های بازسازی‌شده ارسال می‌شوند، خودبه‌خود ایجاد می‌شود.”

علت تفاوت بافت اسکار با سایر نواحی نرمال پوست، فقدان چربی و فولیکول است. غلبه بر این مشکل به پوست ظاهری نرمال خواهد داد.
زخم‌های سطحی با بافتی مملؤ از چربی، مشابه پوست نرمال، پوسانده می‌شوند که در گذر زمان، با سایر نواحی پوست ادغام می‌شود و ظاهری طبیعی ایجاد می‌کند. اما بافت اسکار مورد نظر ما، تقریباً به طور کامل از سلول‌هایی با نام مایوفیبروبلاست تشکیل شده است که هیچ‌گونه چربی در خود ندارد، بنابراین با پوست نرمال ادغام نشده و ظاهری غیرطبیعی و دائمی را از خود بروز می‌دهد.

^{امتیاز تصویر: Maksim V. Plikus et. al./Science}

پروسه‌ای مشابه آن‌چه ذکر شد در چین و چروک‌های ناشی از سالخوردگی نیز به وجود می‌آیند؛ با از دست دادن سلول‌های چربی با نام آدیپوسایت، پوست پیر می‌شود.

این تیم تحقیقاتی موفق به کشف راهی شده‌اند که میوفیبروبلاست‌های موجود را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که می‌توانند به آدیپوسایت تبدیل شوند. بنابراین در پروسه‌ی بهبود زخم، بافت اسکار می‌تواند به پوست نرمال تبدیل شود. این روش سابقاً در ماهی‌ها و دوزیستان کارایی خود را اثبات کرده بود.
پژوهش‎های سابق نشان می‌دادند که سلول‌های چربی و فولیکول‌های مو در پوستِ در حال بازسازی به شکل مجزا رشد می‌کنند، اما نه مستقل از یکدیگر و رشد فولیکول‌های مو همواره مقدم است.
پس از مطرح شدن فرضیه‌ی رشد سلول‌های چربی به شکل مأخر از رشد فولیکول‌های مو، محققان درصدد اثبات آن در نمونه‌های پوست آزمایشگاهی برآمدند. این امر در حال طبیعی، غیرممکن است که به شکل خودبه‌خودی انجام شود.
آنان دریافتند که فولیکول‌های مو پروتئینی سیگنالی را آزاد می‌کنند که پروتئین مورفوژنیک استخوان نام دارد و بلافاصله پس از شروع به تشکیل شدن، سلول‌های مایوفیبروبلاست را به آدیپوسایت تبدیل می‌کند.
این پدیده موجب می‌شود پوست پوشاننده‌ی زخم از پوست طبیعی اطراف آن، غیرقابل تمایز باشد.
باید در نظر داشت که این آزمایش عملی بودن فرض را در مراحل اولیه اثبات کرده و تا کاربردهای بالینی مسیری طولانی در پیش است.
نتایج این پژوهش در Science منتشر شده‌اند.

^{پی‌نوشت}

^{۱. George Cotsarelis}