مارکرهای زیستی که اکنون بمنظور تشخیص زود هنگام بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار میگیرد، غلظت آمیلوئید-بتا و تائو فسفریله در مایع مغزی- نخاعی است. با این حال، مشاهده شدهاست در همهی افرادی که میزان این مارکرهای زیستی تغییر میکند، بیماری آلزایمر ایجاد نمیشود. بهمین منظور، مطالعات گستردهای برای یافتن مارکرهای زیستی جدید که اطلاعاتی درباره مراحل مختلف بیماری و تشخیص زود هنگام آن فراهم کند و نهایتا کنترل بیماری را تسهیل سازد، انجام میشود. مطالعهای تحت رهبری محققان انستیتو مطالعات پزشکی زیستی (IRB Barcelona) و the Institut ) Europeen de Chimie et Biologie (IECB در فرانسه به این مورد دست یافته است که دو مولکول آمیلوئید- بتا که به یکدیگر متصل شدهاند (دیمرهای آمیلوئید-بتا)، میتوانند مارکر زیستی جدیدی برای بیماری آلزایمر محسوب شوند.
در جستجوی مارکرهای جدید برای بیماری آلزایمر
مقاله مرتبط: پروتئین مرتبط با آلزایمر مانند عفونت در بدن پخش میشود
مطالعات مولکولی بیماری آلزایمر، رابطهای میان غلظت دیمرهای آمیلوئید-بتا و بروز بیماری آلزایمر برقرار ساخته است. ولی طبیعت این دیمرها به طرز قابل توجهی مورد بحث بودهاست زیرا این مورد شناخته شده نبود که آیا دو مولکول آمیلوئید-بتا که دیمر را تشکیل میدهند، با یک پیوند شیمیایی به یکدیگر متصل شدهاند یا نه. این اطلاعات با اهمیت است زیرا اگر پیوند شیمایی وجود نداشته باشد، دیمر میتواند هنگام دستکاری نمونهها در بررسی آزمایشگاهی، شکسته شود؛ همین مورد، از اندازه گیری دقیق غلظت آن ممانعت میکند.
تیم تحقیق در IRB Barcelona و IECB تحت رهبری ناتالیا کارولا و با همکاری مرکز اسپکتروفتومتری جرمی در IRB Barcelona با مدیریت مارتا ویلاسکا، ویژگیهای شیمیایی و ساختاری دیمرهای آمیلوئید-بتا را مورد مطالعه قرار دادهاند.
آریلو وازکز و مارینا گی، دو مولف ارشد این مطالعه که در نشریهی Analytical Chemistry منتشر شد، نشان دادند که پیوند میان دو مولکول آمیلوئید-بتا، از نوع پیوند کوالانسی است؛ بدین معنی که این دو مولکول با پیوندهای شیمیایی در کنار یکدیگر نگه داشته شدهاند که بسیاری قوی هستند و در زمان خارج کردن مغز، غیر ممکن است که این پیوند شکسته شود. این یافتهها از بررسی نمونههای بافت مغزی یک فرد بیمار و یک فرد بعنوان کنترل، بدست آمد. محققان به این نتیجه رسیدند دیمرهای آمیلوئید-بتا در بیماران آلزایمری بصورت کوالانسی به یکدیگر متصل شدهاند و بهمین دلیل، همانطور که میتوانند بعنوان مارکرهای زیستی جدید برای این بیماری محسوب شوند، میتوانند جزو اهداف درمانی نیز مدنظر قرار گرفته شوند.
آریلو وازکز اذعان داشت: “ما توانایی این دیمرها را بعنوان مارکرهای زیستی بالقوه تایید میکنیم. ما دریافتیم این دیمرها هنگام خارج کردن بافت در آزمایشگاه، حفظ میشوند و در نتیجه مشابه دیمرهایی هستند که در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر وجود دارد. علاوه بر این، ما روش حساس و قدرتمندی ابداع کردهایم که ما را قادر میسازد تا این دیمرها را در نمونههای زیستی مطالعه کنیم.” در این رابطه، محققان، روشهای شناسایی و تعیین مشخصات این دیمرها را بصورت دقیق تنظیم کردهاند.
کارولا میگوید: “بخاطر اینکه ما قادر به مطالعه مغز افراد زنده نیستیم، اکنون نیاز داریم تا مشخص کنیم که آیا این دیمرها در مایع مغزی- نخاعی بیماران مبتلا به آلزایمر وجود دارد یا نه؛ و سپس بررسیهای بالینی را بمنظور مرتبط ساختن حضور این دیمرها با مرحله بیماری آلزایمر، انجام دهیم. از نظر ما، اکنون این امکان وجود دارد که این دیمرها را بعنوان مارکر زیستی بیماری آلزایمر، معتبر در نظر بگیریم.”