این موضوع مثل کشف یک قارهی جدید است!
محققان دریافتهاند که پیامرسانی میان پروتئینها و سیستم ایمنی بهدلیل وجود مولکول بههم تابیدهی ویژهای، بسیار پیچیدهتر از چیزی است که تصور میشد.
این مولکولها زمانی بسیار نادر تصور میشدند، اما محققان دریافتهاند که آنها در حقیقت یک چهارم نشانگرهایی هستند که مواد سمی و خارجی در بدن را مشخص میکنند. این کشف میتواند تاثیر بزرگی بر شیوهی تولید واکسن و درمان بیماریهای خودایمنی داشته باشد.
مایکل استامپ، بیولوژیست امپریال کالج لندن، دراینباره میگوید:
” این اکتشاف همانقدری غیرمنتظره است که یک جغرافیدان بگوید قارهی جدیدی کشف کردهاست یا ستارهشناسی ادعا کند سیارهی جدیدی در منظومهی شمسی یافتهاست.
اکنون لازم است بررسیهای زیادی دراینباره انجام دهیم. این موضوع نه تنها میتواند ما را به درک عمیقتری از نحوهی عملکرد سیستم ایمنی برساند، بلکه افقهای جدیدی را در مسیر درمان و توسعهی دارو و واکسن میگشاید.”
به طور خلاصه، سیستم ایمنی ما مواد آسیبزا را در بدن شناسایی کرده و تلاش میکند آنها را خنثی کند.
برای این کار، پروتئینهایی به نام آنتیبادی در پاسخ به آنتیژنها آزاد میکند.
بدن ما چگونه آنتیژنها را شناسایی میکند؟ بهوسیلهی نشانگرهای مولکولی به نام اپیتوپها. این ساختارهای مولکولی برروی سطح سلولهای خارجی قرار گرفتهاند، و ساختار و شکل مناسبی برای اتصال به آنتیبادیها فراهم میکنند؛ درنتیجه هر تهدید بالقوهای در بدن خنثی میشود.
تا به امروز، دانشمندان تصور میکردند که سلولها اکثر اپیتوپها را با قطع توالیهای مشخصی از پروتئینها تولید میکنند، سپس این مولکولها با ترتیب و نظم روی سطح سلول قرار میگیرند. اما اکنون، دانشمندان دریافتهاند که یک چهارم این مولکولهای نشانگر در حقیقت اپیتوپهای بههم تابیدهاند، و زمانی این اپیتوپها بهوجود میآیند که پروتئینها بدون نظم و ترتیب روی سطح سلول قرار بگیرند.
دانشمندان از وجود این اپیتوپهای در هم تابیده اطلاع داشتند اما تصور میکردند که کمیاب هستند، حال با این تعداد غیرمنتظره از نشانگرهای درهمتابیده، که حتی میتوانند تا ۳۰-۴۰ درصد مولکولهای نشانه را هم تشکیل دهند، بهنظرمیرسد که پیامرسانی در سیستم ایمنی پیچیدهتر از چیزی است که دانشمندان تصور میکردند.
این موضوع میتواند دلیل شایع بودن بیماریهای خودایمنی – مانند دیابت نوع ۱ و MS – باشد.
این کشف برای محققان حوزهی سیستم ایمنی هم رحمت و هم مصیبت است. رحمت از این جهت که حال که دید بهتری بر تعداد این اپیتوپهای بههم تابیده داریم، میتوانیم شیوههای درمان را با توجه به آنها توسعه ببخشیم، و مصیبت از این نظر که رمزگشایی پاسخهای سیستم ایمنی بسیار سختتر خواهد بود.