اشتباه: تمام آتشفشان‌ها این شکلی‌‌اند!
این عقیده که آتشفشان‌ها کوه‌های مخروطی‌شکل و بلندی هستند که در جنگل‌های گرمسیری به چشم می‌خورند، توسط هالیوود پایه‌گذاری شده است. هر فیلمی که بخواهد آتشفشانی را به تصویر بکشد، ملزم به پیروی از این قوانین کلیشه‌ای است. در صورتی هم که یک حفرۀ لبریز از گدازه نیز بر فراز این کوه به تصویر کشیده شود، دیگر کار تمام است! به یک آتشفشان ایده‌آل دست پیدا کرده‌ایم.
مقاله مرتبط: دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی تحسین دانشمندان را برانگیخت
اما در دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم، آتشفشان‌ها در انواع شکل‌ها و اندازه‌ها – و حتی انواع اقلیم‌ها – مشاهده می‌شوند. آن استخر گدازه هم تقریباً در هیچ آتشفشانی به چشم نمی‌خورد؛ به طوری که در سراسر دنیا فقط ۶ مورد آتشفشان داریم که چنین حفره‌ای داشته باشند، که آن هم همیشه پر از گدازه نیست. متداول‌ترین شکل آتشفشان که در طبیعت دیده می‌شود، با آن چیزی که در سینما می‌بینیم تفاوت بسیاری دارد. مطابق با برآورد متخصصین این حوزه، ۷۵ تا ۸۰ درصد از تمام ماگمای دنیا به داخل اقیانوس‌ها آزاد می‌شود. بیراه نیست اگر بگوییم یک میلیون آتشفشان زیردریایی در جهان داریم.
اشتباه: آدم‌ها لایه ازن را تماماً نابوده کرده‌اند!
در سال ۱۹۸۴، فرورفتگی بزرگی در لایه ازن بر فراز قطب جنوب شناسایی گردید. مطالعاتی که در ادامه صورت گرفت توانست مسبب اصلی را معرفی نماید. ماجرا از این قرار بود که مولکول‌هایی به نام کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC)، که در خنک‌ساز یخچال و قوطی‌های اسپری به کار می‌رود، توانسته بودند به لایۀ فوقانی جو نفوذ کنند. این ترکیبات قادرند با ازن وارد واکنش شده، و تعادلی که بین تجزیه و تولید آن برقرار است، به سمت تجزیۀ بیشتر سوق دهند. تراکم پایین‌تر ازن هم به معنای محافظت کم‌تر در برابر پرتوی فرابنفش است. مسئله وقتی جدی‌تر شد که این لایه ضخامت بیش‌تری را از دست داد. وقوع بحران در حوزۀ سلامت جهانی، اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید.
مقاله مرتبط: بمباران‌های جنگ جهانی دوم بر اتمسفر زمین اثرات مخرب داشته‌اند
هم‌زمانی بحران نابودی ازن با ارتقای آگاهی مردم در مورد تغییرات اقلیم ناشی از فعالیت انسان، باعث شد به جای یک مشکل، با دو مشکل مواجه شویم. اما با این که تغییرات اقلیم هم‌چنان به عنوان یک مسئله‌ی جدی در جای خود باقی است، باید بدانیم که نابودی ازن در حد یک بحران نیست. در پی انعقاد قرارداد مونترال در سال ۱۹۸۷، CFCها و ترکیبات مشابه از چرخۀ مصرف خارج شدند. طی یک دهۀ بعدی، سطح ازن شروع به افزایش پیدا کرد و سپس تا حدودی بازیابی شد. حتی امروز هم سوراخ لایه ازن هم‌چنان سر جای خود ایستاده، اما وسعت آن رو به کاهش است. آسیبی که ما به ازن وارد کردیم شایستۀ سرزنش است، اما این رویداد را می‌توان به عنوان یک بزنگاه نیز در نظر گرفت. بزنگاهی که باعث شد انسان‌ها با یک‌دیگر همراه شده و به حل یک مشکل جهانی بپردازند.
اشتباه: تمام دریاها ساحل دارند!
اقیانوس‌ها پهنۀ وسیعی از آب‌های آزاد را شامل می‌شوند، اما دریاها اغلب حداقل در یک سمت به خشکی می‌رسند. بعضی از دریاها تقریباً در سراسر محیط خود توسط خشکی احاطه شده‌اند؛ مانند مدیترانه و دریای سیاه. گاهی اوقات این مرزها چندان محسوس نیستند، و ما مجبور می‌شویم تک‌تک جزایر را کنار هم قرار داده و به هم متصل کنیم تا بفهمیم دریاها کی به اقیانوس تبدیل می‌شوند. اما در نهایت، هر دریایی یک ساحل دارد. دریا همان جایی است که ما می‌توانیم از خشکی واردش شده و در آن به شنا کردن بپردازیم.
