میلیونها نفر با نوعی زوال عقل زندگی می‌کنند که شایع‌ترین نوع آن، بیماری آلزایمر است. اکنون، روشی برای متوقف کردن پیشرفت آن وجود ندارد، ولی بررسی‌های بالینی داروهای جدید، در حال انجام است. کدام رویکرد، بهترین کمک را به متخصصان ایفا می‌کند؟ آینده‌ی درمان آلزایمر چگونه رقم خواهد خورد؟
بررسی آزمایش‌های بالینی اخیر، بهترین مسیر را پیشنهاد می‌دهد.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، نزدیک به ۵۰ میلیون نفر در سراسر دنیا با زوال عقل دست و پنجه نرم می‌کنند؛ و تقریبا ۶۰-۷۰ درصد این افراد به بیماری آلزایمر مبتلا هستند.
بزرگترین ریسک فاکتور برای بیماری آلزایمر، افزایش سن است؛ و افراد مسن‌تر از ۶۵ سال، آسیب پذیرترین گروه هستند.
درمانهای کنونی برای این وضعیت، علائم آن مانند از دست رفتن حافظه و تغییرات رفتاری را هدف قرار می‌دهد. با این حال، مطالعات بیشتر و بیشتری با هدف یافتن درمانی که تغییرات زیست شناختی بیماری آلزایمر را مختل سازد، انجام می‌شود.
ولی آیا محققان در مسیر درستی برای مطالعه این بیماری قرار دارند و بهترین رویکرد درمانی چیست؟ یک مطالعه مروری جامع که در نشریه Neurology منتشر شده‌است، در تلاش برای یافتن پاسخ این سوالات است.
مقاله مرتبط: آلزایمر چیست؟
بسیاری از بررسی‌ها، تغییرات پاتولوژیک مغزی را هدف قرار می‌دهد
در این مطالعه، متخصصانی از بنیاد کشف داروی آلزایمر در نیویورک، بررسی‌های بالینی کنونی برای داروهای زوال عقل را آنالیز کرده و در مورد بهترین رویکرد، پیشنهاداتی ارائه می‌کنند.
دکتر Howard Fillit، مولف ارشد این مطالعه شرح می‌دهد: “آلزایمر، یک بیماری پیچیده با فاکتورهای متفاوت بسیاری است که در آغاز و پیشرفت آن دخیل هستند. مطالعات در طی دهه‌ها، فرآیندهای معمول را که با فهم اینکه چرا مغز با افزایش سن در مقابل بیماری آلزایمر آسیب پذیر است، مرتبط هستند، آشکار ساخته است. درمانهای جدید برای بیماری آلزایمر، از فهم اثرات افزایش سن بر مغز حاصل خواهد شد.”
وی در ادامه اذعان دارد: “مطالعات اخیر بر روی هدف قرار دادن مکانیسم آلزایمر خصوصا در مغز متمرکز شده‌اند؛ زیرا درمانهای کنونی برای آلزایمر، مدیریت علائم را در پیش می‌گیرند، ولی این بیماری را در مسیر پیشرفتی آن متوقف نمی‌سازند.”
یکی از ویژگی‌های اصلی این وضعیت، ساخت پروتئینهای سمی مانند بتا- آمیلوئید و تائو است که پلاکهایی تولید کرده و با ارتباطات میان سلولهای مغزی تداخل ایجاد می‌کنند.
همانطور که مطالعه جدید خاطر نشان می‌سازد، مطالعات بسیاری بر ساخت داروهایی که بصورت کارآمد، بتا- آمیلوئید و تائو را هدف قرار می‌دهند، متمرکز هستند.
در حقیقت، ۵۲ درصد داروهای آزمایشی که در مرحله ۳ بررسی‌های بالینی برای درمان آلزایمر شرکت دارند، با این دو پروتئین تعامل دارند.
دکتر Fillit خاطر نشان می‌سازد: “این مورد که آیا تغییرات پاتولوژیک کلاسیک (آمیلوئید و تائو)، هدف معتبری برای داروها هستند و آیا این داروها به تنهایی برای درمان بیماری آلزایمر کافی هستند، هنوز مشخص نیست.”
مولفان این مطالعه دریافتند درمانهایی که پروتئینهای بتا- آمیلوئید و تائو را هدف قرار می‌دهند، سیر پیشرفت بیماری آلزایمر را بصورت قابل توجهی، آهسته‌تر نساختند، ولی این مطالعات، سر نخ‌های مهمتری درباره‌ی مکانیسمهای دخیل در این وضعیت ارائه دادند.”
بنظر می‌رسد درمان ترکیبی موفق است
با اینکه بسیاری از مطالعات بر داروهایی که تغییرات را در مغز هدف قرار می‌دهند، متمرکز شده‌اند، مولفان این مطالعه خاطر نشان می‌سازند برخی مطالعات در مراحل اولیه (مرحله ۱ و ۲) به دنبال استراتژی‌های دیگری بوده‌اند؛ خصوصا مطالعاتی که فرآیندهای پیری را که در وخیم‌تر شدن آلزایمر مسئول هستند، هدف قرار داده‌اند.
دکتر Fillit می‌گوید: “هدف قرار دادن فرآیندهای زیست شناختی معمول دخیل در پیری ممکن است رویکرد موثری برای ایجاد درمانهایی بمنظور متوقف ساختن یا به تاخیر انداختن بیماری‌های مرتبط با سن مانند آلزایمر باشد.”
این فرآیندها عبارتند از:
– التهاب درجه پایین و مزمن، که با نازک‌تر شدن لایه‌های قشر مخ و کاهش جریان خون مغز مرتبط هستند – هر دو می‌توانند بر عملکرد شناختی تاثیر گذار باشند
– اختلالات متابولیک که می‌تواند به آسیب سلولی در مغز منجر شود
– اختلال عملکرد عروقی، که می‌تواند با مشکلات شناختی مرتبط باشد؛ زیرا می‌تواند بدین معنی باشد که مغز خون کافی دریافت نمی‌کند
– تغییراتی در تنظیم ژن که می‌تواند مسئول مکانیسمهای آلزایمر باشد
– از دست رفتن سیناپسها (نقاط ارتباط میان نورونها) که اجازه جریان یافتن اطلاعات در میان سلولهای مغزی را می‌دهد
دکتر Fillit بر این باور است “موفقیت ما در مبارزه با بیماری آلزایمر، با بهره گیری از درمان ترکیبی بدست خواهد آمد – یافتن داروهایی که اثرات مثبتی بر اختلالات عملکردی مرتبط با افزایش سن، اعمال می‌کنند.”
متخصصان با توسعه مجموعه داروهایی که هر یک، یکی از این فرآیندهای کلیدی را هدف قرار می‌دهند، با موفقیت بیشتری در متوقف ساختن پیشرفت آلزایمر روبرو خواهند شد.
دکتر Fillit می‌افزاید: “درمانهای ترکیبی، درمانهای استاندارد دیگری بیماری‌های سالمندی مانند بیماری قلبی، سرطان و افزایش فشار خون است؛ و تقریبا برای درمان بیماری آلزایمر و دیگر شرایط زوال عقلی، ضروری خواهند بود.”
