زمانی که انسانهای نخستین با نئاندرتالها زادِ ولد کردند، DNAشان دچار اختلاطی ژنتیکی شد که سیستم ایمنی اروپاییان امروزی را شکل داد. تحقیقات نشان دادهاند التهاب و دیگر پاسخهای ایمنی در دودمان آفریقایی و اروپایی عملکرد متفاوتی دارند.
ژنهای اروپایی با نئاندرتال ها متخلط شده؛ کسانی که زمانی نزدیکترین ارتباط خویشاوندی را با انسان مدرن امروزی داشتند.
تحقیقات نشان دادهاند تبار آفریقایی نسبت به اروپایی پاسخ التهابی قویتری دارد. برای مثال، در آزمایشی نتایج نشان دادهاند سلولهای ایمنی افراد چگونه به باکتری های “سالمونلا” یا “لیستریا” پاسخ میدهند. آنها در ۸۰ فرد آفریقایی و ۹۵ فرد اروپایی این پاسخ های ایمنی را بررسی کردند و پی بردند که تبار آفریقایی با پاسخ التهابی قویتر رشد باکتریها را سه برابر بیشتر از تبار اروپایی کاهش دادند.
به گفته ی لویی باریر، ژنتیکدان دانشگاه مانتراب، گرچه یک پاسخ التهابی قوی میتواند هنگام هجوم عامل التهابی حیاتبخش باشد، اما اختلال در این پاسخ و یا پاسخدهی نابههنگام، منجر به بیماریهای التهابی و یا آسیبهای بافتی خواهدشد.
نتایج نشان دادهاند که سیستم ایمنی در تبار آفریقایی و اروپایی برای پاسخدهی بهتر به نیازهای ویژهی تحمیل شده توسط محیط، تکامل یافتهاست. که این امر، بسته به شرایط، میتواند مفید و یا مضر باشد.
التهاب و سلامتی
در تحقیق اخیر نشان دادهشده سیستم ایمنی تبار اروپایی نسبت به تبار آفریقایی، بیماریهای التهابی بیشتری – مانند سل – را متحمل میشود و بیماری های خود ایمنی – مانند لوپوس پسوریازیس – نیز سه برابر حالت عادی اتفاق میافتند.
در تحقیق جدیدی دو گروه محققان مستقل خواستار بررسی تفاوتهای مربوط به اصل و نسب بودهاند. این گروه با سرپرستی “باریر” که پاسخدهی سلول ایمنی به جرم تبار اروپایی آفریقایی را مقایسه کرده بودند، به مستعد بودن آفریقاییها و اروپاییها به بیماریهای متفاوت پی بردند؛ چرا که اروپاییان ژنهای خود را از نئاندرتالها بهدست آوردهاند.
باریر و همکارانش همچنین پی بردند که ۱۰ درصد ژنها در سلولهای ایمنی که ماکروفاژ نامیدهمیشوند، و نقش از بین بردن سلولهای مهاجم را برعهده دارند، بسته به تبار انسانها، به عفونتها پاسخهای متفاوتی میدهند. همچنین آنها به نشانههای تکاملی در تفاوت اصل و نسبی پی بردند؛ تفاوتهایی که به سازگاری مردم آفریقا و اروپایی با محیط خود کمک کردهاند.
یک توضیح احتمالی برای این پاسخهای التهابی ضعیفتر در اروپاییان، این است که انسان مدرن پس از مهاجرت از آفریقا در معرض عوامل بیماریزای ضعیفتری قرار گرفته، درنتیجه نیاز به سیگنالهای قدرتمندتر التهابی کاهش یافتهاست.
به گفتۀ باریر، این تغییر به سمت التهاب کمتر به دلیل اثرات منفی التهابِ بیش از حد حرکت میمند و اروپاییان متناوباً پاسخهای التهابی ضعیفتری به علت عوامل بیماریزای ضعیفتر در خارج از آفریقا بروز میدادند.
محققان همچنین اشاره کردهاند که بخش کوچکی از تفاوتهای مرتبط با اصل و نسب، با گونۀ ژنها از نئاندرتالها مرتبط است. یافتههای جدید نشان میدهند “انسان مدرن” حدود ۶۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰۰ سال پیش از آفریقا مهاجرت کرده و با نئاندرتالها و دیگر دودمانهای انسان باستان قبل از مهاجرت زاد و ولد کردهاست.
به گفته باریر، حدود ۲ درصد DNA انسانهای امروزیِ خارج از آفریقا در اصل نئاندرتال هستند؛ این که چگونه گونه های ژنوم نئاندرتال ممکن است موجب تفاوت سیستم ایمنی آفریقاییها و اروپاییها شود معلوم نیست.
گروه تحقیقی دیگری چگونگی پاسخ به ویروس آنفولانزا و مولکولهایی که پاسخ آنتیبیوتیک ایجاد میکنند را در ۲۰۰ فرد از تبار آفریقا و اروپا (خودگزارشگر) بررسی کردند؛ و همچنین متوجه تاثیر گونههای ژنتیکی نئاندرتالها بر پاسخ ویروسی در ژنوم اروپاییها شدند.
کونینتانا،متخصص ژنتیک جمعیت در اینستیتو پستور پاریس و همکارانش به وجود ژن منفرد در ژنوم اروپاییها و نه در آفریقاییها پی بردند. این ژن فعالیت التهابی ۸۱ ژن دیگر را کاهش میدهد. این یافته همچنین نشان میدهد اروپاییها در جهت پاسخ ایمنی ضعیفتری تکامل یافتهاند؛ چرا که به گفته ی کونینتانا مورسی، این مزیت برای بقاست.
در مجموع این نتایج پیامدهای مهم پزشکی دارند، زیرا مکانیسمهایی را نشان میدهند که احتمالاً نابرابریهای قومی در اختلالات ایمنی را توضیح میدهد و میتواند منجر به ارائه روشهای درمانی مفیدتری در آیندۀ نزدیک شود.