مقاله مرتبط: هفت عنصر حاکم بر امواج
خوب است بدانید که برای قانون فوق، تنها یک استثنا وجود دارد. دریای سارگاسو (Sargasso) که در ضلع غربی اقیانوس اطلس قرار گرفته، فاقد هرگونه مرز با خشکی است. این دریای تنها به جای خشکی، توسط چرخاب اطلس شمالی (North Atlantic Gyre) احاطه شده است. چرخاب نوعی سامانه جریان اقیانوسی است. ۵ چرخاب اصلی در آب‌های زمین برقرار است که یکی از آن‌ها، چرخاب اطلس شمالی نام دارد. سارگاسو دریایی است که در مرکز جریانی مدور از آب به وجود آمده است.
اشتباه: کلمب آمریکا را کشف کرد، ماژلان هم کل دنیا را گشت!
بخش قابل توجهی از ماجراجویی‌های کریستف کلمب را افسانه‌ها تشکیل داده‌اند. او اولین دریانورد اروپایی نبود که توانسته باشد قاره آمریکا را کشف کند (وایکینگ‌ها این کار را انجام دادند)، او هرگز بر روی آمریکا پا نگذاشت و هیچ‌گاه به فرضیه زمین مسطح باور نداشت. امروزه این باورهای نادرست تاحدودی اصلاح شده‌اند. اما کریستف کلمب تنها جهانگردی نیست که مورد آماج افسانه‌ها قرار گرفته باشد. فردیناند ماژلان هم یکی دیگر از نام‌های بزرگی است، که شاید زیاده از حد بزرگ شده است!
مقاله مرتبط: طولانی‌ترین مسیر دریایی بدون توقف از کجا عبور می‌کند؟
زمانی که ماژلان در سال ۱۵۱۹ اسپانیا را ترک گفت، هیچ‌گونه قصدی مبنی بر گشتن به دور دنیا نداشت. مأموریت او این بود که راهی پیدا کند که اسپانیا را از سمت غرب و با گذر از مجاورت آمریکا، به جزایر ملوک یا ادویه (Spice Islands) در اندونزی برساند. و او این کار را انجام داد. وی هم‌چنین در جریان نبردی بر سر مالکیت ارضی خود را به کشتن داد. در نتیجه، زیردستان ماژلان مجبور شدند تنها کشتی بازمانده از این جنگ را به اروپا بازگردانند. از ۲۷۰ دریانوردی که فردیناند ماژلان را همراهی می‌کردند، ۱۸ نفر جان سالم به در بردند که موفق شدند در جریان سفری به دور دنیا، دوباره به اروپا بازگردند.
اشتباه: اورست بلندترین قله در دنیاست!
این جمله آن‌قدر بازگو شده است که اصلاً نمی‌توان آن را زیر سؤال برد. اورست تنها ۲۰۰ متر از قله K2 مرتفع‌تر است؛ اما این به روش اندازه‌گیری ارتفاع بستگی دارد.
مقاله مرتبط: اثر عدم کرویت زمین: کوتاه‌ترین فاصله بین دو شهر دیگر یک خط مستقیم نیست!
ارتفاع ۸۸۴۸ متری قله اورست، از سطح دریا سنجیده می‌شود. اما بعضی از کوه‌ها مسافتی را هم زیر آب به سمت پایین طی می‌کنند. از جمله مهم‌ترین این کوه‌ها، آتشفشان مائونا کیا (Mauna Kea) است که در جزیره اصلی هاوایی قرار دارد. ارتفاع مائونا کیا از بستر دریا تا نوک قله، ۱۰۲۰۰ متر است. اگر آب اقیانوس‌ها تخلیه می‌شد، مائونا کیا بلندترین قله موجود در دنیا لقب می‌گرفت. اما جالب‌تر این که اگر قرار بود ارتفاع کوه‌ها را از مرکز زمین بسنجیم، کوه چیمبورازو (Chimborazo) در اکوادور، عنوان بلندترین قله را از آن خود می‌کرد. ارتباع چیمبورازو نسبت به سطح آب تنها ۶۲۶۳ متر است، اما از آن‌جایی که زمین در خط استوا فاصلۀ بیش‌تری از مرکز خود می‌گیرد، فاصلۀ قله چیمبورازو از مرکز زمین، ۲ کیلومتر بیشتر از فاصلۀ قله اورست تا هسته است.
