زیرهی سبز ادویهای است که از گیاه Cuminum cyminum به دست میآید. این گیاه بومی آسیا، آفریقا و اروپاست؛ ولی به طور گسترده در سراسر جهان برای آشپزی استفاده میشود. زیرهی سبز دومین ادویهی پرطرفدار بعد از فلفل سیاه است. در این مقاله به بررسی فواید زیره سبز خواهیم پرداخت.
زیرهی سبز اغلب به صورت دانههای خشک یا پودر خریداری میشود. این ادویه یکی از اجزای تشکیلدهندهی رایج در ادویههای مخلوط از جمله پودر کاری است. زیرهی سبز ادویهی اساسی بسیاری از دستپختهاست؛ از جمله دستپخت مکزیکی، هندی، آفریقایی و آسیایی.
به غیر از پخت و پز، زیرهی سبز سالهاست در سراسر جهان برای موارد درمانی هم استفاده میشود.
در برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی، زیرهی سبز برای کمک به هضم، سرفه، درد و سلامت کبد استفاده میشود. در ایران، مردم برای درمان تشنج از زیرهی سبز استفاده میکنند؛ در حالیکه در تونس، برای کمک به مبارزه با عفونتها و کاهش فشار خون استفاده میشود.
علاقه به مطالعه در مورد زیرهی سبز گسترش یافته است؛ زیرا تحقیقات جدیدتر، برخی از مزایای سلامت جسمانی آن را تایید میکنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فواید بالقوهی سلامتی، خطرات مرتبط با زیرهی سبز و همچنین نحوهی اضافه کردن آن به رژیم غذایی، این مقاله را دنبال کنید.
مزایای زیرهی سبز
۱- کاهش وزن
زیرهی سبز میتواند برای افرادی که در حال تلاش برای کاهش وزن هستند، کمککننده باشد. مطالعهای در بزرگسالان دارای اضافهوزن، اثرات زیرهی سبز را با یک داروی کاهش وزن و یک placebo (دارونما) مقایسه کرد.
پس از ۸ هفته، محققان دریافتند که گروههای استفاده کننده از زیرهی سبز و داروی کاهش وزن، هر دو به میزان قابل توجهی وزن کم کردهاند. همچنین گروه مصرف کنندهی زیرهی سبز شاهد کاهش سطح انسولین خود بودند.
مطالعهای دیگر نشان میدهد زنان دارای اضافه وزن و چاقی، با مصرف ۳ گرم پودر زیرهی سبز در ماست به طور روزانه و به مدت ۳ ماه، شاهد کاهش چشمگیر وزن بدن، سایز دور کمر و چربی بدن بودهاند.
۲- کلسترول
همچنین مطالعهی مذکور در زنان دارای اضافه وزن و چاقی نشان میدهد که مصرف روزانهی ۳ گرم پودر زیرهی سبز، باعث کاهش سطح کل کلسترول، LDL (کلسترول بد) و تری گلیسیرید میشود.
همچنین زنانی که از پودر زیرهی سبز استفاده کرده بودند، HDL (کلسترول خوب) بالاتری داشتند.
۳- دیابت
مطالعهای در بزرگسالان دارای دیابت نوع ۲، اثرات روغن اسانس زیرهی سبز را بر قند خون بررسی کرد. افراد شرکتکننده در مطالعه به گروههایی تقسیم شدند که روزانه ۱۰۰ میلیگرم روغن زیرهی سبز، ۵۰ میلیگرم یا placebo دریافت میکردند.
پس از ۸ هفته، هر دو گروه دریافت کنندهی روغن زیرهی سبز، شاهد کاهش سطح قند خون، انسولین و هموگلوبین A1c بودند.
همچنین گروههای مصرف کنندهی روغن زیرهی سبز، شاهد بهبودی در علائم التهاب و مقاومت انسولینی بودند. (در وضعیت مقاومت انسولینی، سلولها نمیتوانند به طور موثر از انسولین استفاده کنند.)
۴- سندروم رودهی تحریکپذیر
یک مطالعهی آزمایشی کوچک، اثر مصرف قطرهی اسانس زیرهی سبز را بر علائم سندروم رودهی تحریکپذیر بررسی کرده است.
پس از ۴ هفته، افراد شرکتکننده در مطالعه متوجه بهبودی در علائم زیادی شدند؛ از قبیل درد معده و نفخ شکم.
در پایان مطالعه، افراد مبتلا به سندرومی که به طور عمده یبوست داشتند، حرکات رودهای مکررتر و افرادی که به طور عمده اسهال داشتند، حرکات رودهای کمتری را تجربه کردند.
