قانون آگوادرو یکی از مهمترین قوانین مربوط به شیمی گازهاست، اما همیشه هم به این مساله این گونه در نظر گرفته نمیشود. در این درس، خواهیم آموخت که چگونه آمِدِئو آووگادرو این قانون را کشف کرد و امروزه چگونه از آن استفاده میشود.
آمِدِئو آووگادرو
اگر شما در یک کلاس شیمی نشسته باشید، طولی نخواهد کشید تا از عدد آووگادرو استفاده کنید. عدد آووگادرو برابر است با ۶.۰۲ * ۲۳ ^ ۱۰ . در واقع آمِدِئو آووگادرو این عدد را محاسبه نکرد، اما به خاطر تحقیقات او بود که قانون آووگادرو مطرح شد.
آمِدِئو آووگادرو یک نجیب زادهی ایتالیایی بود. او مدت زمان کوتاهی مشغول کار وکالت شد اما خیلی زود تصمیم گرفت که به تحصیل علوم بپردازد. او از سال ۱۷۷۶ تا ۱۸۵۶ زندگی کرد. او اهل ایتالیا بود و عضو فعالی از جامعهی شیمیدانان برتر محسوب نمیشد، جامعهای که در آن زمان در سوئد، فرانسه، آلمان و انگلستان وجود داشت. همین مساله باعث شد که بسیاری از ایدههای او برای سالها نادیده گرفته شده است.
قانون آووگادرو
آووگادرو، نظریههای دو شخص را مطالعه کرد، که به کشف او منجر شدند: جوزف گای لواسک (Joseph Gay-Lussac) و جان دالتون (John Dalton). مشاهده جوزف گای لواسک این بود که وقتی شما ۱ لیتر اکسیژن را با ۲ لیتر هیدروژن ترکیب کنید، ۲ لیتر آب حاصل میشود. تئوری جان دالتون بیان میکرد که اتمها سازندهی همه چیز هستند. هر عنصر دارای اتم و جرم یکسانی است، اما عناصر مختلف دارای جرمهای متفاوتی هستند. او معتقد بود که عناصر به نسبت یک به یک ترکیب شدهاند (به عنوان مثال، تصور میکرد که آب به جای H2O ، OH باشد).
آووگادرو این دو نظریه را در نظر گرفت و متوجه شد که وقتی ما حجمهای برابری از گازها داشته باشیم، این گازها تعداد مولکول های یکسانی خواهند داشت (تا زمانی که فشار و دما یکسان باشند). یکی از دلایلی که این نظریه مسخره شد این بود که به این معنی است که دو اتم اکسیژن میتوانند ترکیب شده و یک مولکول واحد بسازند. نظریه غالب بیانگر آن بود که مولکولها به واسطه پیوندهای یونی (جاذبه های مثبت و منفی) تشکیل شدهاند. اما دو اتم اکسیژن نمیتواند بارهای متفاوتی داشته باشد، بنابراین آنها نمیتوانند یک پیوند ایجاد کنند.
هنگامی که آووگادرو در حال بررسی آزمایشهای جوزف گای لواسک بود، توانست قانونش را بیان کند. در این آزمایش او متوجه شد که ۲ لیتر از گاز هیدروژن به علاوه ۱ لیتر گاز اکسیژن، ۲ لیتر آب در فاز گازی تولید میکند. دانشمندان آن زمان، همگی انتظار داشتند که نتیجه برابر با ۳ لیتر باشد. اما آووگادرو این گونه فرض کرد که حجم حاصل مهم نیست و در عوض، تعداد مولکولهای موجود در آن مهم است. با این کار او توانست واکنش صحیح شکلگیری آب را ایجاد کند.
آووگادرو میدانست که در مولکول نهایی آب، تعداد هیدروژنها دو برابر اکسیژنها است، زیرا به دو مولکول هیدروژن برای ساخت یک مولکول آب نیاز داریم. بنابراین قانون آووگادرو اظهار میکند که حجم برابری از گازها دارای تعداد برابری مولکول خواهد بود.