در دهه ۱۹۲۰، یک مجموعه‌دار به صفحه‌ای در دفتر لئوناردو داوینچی نگاهی انداخت و تصور کرد که محتوی آن “یادداشتها و نمودارهای بی‌اهمیت به رنگ قرمز” هستند. اما وقتی که یک استاد در سال ۲۰۱۶ آن صفحه را بازبینی کرد، متوجه شد که این یادداشتها حاوی یافته‌های پیشگامانه‌ای بودند. اولین نسخه نوشته‌‌ها نشان‌دهنده قوانین اصطکاک بود.
بین خطوط را بخوان
این کشف در آوریل ۲۰۱۶ توسط یان هاتچینگز، استاد دانشگاه کمبریج، انجام شد. مدت‌هاست که می‌دانیم داوینچی اولین مطالعات درباره اصطکاک را انجام داده. اما مشخص نبود که کی و چگونه این کار را انجام داده تا زمانی که هاتچینگز یک صفحه مشخص از دفتر سال ۱۴۹۳ داوینچی را بررسی کرد. یک دفتر کوچک است، تقریبا ۹ سانتی‌متر در ۶ سانتی‌متر. در عین حال بسیار با مشاهدات و بصیرت پُر شده است، به طوری که همین یک صفحه کوچک در دهه ۱۹۲۰ به دقت مورد بررسی قرار گرفت. در آن روزها مردم به طرح مداد از یک خانم مسن علاقه‌مند بودند که برخی فکر می‌کردند هلن تروی بود.
طرح‌های مربوط به اصطکاک دقیقا در صفحه پایین آن طرح خانم قرار دارد و با مداد با رنگ متفاوتی کشیده شده است. نقاشی‌ها ردیف‌هایی از بلوک‌ها را نشان می‌دهد که توسط یک وزنه که از قرقره آویزان شده کشیده می‌شوند.
هاتچینگز چیزی را که محققان پیشین ندیده بودند، دید: اشکال هندسی بزرگی که قوانین اصطکاک را نشان می‌دادند. او توضیح می‌دهد که:
داوینچی به خوبی می‌دانست که نیروی اصطکاک میان دو صفحه مماس متناسب با نیرویی است که دو سطح را به هم فشار می‌دهد، و اصطکاک مستقل از منطقه تماس ظاهری میان دو سطح است.
علاوه بر این، طرح‌های او به طرز قابل ملاحظه‌ای پیش از اینکه مردم به کشف این قوانین باور داشته باشند، به وجود می‌آیند.
اصطکاک
داوینچی از قبل یک میراث عظیم داشت. مثلا به عنوان نقاش مونالیزا و شخصیت افتخاری در ” The Da Vinci Code” از بین تمام چیزهای دیگرش. اما کشف وی تاثیر بسیار زیادی در علم سایش‌شناسی داشت. بر خلاف ظواهر، این مطالعه انواع نیست، بلکه مطالعه اصطکاک، لغزش و سایر پدیده‌های فیزیکی مرتبط است.
بررسی قوانین اصطکاک از نظر تاریخی به دانشمند فرانسوی گیلاوم آمونتوس نسبت داده می‌شود، که در دهه ۱۶۰۰ کار کرده است. هرچند که طرح‌های داوینچی نشان می‌دهند که آمونتوس قوانین را دوباره کشف کرده است. کشف مخفیانه داوینچی روی سایش‌شناسی به عنوان یک رشته اثری نگذاشته (تا به امروز) اما او هم‌چنان اولین نفر بوده. دفترچه کشف‌شده اخیر تنها کار او در این زمینه نبوده است. داوینچی به مطالعه اصطکاک حدودا به مدت ۲۰ سال پرداخته است. او عاشق طراحی ماشین‌های پیچیده بود، و این یعنی می‌دانست اثرات اصطکاک روی چرخ‌ها، محورها، پیچ‌ها و قرقره‌ها چگونه است.