۵- استرس
زیرهی سبز میتواند به کنترل استرس در بدن کمک کند. یک مطالعه در رتها، اثر عصارهی زیرهی سبز را بر علائم استرس بررسی کرده است.
زمانی که حیوانات قبل از یک فعالیت استرسزا، عصارهی زیرهی سبز را دریافت میکردند، بدن آنها نسبت به زمانی که این درمان را دریافت نکرده بودند، به طور قابل توجهی پاسخ استرسی کمتری را بروز میداد.
زیرهی سبز به عنوان یک آنتی اکسیدان میتواند به مبارزه با اثرات استرس کمک کند. این محققان دریافتند که در رتهای آزمایشی، زیرهی سبز آنتی اکسیدان موثرتری از ویتامین C است.
۶- از دست دادن حافظه
مطالعهی مذکور، اثر عصارهی زیرهی سبز را بر حافظه هم بررسی کرده است. مطالعه نشان میدهد حیواناتی که عصارهی زیرهی سبز را دریافت کرده بودند، یادآوریهای بهتر و سریعتری داشتند.
ارزش غذایی
بر اساس پایگاه ملی تغذیهی وزارت کشاورزی ایالات متحده، یک قاشق چایخوری از دانههای زیرهی سبز شامل موارد زیر است:
• ۸ کیلوکالری انرژی
• ۰/۳۷ گرم پروتئین
• ۰/۴۷ گرم چربی
• ۰/۹۳ گرم کربوهیدرات
• ۲۰ میلیگرم کلسیم
• ۱/۳۹ گرم آهن
• ۸ میلیگرم منیزیم
به علاوه زیرهی سبز حاوی آنتی اکسیدانهاست که این ترکیبات، مرتبط با فواید سلامتی این گیاه هستند.
خطرات زیرهی سبز
خوردن غذاهای پخته شده با زیرهی سبز، احتمالا برای اکثر مردم بیخطر است. برخی افراد به زیرهی سبز آلرژی دارند که در این صورت باید از مصرف آن اجتناب کنند.
قبل از پیشنهاد مصرف دوزهای تکمیلی زیرهی سبز، تحقیقات بیشتری باید صورت گیرد. در مطالعهای، برخی افراد پس از مصرف عصارهی زیرهی سبز دچار تهوع، سرگیجه و درد معده شدند.
در رابطه با همهی مکملها، افراد باید در مورد آن چه مصرف میکنند، با پزشک خود مشورت کنند. بسیاری از مکملها ممکن است بر نحوهی اثر داروهای تجویزی خاص تاثیر بگذارند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) از لحاظ کیفیت یا خلوص بر مکملها نظارت نمیکند؛ بنابراین تحقیقات خود را روی برندهای دیگر مکملها انجام دهید.
تحقیقات بر روی رتها نشان داده است که فرآرودههای حاصل از زیرهی سبز با نوعی دارو برهمکنش میدهد و باعث بالا رفتن سطح آنتی بیوتیکی میشود که برای درمان سل استفاده شده است.
افراد دیابتی، به ویژه کسانی که برای دیابت دارو مصرف میکنند، باید با احتیاط از زیرهی سبز استفاده کنند؛ زیرا ممکن است این گیاه منجر به تغییراتی در سطح قند خون شود.
رژیم غذایی زیرهی سبز
زیرهی سبز یکی از اجزای رایج در بسیاری از غذاهای قومی لذیذ است. این ادویه طعمی گرم را به غذا اضافه میکند و در سوپها، خورشها و خوراک کاری فوقالعاده عمل میکند.
همچنین این ادویه میتواند برای چاشنی دادن به سبزیجات و گوشت، قبل از کباب کردن استفاده شود.
دورنمای کلی
زیرهی سبز پتانسیل استفاده را برای دسترسی به انواع موقعیتهای بهداشتی یا درمانی دارد.
تحقیقات نشان داده است زیرهی سبز میتواند سیستم ایمنی را تقویت کند و به مبارزه با انواع مشخصی از عفونتهای باکتریایی و قارچی کمک کند. همچنین تحقیقات حیوانی نشان داده است زیرهی سبز میتواند به جلوگیری از برخی انواع سرطانها کمک کند.
تحقیقات بیشتری، به ویژه در فاز انسانی، باید صورت گیرد؛ ولی به نظر میرسد زیرهی سبز در دنیای پزشکی جایگاه ویژهای دارد. در حال حاضر بهترین فرم مکمل و دوز آن ناشناخته است.
هماکنون، زیرهی سبز احتمالا در غذا بیشتر استفاده میشود تا به عنوان مکمل!