عمل تعویض مفصل زانو که با نام ترمیم مفصل زانو (knee arthroplasty) نیز شناخته می‌شود، می‌تواند به کاهش درد و بازیابی عملکرد زانو در آسیب‌های شدید مفصل زانو کمک کند. تعویض مفصل زانو شامل جدا کردن استخوان آسیب‌دیده و غضروف از استخوان ران، درشت نی و کاسه زانو و جایگزینی آن با یک مفصل مصنوعی که از الیاژ فلزی، پلاستیک با کیفیت و پلیمر ساخته می‌شود، است.
برای تشخیص نهایی که آیا تعویض مفصل زانو برای بیمار مفید است یا نه، جراح ارتوپدی با ارزیابی میزان حرکت، پایداری و قدرت زانوی بیمار نظر نهایی را می‌دهد.
برای چه عمل تعویض مفصل زانو انجام می‌شود
رایج‌ترین علت برای جراحی تعویض مفصل زانو این است که فرد از درد شدیدی که معمولاً ناشی از التهاب استخوان و مفصل زانو است، خلاصی یابد. افرادی که به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز دارند، معمولاً در راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و نشستن و برخاستن از صندلی مشکل دارند. بعضی افراد نیز حتی در زمان استراحت هم در ناحیه زانو احساس درد دارند.
خطرات
خطراتعمل تعویض مفصل زانو نیز مانند هر عمل دیگری، خطراتی دارد. این خطرات شامل:
- عفونت
- تشکیل لخته‌های خونی در ورید پا یا ریه
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- آسیب عصبی
علائم عفونت عمل تعویض مفصل زانو
چنانچه هرکدام از علائم زیر را دیدید، فورا به پزشک خبر دهید:
- تب بالای ۳۷.۸ درجه سلسیوس (۱۰۰ فارنهایت)
- احساس لرزش
- خارج شدن عفونت از محل جراحی
- افزایش قرمزی، حساسیت، التهاب و درد در زانو
در صورت عفونت در ناحیه زانوی تعویض شده، ضروری است که با انجام دوباره عمل جراحی، بخش‌های مصنوعی قرار داده شده در بدن بیمار، به سرعت خارج شوند. سپس با استفاده از آنتی‌بیوتیک، باکتری‌ها را از بین ببریم. بعد از اینکه عفونت از بین رفت، دوباره با عمل جراحی، زانوی مصنوعی دیگری قرار داده خواهد شد.
زانوی مصنوعی ممکن است از بین برود
خطر دیگری که در زمینه عمل تعویض زانو وجود دارد، این است که ممکن است به مرور زمان زانوی مصنوعی مستهلک شود. مصرف روزانه حتی محکم‌ترین فلزات و بخش‌های پلاستیکی را نیز فرسوده می‌کند. خطر از بین رفتن زانو با وجود فعالیت‌های زیاد و اضافه وزن، افزایش خواهد یافت.
چگونه برای عمل تعویض مفصل زانو آماده شویم
غذا و دارو
دکتر یا متخصص بیهوشی ممکن است به شما توصیه کند که مصرف بعضی داروهای خاص و مکمل‌های غذایی را قبل از عمل متوقف کنید. همچنین احتمال دارد که به شما گفته شود که بعد از نیمه شب روز عمل چیزی خورده نشود.
آماده شدن برای ریکاوری
برای چند هفته بعد از عمل، ممکن است شما به عصای زیر بغل یا واکر نیاز داشته باشید. بنابراین قبل از عمل، آنها را تهیه کرده و تمرین کنید. مطمئن شوید که در کنارتان کسی هست که شما را از بیمارستان به خانه ببرد و به شما در انجام کارهای روزانه مانند آشپزی، دوش گرفتن و شستن لباس‌ها کمک خواهد کرد. اگر تنها زندگی می‌کنید، کارمندان بخش ترخیص می‌توانند به شما یک سرایدار موقت را پیشنهاد دهند.
برای امن‌تر کردن خانه و اینکه کنترل خانه در زمان ریکاوری راحت‌تر باشد، بهتر است چند نکته زیر رعایت شود:
- تا زمانی که بالا رفتن از پله‌ها سخت است، یک جای مناسب برای زندگی در طبقه همکف خانه برای خود فراهم کنید.
- در حمام جای نشستن امن و نرده ایمن برای تکیه دادن را ترتیب دهید.
- نرده‌های کنار راه پله را ایمن کنید.
- یک صندلی پایدار با پشتی و نشیمنگاه محکم و یک چهارپایه برای بالا بردن پا تهیه کنید.
- در دستشویی‌هایی که محل نشستن‌شان کمی پایین است، یک تکیه گاه برای بلند شدن از نشیمنگاه دستشویی ترتیب دهید.
- سیم و قالیچه‌های لغزان از روی زمین جمع شوند.
