ماه نوامبر، به‌عنوان ماه جهانی “آگاهی از سرطان ریه” نام‌گذاری شده است. در این راستا، به تبیین ابعاد مختلف سرطان ریه و راه‌های پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.
ریه‌ها ارگان‌هایی اسفنجی در داخل قفسۀ سینه هستند که به‌هنگام دم اکسیژن را وارد بدن و در هنگام بازدم، دی‌اکسیدکربن را از بدن خارج می‌کنند.
سرطان ریه اصلی‌ترین عامل مرگ ناشی از سرطان در ایالات متحدۀ آمریکاست. در این میان سیگاری‌ها بیشتر در معرض سرطان ریه قرار می‌گیرند. جالب است بدانید حتی اگر پس از سال‌های طولانی سیگار کشیدن اقدام به ترک سیگار کنید، باز هم می‌توانبد تا حد چشم‌گیری از خطر ابتلا به سرطان ریه بکاهید.
علائم و نشانه‌ها
حقیقتاً باید گفت سرطان ریه در مراحل ابتدایی خود علائم تشخیصی خاصی ندارد و این نشانه‌ها معمولاً در سرطان ریۀ پیشرفته دیده‌می‌شوند.
سرطان ریه می‌تواند شامل این علائم و نشانه‌ها باشد:
- سرفۀ جدیدی که مدت زمان زیادی باقی می‌ماند
- “سرفه سیگاری” یا تغییرات در سرفه‌های مزمن
- سرفه‌های خونی – حتی به مقدار کم
- کوتاهی نفس
- درد قفسۀ سینه
- با صدا نفس کشیدن (صدای خِس خِس در هنگام نفس کشیدن)
- خشکی و خشونت صدا
- کاهش وزن خودبه‌خودی
- درد استخوان
- سردرد
مراجعه به پزشک
درصورت مشاهدۀ علائم و نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر مدت زمان زیادی است که قادر به ترک سیگار نیستید، می‌توانید از پزشک خود کمک بگیرید. پزشک می‌تواند با مشاوره، تجویز دارو و محصولات شبه‌نیکوتینی جایگزینِ سیگار به شما کمک کند.
سیگار و سرطان ریه
سیگار کشیدن اصلی‌ترین عامل سرطان ریه، هم برای کسانی که سیگار می‌کشند و هم برای کسانی که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند (دود دستِ دوم)، می‌باشد. اما سرطان ریه می‌تواند در کسانی تجربۀ دود سیگار را نداشته‌اند هم رخ بدهد؛ در عمدۀ این موارد عامل محیطی ایجادکنندۀ سرطان شناخته نمی‌شود.
پزشکان بر این باورند که سیگار به سلول‌های پوشانندۀ ریه‌ها و مجاری تنفسی آسیب می‌رساند. هنگامی که دود سیگار را در هنگام دم به ریۀ خود وارد می‌کنید، مواد کارسینوژن (سرطان‌زا) بافت ریه را موردِ تغییرِ آنی می‌دهند. در ابتدا، بدن قادر به اصلاح این تغییرات است اما با ادامه‌یافتن این روند، آسیب‌های سلولی منجر به تغییر ساختار و عملکرد غیرطبیعی سلول‌های پوشاننده می‌شوند.
انواع
سرطان ریه براساس شکل میکروسکوپی ریه به دو دستۀ عمده تقسیم می‌شود که هرکدام درمان خاص خود را دارند. این دو دسته عبارت‌اند از:
- سرطان سلول کوچک ریه: در افرادی که زیاد سیگار می‌کشند رخ می‌دهد.
- سرطان سلول غیرکوچک ریه: سرطان ریۀ سلول غیرکوچک، لفظ عمده‌ای است که برای انواع مختلفی از سرطان ریه به‌کار می‌رود. این دسته، شایع‌تر بوده و شامل سه گروه مهم می‌باشد:
- سرطان سلولی فلسی
- آدنوکارسینوم
- سرطان سلول بزرگ
ریسک‌فاکتورها
- سیگار کشیدن: ترک سیگار، در هر سن و در هر مرحله‌ای، تاثیر به‌سزایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه دارد.
- قرار گرفتن در معرض دود دست‌ِدوم
- گاز رادون: در طبیعت از شکسته‌شدن اورانیوم در سیالات، سنگ و آب ایجاد می‌شود و درنهایت درمعرض تنفس قرار می‌گیرد. سطح خطرناک رادون می‌تواند حتی در خانه‌ها دیده‌شود. تست‌های سنجش میزان رادون محیط به‌راحتی قابل دسترسی و تهیه هستند.
- آزبست (پنبۀ نسوز) و سایر موادی که سرطان‌زا شناخته می‌شوند، از جمله آرسنیک، کروم و نیکل. لازم به ذکر است که اثر منفی این ترکیبات در افراد سیگاری بیشتر است.
عوارض، مراحل پیشرفت و راه‌های پیشگیری از سرطان ریه را در بخش دوم این مقاله بخوانید.
