آنوریسم آئورت شکمی به متورم شدن و بزرگ‌شدگی قسمت تحتانی شریان آئورت گفته‌می‌شود. (شریان آئورت اصلی‌ترین رگ خونی است که خون مورد نیاز سایر قسمت‌های بدن را فراهم می‌کند.)
شریان آئورت به ضخامت یک شلنگ آبیاری باغچه (!) است که از قلب خارج شده و در مرکز قفسۀ سینه و شکم شما به سمت پایین حرکت می‌کند.
به دلیل اینکه شریان آئورت اصلی‌ترین تامین کننده‌ی خون موردنیاز بدن است، پارگی آئورت ناشی از آنوریسم آئورت شکمی می‌تواند با ایجاد خونریزی داخلی شدید باعث مرگ فرد شده و زندگی او را تهدید کند.
در ادامه ی مطالب این بیماری،به بررسی دلایل و ریسک فاکتور های آن می‌پردازیم.
دلایل
آنوریسم آئورتی عمدتا در قسمت‌هایی از شریان آئورت که در داخل شکم قرار گرفته است رخ می‌دهد.
اگرچه دلایل اصلی آنوریسم آئورت شکمی هنوز به طور واضح مشخص نشده‌است ولی تعدادی از عواملی که نقش مهمی را در ابتلا به این بیماری بازی می‌کنند عبارت‌اند از:
- استعمال دخانیات: به نظر می‌رسد که سیگار کشیدن واستفاده از سایر شکل‌های تنباکو احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. استعمال دخانیات به آئورت آسیب زده و باعث ضعیف شدن دیواره آن می‌شود.
- سخت شدن شریان ها (تصلب شرائین، آتریواسکلوروز): آرتریواسکلوروز زمانی رخ می‌دهد که چربی‌ها یا سایر مواد موجود در خون در دیواره‌های رگ ها رسوب کنند، در نتیجه‌ی ایجاد آرتریواسکلوروز، احتمال ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی افزایش می‌یابد.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا اختمال ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی را افزایش داده و نیز می‌تواند باعث آسیب و ضعیف شدن دیواره‌ی شریان آئورت شود.
- بیماری‌های عروقی در شریان آئورت: آنوریسم آئورت شکمی همچین می‌تواند به علت بیماری‌های عروقی که شریان آئورت را درگیر کرده و باعث التهاب آن می‌شوند،ایجاد شود.
- عفونت در شریان آئورت: وجود عفونت در شریان آئورت، برای مثال عفونت‌های باکتریایی و یا قارچی در شریان آئورت می تواند در برخی از شرایط عامل ایجاد آنوریسم آئورت شکمی باشد. (البته این عامل بسیار به ندرت باعث آنوریسم آئورت شکمی می‌شود)
- تروما(ضربه و آسیب): وارد شدن ضربه به شریان آئورت مانند شرایطی که در تصادفات رخ می‌دهد نیز از عوامل ایجاد آنوریسم آئورت شکمی می‌باشد.
- عوامل ارثی و ژنتیکی: در برخی از بیماران مبتلا به این بیماری علت ابتلا عوامل ارثی و ژنتیکی می‌باشد.
ایجاد تورم در شریان آئورت (آنوریسم آئورتی) می‌تواند در تمام طول این شریان رخ دهد، اما اگر این تورم و بزرگ شدگی در قسمت فوقانی این شریان که در قفسه‌سینه قرار دارد رخ دهد، به آن آنوریسم آئورت سینه‌ای گفته می‌شود که بسیار نادر است؛ تورم و بزرگ‌شدگی شریان آئورت عمدتا در قسنت‌های تحتانی آن که در شکم قرار دارد، رخ می‌دهد. به آنوریسم آئورت شکمی به اختصارAAA: Abdominal Aortic Aneurysm گفته می‌شود.
عوامل خطرزا (ریسک فاکتور‌ها)
ریسک فاکتور‌های بیماری آنوریسم ائورت شکمی عبارتند از:
- سن: آنوریسم آئورت شکمی عمدتا در افرادی که سن آن‌ها ۶۵ سال و یا بیشتر می‌باشد رخ می‌دهد.
- استعمال دخانیات: استعمال دخانیات از مهم‌ترین و شدید‌ترین عوامل خطرزا می‌باشد.هرچه طول زمانی که شما از دخانیات استفاده می‌کنید و نیز میزان مصرفتان بیشتر باشد، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
- جنسیت: آنوریسم آئورت شکمی در مردان نسبت به زنان شیوع بیشتری دارد.
- نژاد: احتمال ایجاد انوریسم آئورت شکمی در نژاد سفید نسبت به سایر نژاد‌ها بیشتر است.
- سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند، با خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری رو‌به‌رو هستند.
- آترواسکلوروز: آترواسکلوروز-رسوب چربی‌ها در دیواره‌ی عروق خونی- خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
- وجود آنوریسم(تورم و بزرگ‌شدگی) در سایر عروق: افرادی که آنوریسم را در سایر شریان‌های بزرگ بدن خود مانند شریان موجود در پشت زانو ویا در آئورت سینه‌ای خود دارند، با خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری رو‌به‌رو هستند.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا خطر ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی را افزایش می‌دهد.
عوارض
گسستگی در یک یا چند لایه از دیواره آئورت ونیز پاره شدن شریان آئورت در اثر کشیدگی بیش از حد از عوارض اصلی بیماری آنوریسم آئورت شکمی می باشد.پاره شدن شریان ائورت در اثر بزرگ شدگی بیش از حد می‌تواند باعث خونریزی داخلی منجر به مرگ شود. به طور کلی، هرچه بزرگ شدگی آئورت و نیز سرعت رشد آن زیاد باشد، احتمال پارگی شریان آئورت و ایجاد خونریزی داخلی بیشتر خواهد بود.
علائم و نشانه‌هایی که در صورت پارگی ائورت بروز خواهد کرد عبارتند از:
- درد شدید،ناگهانی و مداوم در شکم و یا پشت
- دردی که به پشت ویا پاها منتشر می‌شود
- سرگیجه
- حالت تهوع
- افت فشار خون
- نبض سریع
یکی دیگر از عوارض آنوریسم آئورت شکمی افزایش خطر ایجاد لخته‌های خونی می‌باشد. لخنه‌های خونی کوچک می‌توانند در قسمت متورم شده شریان آئورت رشد کرده و بزرگ‌تر شوند،آنگاه این توده‌های بزگ شکسته شده و وارد جریان خون می‌شوند که می‌توانند در مسیر جریان خون، باعث مسدود شدن یکی از شریان‌های بدن برای مثال شریان انگشتان، کلیه و یا سایر بافت‌ها شوند که در نتیجه مسدود شدن شریان، خون به قسمت مورد نظر نمی‌رسد و بافت مورد نظر به علت کاهش جریان خون و متعاقب آن، عدم تامین مواد مورد نیازش دچار ایسکمی و در درجات شدید، دچار مرگ می‌شود.
