کلروکین انتقال ویروس زیکا از مادر به جنین را کاهش میدهد. یک مطالعهی مشترک و جدید که توسط محققان موسسه اکتشافات پزشکی (SPB) Sanford Burnham Prebys و مدرسهی پزشکی UC San Diego انجام شد، نشان داد دارویی که برای درمان و پیشگیری مالاریا استفاده میشود، میتواند برای درمان ویروس زیکا هم موثر باشد. این دارو تاریخچهای طولانی را از مصرف ایمن در دوران بارداری به دنبال دارد و نسبتا ارزان است.
ویروس زیکا یکی از مهمترین خطرهای بهداشت جهانی است. در بیشتر بزرگسالان، این ویروس باعث ایجاد علائم ملایمی مشابه آنفولانزا میشود. ولی در خانمهای باردار میتواند باعث ایجاد نقایص جدی در کودکان شود؛ از قبیل میکروسفالی. (میکروسفالی یک بیماری عصبی است که در آن سر نوزدان به طور غیرمعمولی کوچک است و به همین دلیل موفق به رشد و تکامل مناسب نمیشوند.) هیچ راه یا درمانی برای مقابله با این بیماری وجود ندارد. Alexey Terskikh دانشیار موسسهی SPB میگوید:
هنوز یک نیاز فوری برای تقویت آمادگی و ظرفیت ما برای پاسخ دادن به شیوع زیکا وجود دارد. جدیدترین تحقیق ما نشان میدهد که داروی ضد مالاریا-کلروکین- میتواند دارویی موثر برای درمان و پیشگیری عفونتهای زیکا باشد.
Terskikh نویسندهی ارشد مطالعهای جدید است که اثر کلروکین را بر ارگانوئیدهای مغز انسان (مغز مصنوعی و آزمایشگاهی) و موشهای باردار آلوده به ویروس آزمایش میکند؛ مطالعه نشان میدهد که دارو به طور قابل توجهی میزان ویروس زیکا را در خون مادر و سلولهای پیشساز عصبی در مغز جنین کاهش میدهد. موشهای حامله کلروکین را از طریق آب آشامیدنی با دوزهایی معادل دوز قابل قبول و مورد استفاده در انسان دریافت کردند.
مقالهی مرتبط: چگونه عفونت زیکا به مرگ جنین میانجامد؟
lysson R. Muotri پروفسور و مدیر برنامه سلولهای بنیادی در UC San Diego و نوسندهی ارشد مطالعه میگوید:
تحقیق ما اولین مطالعهی عفونت زیکا در یک مدل موشی است که ویروس را به روشی مشابه انسان انتقال میدهد. تا کنون محققان از سویهای از موش استفاده میکردند که دارای نقص اینترفرون بود. (اینترفرون یک پروتئین سیگنال دهنده است که دفاع ضد ویروسی را افزایش میدهد.) در واقع آن موشها در اثر عفونت زیکا میمردند؛ این نوع از مطالعات برای فهمیدن انتقال طبیعی ویروس از مادر یا پدر به جنین و بررسی اثر این انتقال بر نوزادان مناسب نبودند.
Terskikh افزود؛ ما باور داریم مدل موشی ما به طور صحیحتری راه آلوده شدن مردان، زنان و جنینها را با ویروس زیکا نشان میدهد. کلروکین به طور کامل ویروس زیکا را در موشهای آلوده از بین نبرده است ولی لود ویروسی را کاهش داده است؛ بنابراین مطالعه نشان میدهد که دارو میتواند آسیب عصبی در نوزادان آلوده به ویروس را محدود کند.
Muotri میگوید:
در دههی ۱۹۵۰، آژانس بهداشت برزیل، کلروکین را به نمک خوراکی اضافه کرد و از این راه دارو را در جمعیت مناطق اندمیک پخش کرد. این ایده روشی موثر برای گسترش داروی ارزان ضد مالاریا به عنوان عامل پیشگیری کننده در مقیاسی وسیع بود. این استراتژی به احترام موسس آن، دکتر Mario Pinotti، متود Pinotti نامیده میشود. لحاظ کردن برنامهی نمک دارویی میتواند بار دیگر در برزیل ارزشمند باشد.
Terskikh معتقد است؛ کلروکین تاریخچهای طولانی از درمان موفقیت آمیز مالاریا دارد و هیچ گزارشی از آن مبنی بر ایجاد نقص در نوزادان ثبت نشده است. قطعا مطالعات بیشتری باید انجام شود تا جزئیات دقیق مکانیزم این دارو مشخص شود. اما با توجه به هزینهی پایین آن، در دسترس بودن و ایمنی دارو، در یک کارآزمایی بالینی مورد بررسی قرار میگیرد تا اثربخشی آن برای درمان ویروس زیکا در انسان ارزیابی شود.