درمان استاندارد دارویی برای بیماری پارکینسون میتواند در طول زمان موجب عوارض حرکتی شود که اثربخشی بازگرداندن تحرک را کاهش میدهد. این عوارض، حرکات غیرارادی و غیرطبیعی را شامل میشود که به نام دیسکینزی شناخته میشوند. در یک مدل پریمات بیماری پارکینسون، دانشمندان مرکز ملی تحقیقات پریمات Yerkes از دانشگاه Emory، منشاء این پاسخهای غیرطبیعی به درمان، به ویژه دیسکینزیها را بررسی کرده و تاکتیکی برای کنترل آنها آزمایش کرده اند.
نتایج این تحقیق، که برای توسعهی روشهای جدید درمان مهم خواهد بود در Cell Reports منتشر شده است.
دانشمندان علوم عصبی معتقدند که دیسکینزیها به دلیل نوسانات دوپامین ایجاد میشوند. دوپامین پیامرسان عصبی است که در مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون تولید نمیشود. داروهای استاندارد لوودوپا تولید دوپامین را تجدید میکنند، اما گاهی در روند بهبود علائم، سطح دوپامین بیش از حد بالا میرود و پاسخها ناپایدار هستند.
محققان به رهبری Stella Papa نشان دادند که نورونهای استریاتال بیرون رونده (SPN)، که به هنگام از کار افتادن نورونهای تولیدکنندهی دوپامین اطراف خود بیشترین فعالیت را دارند؛ میتوانند با داروهای خاصی کنترل شوند که موجب کاهش میزان پاسخ ناپایدار به دوپامین و بروز دیسکینزیها میشود. استریاتوم بخشی از عقدههای قاعدهای است؛ منطقهای از مغز که به طور قابل توجهی تحت تاثیر پارکینسون قرار دارد.
مقاله مرتبط: پارکینسون: آیا این داروی موجود میتواند پیشرفت بیماری را متوقف کند؟
Papa، استاد نورولوژی دانشکدهی پزشکی دانشگاه Emory و یکی از محققان Yerkes، میگوید:
تمرکز ما روی این بود که ثابت کنیم فعالیت SPNها و سیگنالهای گلوتامات نقش مهمی دارد. دانستن این مکانیسم ممکن است به ایجاد استراتژیهای مختلف درمانی کمک کند: درمانهای دارویی یا درمان ژن.
اولین نویسندهی این مقاله، Arun Singh، پژوهشگر سابق Yerkes، است که اکنون در دانشگاه Iowa مشغول است. آزمایشگاههای بخش فارماکولوژی Emory، به ویژه رهبری گروه Stephen Traynelis، کمکهای قابل توجهی به این کار کرد. دکتر Traynelis نقش کلیدی در این مطالعه داشت. Annalisa Scimemi در SUNY Albany نیز به مطالعه کمک کرده است.
محققان آزمایش کردند که آیا داروهای LY235959 (یک آنتاگونیست گیرندهی NMDA) و NBQX (یک آنتاگونیست گیرندهی AMPA) میتوانند فعالیت بیش از حد SPN و علائم دیسکینزی را در مدلهای میمون پارکینسون کنترل کنند یا خیر. مدل پریمات غیر انسانی پارکینسون از نروتوکسین MPTP استفاده میکند که نورونهای تولید کنندهی دوپامین را از بین میبرد.
هر دو دارو با سیگنالهای انتقال دهندهی عصبی گلوتامات تداخل میکنند. در حضور لوودوپا، داروها هم در ضبط هر یک از سلولهای SPN و هم زمانی که به عقدههای قاعدهای میمونها تزریق میشدند، تاثیرات آرامبخشی داشتند. Papa میگوید: “پس از کاهش فرکانس شلیک SPN تا ۵۰ درصد، پاسخ به دوپامین تثبیت میشود و حرکات غیرطبیعی به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
او اشاره میکند که داروهای خاص استفاده شده در این تحقیق برای استفاده در انسانها ایدهآل نیستند، اما مکانیسمهایی را در زمینهی دیسکینزیها نشان میدهند که برای پیشبرد تحقیق و توسعهی درمانهای جدید با اثربخشی بهتر برای افرادی که بیماری پارکینسون دارند با ارزش است.