نوزادی برزیلی، کمتر از دو سال پس از پیوند رحم از اهدا کننده مرده، به مادرش که به علت فقدان رحم قادر به بارداری نبود، به دنیا آمد. این مادر نخستین فردی است که پس از چنین پیوندی توانسته است نوزادی را به دنیا بیاورد. این دستاوردی است که پزشکان پیشتر وقوع آن را محتمل نمیدانستند.
مقاله مرتبط: انجام موفقیتآمیز اولین پیوند رحم از اهداکنندههای زنده
به گفته دنی آیزنبرگ، پزشک از دانشگاه سائوپائلو برزیل و رهبر تیم پیوند، این نوزاد دختر، سالم بوده و رشدی طبیعی دارد.
سالها است که پژوهشگران در تلاشند به زنانی که بدون رحم به دنیا آمده و یا آن را به دلایل پزشکی از دست دادهاند، کمک کنند تا بتوانند خودشان فرزندانشان را به دنیا بیاورند. تاکنون حدود ۱۲ نوزاد از حدود ۵۰ رحم پیوندی، که از اهداکنندههای زنده (عموما مادر، خواهر و یا از دوستان پذیرنده) دریافت شده بودند، به دنیا آمدهاند. در سال ۲۰۱۱، نخستین پیوند رحم از اهداکنندهای مرده، توسط تیمی از محققان در ترکیه انجام گرفت، اما منجر به تولد نوزادی زنده نشد.
تلاشهای صورتگرفته، آیزنبرگ را تشویق به شروع پروژهای مشابه در برزیل نمود. وی به سوئد سفر کرد تا از پزشکان آنجا که بیشترین تجربیات را در زمینه پیوند رحم دارا بودند، اطلاعات دریافت کند. وی همچنین این فرایند را روی زن برزیلی دومی نیز اجرا نمود، اما دو روز بعد از جراحی، به علت عوارض مجبور به خارجسازی رحم گردید. دو زن دیگر نیز در انتظار اهداکنندگان مناسب میباشند.
در مورد موفقی که در مجله The Lancet نیز چاپ گردید، اهداکننده زنی ۴۵ ساله و مادر ۳ فرزند بود. علت مرگ وی نوع نادری از سکته مغزی بود و قلب، کبد و کلیههایش نیز اهدا شد. پذیرنده رحم زنی ۳۲ ساله سالم است که بدون رحم به دنیا آمده و هویت وی ناشناس میباشد.
عمل پیوند در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۶ انجام گرفت و حدود ۷ ماه بعد نیز جنین ایمپلنت شد. زایمان جنین با جراحی سزارین و بین هفتههای ۳۴ تا ۳۶ در بیمارستان das Clinicas صورت گرفت. تصمیم آیزنبرگ بر این بود که زایمان نوزاد چند هفته زودتر انجام گیرد تا از مشکلات بالقوه در مراحل آخر بارداری جلوگیری به عمل آید. چندین زن سوئدی که از افراد زنده رحم دریافت کرده بودند، تجربه عوارضی را از جانب داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی که به منظور جلوگیری از رد پیوند تجویز شده بودند، داشتند.
این زن برزیلی هیچگونه مشکلی در طول بارداری نداشت، اما حین جراحی رحم پیوندی وی نیز برداشته شد، زیرا تمرکز آیزنبرگ بر این است که هر کدام از زنان دارای چنین شرایطی بتوانند یک فرزند به دنیا بیاورند؛ نه اینکه تعداد معدودی از آنان چند فرزند داشته باشند. در پیوندهای آینده، آیزنبرگ امیدوار است که بتواند زمان پیوند را با جداسازی رحم پیش از سایر ارگانها، مانند قلب و کلیهها از فرد اهداکننده، کاهش دهد. تیمی از محققان در Baylor College of Medicine نشان دادهاند که سایر ارگانها در صورت جداسازی رحم پیش از آنها، متحمل آسیب نمیشوند. این در حالی است که در پیوند موفق انجام شده، آیزنبرگ ۳ ساعت صبر کرد تا به رحم دسترسی پیدا کند.
مقاله مرتبط: پیوند رحم و مشکلات آن
به گفته Kate O’Neill از محققان برنامه پیوند رحم دانشگاه پنسیلوانیا، هنوز در نخستین روزهای پیوند رحم هستیم. هنوز کاملا مشخص نیست که آیا در بلندمدت رحمهای اهدایی از افراد زنده و یا مرده موفقتر خواهند بود. به همین علت است که وی اعتقاد دارد که هر دو نوع پیوند باید انجام شوند.
به عقیده وی، در صورت زنده بودن فرد اهداکننده، جراحی میتواند برای زمانی برنامهریزی شود که برای جراح مناسب است و همچنین میتوان ارزیابی کاملی به منظور اطمینان از مناسب بودن از ارگان اهدایی به عمل آورد. اگر ارگان از فرد مرده دریافت شود، زمانبندی ممکن است ایدهآل نباشد و اوضاع نیز پیچیده خواهد شد؛ اما در این صورت نیز میتوان مقدار بیشتری از بافت واژن و شبکه عروقی اهداکننده را برداشت.
مورد ناشناخته دیگری که وجود دارد، احتمال رد رحم پیوندشده توسط بدن و مقادیر داروهای ضد رد پیوند موردنیاز است. هر کدام از ارگانها میزان مشخصی از پاسخ ایمنی را تحریک میکنند و از آن جایی که رحم به مدت محدودی برای بدن موردنیاز است (نه کل طول عمر)، امکان تحمل پیوند در بیماران بیشتر و نیاز به داروهای ضد رد پیوند کمتر است. این داروها در حین بارداری در برخی از بیماران سوئدی ایجاد عارضه کرده بودند که از جمله آنها، مشکلات کلیوی و پره اکلامپسی بود.
در ایالات متحده، سه تیم تحقیقاتی از جمله تیم O’Neill در حال بررسی پیوندهای رحمی هستند. Baylor دو تولد موفق از اهداکنندههای زنده را به انجام رسانده است؛ کلینیک Cleveland روی اهداکنندههای مرده در حال بررسی است و برنامه O’Neill نیز در سال آینده شامل هر دو اهداکننده زنده و مرده است. پیوند رحم در کشورهایی که استفاده از رحم جایگزین دارای موانع اخلاقی یا قانونی است، شروع شده است. به گفته O’Neill، کاربرد چنین پژوهشهایی، هم در مورد زوجهای نابارور و هم در افزایش دانش ما از رحم و بارداری میباشد.