چه چیزهایی می‌توان از عمل تعویض مفصل زانو انتظار داشت
قبل عمل
عمل تعویض مفصل زانو نیازمند بیهوشی است. براساس وضعیت بیمار و توانایی بدنی گروه تصمیم می‌گیرد که از بیهوشی عمومی که کلا هوشیاری‌تان را از دست می‌دهید، استفاده کند یا از بی‌حسی نخاعی استفاده کند که در این روش شما هوشیار هستید ولی قادر نیستید، از ناحیه کمر به پایین دردی احساس کنید.
شما قبل، در طول و بعد عمل به صورت داخل وریدی آنتی‌بیوتیک دریافت خواهید کرد. این دریافت دارو از عفونت‌های بعد عمل پیشگیری می‌کند. همچنین ممکن است از طریق مسدود کردن اعصاب اطراف زانو، منجر به بی‌حس شدن آن ناحیه شود. بی‌حسی به مرور زمان و بعد عمل از بین خواهد رفت.
در حین عمل
جراح زانویتان را در یک حالت خمیده قرار خواهد داد تا به همه سطوح زانو دسترسی داشته باشد. بعد از یک برش ۱۵ الی ۲۵ سانتی‌متری (۶ الی ۱۰ اینچ)، جراح کاسه زانو را به یک سمت کنار زده و سطوح آسیب‌دیده مفصل را می‌برد.
بعد از آماده شدن سطوح مفصل، جراح تکه‌های مفصل مصنوعی را می‌چسباند. قبل از بستن محل بریده شده، جراح زانو را خم و به طرفین می‌چرخاند تا از عملکرد مناسب آن اطمینان حاصل نماید. این عمل حدود ۲ ساعت طول می‌کشد.
بعد از عمل
شما بعد از عمل تعویض مفصل زانو به مدت یک الی دو ساعت در اتاق ریکاوری خواهید ماند. سپس به اتاق محل استراحت‌تان در بیمارستان منتقل شده و احتمالاً دو روز دیگر در بیمارستان تحت کنترل خواهید بود. پزشکان در این مدت با تجویز دارو به کنترل درد کمک خواهد کرد.
در طول مدتی که در بیمارستان خواهید بود، شما باید پا و زانویتان را حرکت دهید تا از این طریق جریان خون در ماهیچه‌های پا افزایش یافته و از تشکیل التهاب و لخته‌های خونی جلوگیری کند. در ضمن به احتمال قوی، در این مدت به شما داروهای رقیق کننده خون و لباس‌های حفاظتی و کفش‌های فشرده داده خواهد شد تا هر چه بیشتر در مقابل التهاب و تشکیل لخته محافظت شوید.
به شما گفته خواهد شد که به طور مکرر تمرینات تنفسی انجام داده و به مرور زمان سطح فعالیت خود را افزایش دهید.
روز بعد جراحی، یک فیزیوتراپیست به سراغ شما آماده و به شما یاد می‌دهد که چگونه زانویتان را ورزش دهید. بعد از اینکه از بیمارستان مرخص شدید، شما به ورزش‌درمانی در خانه یا یک مرکز فیزیوتراپی ادامه خواهید داد.
نتایج
برای بیشتر افراد، عمل تعویض مفصل زانو ، درد ناحیه زانو را کاهش می‌دهد، تحرک را بهبود بخشیده و کیفیت زندگی را بالا می‌برد. بیشتر تعویض مفصل زانوها حداقل ۱۵ سال دوام می‌آورند.
۳ الی ۶ هفته بعد از عمل، می‌توانید بیشتر فعالیت‌های روزانه را از سر بگیرید؛ مانند خرید کردن، مرتب کردن خانه. اگر بتوانید که پایتان را در حدی که قادر به نشستن در ماشین باشید، خم کنید، اگر قادر به کنترل کافی ماهیچه‌ها برای گاز دادن و ترمز گرفتن باشید و اگر از داروهای مسکن برای درد مصرف نمی‌کنید؛ بعد از ۳ هفته می‌توانید رانندگی کنید.
بعد از ریکاوری، شما می‌توانید بیشتر کارهایی که فشار کمی روی پا ایجاد می‌کنند رو انجام دهید؛ مانند قدم زدن، شنا کردن، گلف یا دوچرخه سواری. اما باید برای مدتی از کارهایی که فشار زیادی روی پا ایجاد می‌کنند، دوری کرد یا دوچرخه سواری. اما باید برای مدتی از کارهایی که فشار زیادی روی پا ایجاد می‌کنند، دوری کرد؛ مانند دویدن، پیاده روی، اسکی و ورزش‌هایی که اعضا با هم درگیر می‌شوند یا می‌پرند. با دکترتان در مورد محدودیت‌هایی باید رعایت کنید، حرف بزنید.
مقالات مرتبط
اگر برای کاهش وزن صرفاً ورزش کنید، به نفع زانوهایتان نیست!
