انتشار این مقاله


تعداد قابل توجهی از حیوانات از جمله زنبورها، چپ‌دستی یا راست‌دستی (دست‌برتری) از خود نشان می‌دهند

مطالعه‌ای در نوامبر ۲۰۱۷ نشان داد که برخی از زنبورها زمانی که مجبور باشند مسیری مانع‌دار را بپیمایند، چپ‌دستی یا راست‌دستی از خود نشان می‌دهند.

من راست‌دستم! در این حالت فشار دادن درب‌های چرخشی و نواختن آکاردیون نسبت به دست چپ برایم آسان‌تر است؛ البته نه به‌صورت هم‌زمان. زیربنای جامعه‌ی ما برای راست‌دست بودن تنظیم شده است، درنتیجه فقط ۱۰ درصد افراد چپ‌دست هستند. در واقع، به‌نظر می‌رسد که زیرساخت مغز بیش‌ترین مسئولیت را در راست‌دست بودن تقریبا همه‌ی ما دارد. سال ۲۰۰۹ در مقاله‌ای آمده بود: جانبی‌گرایی مغز و رفتار به این واقعیت اشاره دارد که نیم‌کره‌های مغزی به‌طور جداگانه رفتارها را کنترل می‌کنند. در سطح رفتاری، اغلب برای تولید محرک، ادراک و پردازش اطلاعات در یک طرف بیان می‌شود.

شامپانزه‌ها اندکی تمایل به سمت راست دارند، اما خیلی کم‌تر از نسبت ۹ به ۱ که در ما مشاهده می‌شود. اسب‌ها می‌توانند سمت ترجیحی داشته باشند که البته وجود پاهای پشتی در این جانور قضیه را کمی پیچیده‌تر کرده است. اکثر اسب‌ها در جلو راست‌پا و در عقب چپ‌پا بوده و به‌طور کلی در چرخش به چپ اندکی راحت‌تر هستند. می‌دانید اسبی را که دوست ندارد به چپ بچرخد، چه می‌نامند؟ بازنده! در ایالات متحده نیز مسابقات اسب‌دوانی در خلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت برگزار می‌شود.

سال ۲۰۱۵، هفت گونه‌ی مارسوپیال (جانور کیسه‌دار) بررسی شده و کاشف به عمل آمد که آن‌هایی که بر روی هر چهار پای خود حرکت می‌کنند، فاقد سمت و طرف واضح هستند. اما، دوپایان جهنده مانند کانگورو دارای سمت ترجیحی بوده و اکثرا چپ‌گرا هستند.

علی‌رغم تمام مثال‌ها در مورد جوانب، به‌طور شگفت‌انگیز، مطالعه‌ای در نوامبر ۲۰۱۷ نشان داد که برخی از زنبورها زمانی که مجبور باشند مسیری مانع‌دار را بپیمایند، چپ‌دستی یا راست‌دستی از خود نشان می‌دهند. منظور از “پیمودن”، “پرواز کردن” است و مقصود از “چپ‌دستی یا راست‌دستی” همان چیزی است که نویسنده‌ی مقاله در هنگام انتخاب عنوان داشته: “عبور از مانع و انتخاب مسیر در زنبورهای عسل در حال پرواز: شواهدی برای دست‌برتری فردی”.

زنبورهای عسل هنگام جستجوی غذا دست‌برتری نشان داده و تمایل دارند در جهت یکسان روی گل‌های مجاور هم بچرخند. بنابراین، ما از قبل می‌دانستیم که زنبورهای عسل هنگام فرود بر روی گل‌ها به طرف خاصی تمایل نشان می‌دهند. اکنون می‌دانیم که هنگام پرواز نیز دارای تمایل به سمت خاصی هستند.

برای این مطالعه، محققان ۱۲۰ زنبور را وادار کردند تا با هم در تونلی برای رسیدن به محلول ساکارز پرواز کنند. در نیمه‌ی راه تونل مانعی با دو سوراخ وجود داشت. هنگامی که سوراخ‌ها هم اندازه بودند، زنبورها تقریباً نصف‌نصف از هر سوراخ عبور کردند. هنگام ‌که یکی از سوراخ‌ها از دیگری بزرگ‌تر بود، بیش‌تر زنبورها از سوراخ بزرگ‌تر عبور کردند. اما، برخی از زنبورها در جای خود ایستادند. برای مثال، وقتی که سوراخ کوچک‌تر در سمت راست مانع قرار داشت، متعهدان حقیقی به سمت راست حتی می‌توانند فرود بیایند و صبر کنند تا به جای عبور از سوراخ بزرگ‌تر در سمت مقابل، از سوراخ کوچک‌تر عبور کنند.

محققان نتایج را به‌طور متفاوتی تفسیر کردند و دریافتند که تقریبا ۴۵ درصد از زنبورها دارای سمت ترجیحی و مقدم هستند، که به‌ طور مساوی بین راست و چپ تقسیم می‌شود. این توزیع جوانب می‌تواند به کلنی‌ها کمک کند تا به‌طور موثر از لای شاخ و برگ‌های متراکم پرواز کنند. اصرار بعضی از آن‌ها برای عبور از سوراخ کوچک‌تر، اجازه می‌دهد تعداد بیشتری از زنبورها در واحد زمان از سوراخ بزرگ‌تر عبور کنند. بنابراین، دیگر خیلی وز وز نمی‌کنند!

آنیتا ریحانی فرد


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید