کالفرنیا، سانفرانسیسکو_خطرناک‌ترین لحظات در هر بارداری بشر مسلما زمانی است که تخم لقاح‌یافته به دیواره رحم متصل میشود و تلاش می‌کند تا زندگی جدید جانوری را بین جنین و مادر ایجاد کند و به عبارتی بین این دو ارتباط زیستی برقرار کند. حدود نیمی از بارداری در محیط آزمایشگاهی در این مرحله لانه گزینی شکست می‌خورد و بسیاری از حاملگی‌های طبیعی نیز به همین ترتیب پایان می‌یابد. در حال حاضر، محققین در مقایسه بارداری موش‌ها و چندین پستاندار دیگر نشان داده‌اند که کنترل دقیق یک پروتئین ایمنی، که به عنوان عامل التهابی وارد عمل میشود، برای موفقیت و یا شکست مهم است.
در هفته گذشته در نشست سالانه Society for Integrative and Comparative Biology، یک تیم دانشگاه یل به رهبری گانتر واگنر، زیست شناس تکاملی، به این نتیجه رسیدند که پستاندارانی که دارای جفت هستند، یک فرایند التهابی معمول را راه‌اندازی می‌کنند که برای ایجاد جنین و به منظور جایگزینی و حفظ جنین در رحم باید این فرآیندها و تغییرات انجام گیرند تا بافت جنینی رد نشود و بتواند به بقای خود ادامه دهد. پستانداران دارای جفت؛ که در واقع جفت در آن‌ها توده بافتی در رحم است که به عنوان رابط بین مادر و جنین عمل می‌کند و این توده دارای سلول‌های اختصاصی رحمی هستند که سبب سرکوب آزاد شدن یک مولکول کلیدی محرک ایمنی میشود. آرنو چان، دانشجوی کارشناسی ارشد یل در آزمایشگاه واگنر، در این نشست اذعان کرد که این سرکوب ممکن است سبب به تاخیر انداختن رد بافت جنین تا زمان بلوغ کامل او شود. تام استوارت، یک متخصص زیست شناسی تکاملی در دانشگاه شیکاگو در ایلینوی، می‌گوید:
ورای حل رمز و راز در مورد بارداری، این کار همچنین می‌تواند به درمان ناباروری و سقط جنین اشاره کند. ما هرچه بیشتر بارداری در گونه‌های دیگر جانوری را درک کنیم، بیشتر احتمال دارد که بتوانیم مسائل پزشکی را که در دوران بارداری رخ می‌دهد، درمان کنیم.
از این موضوع که چرا مادر اجازه می‌دهد جنین، که اساسا یک بیگانه برای مادر به حساب می‌آید در داخل بدنش رشد کند همیشه برای محققان علوم جنین‌شناسی معمایی بوده که حل آن دشوار و گیج‌کننده بوده است. جولیا بوشر، یک متخصص زیست شناسی در دانشگاه ایالتی داکوتای شمالی در فارگو می‌گوید:
“لانه‌گزینی” اولین گام حیاتی در تحول بارداری بود که انسان آن را تجربه کرده است.
اولیور گریفیتن واگنر، چان و ییل محققان دوره‌ی دکترا سال گذشته به این موضوع اشاره کردند که این پارادوکس ظاهری حتی پیچیده‌تر است، چراکه اگر چه واکنش التهابی مادر به این عامل بیگانه که به نوعی می‌توان یک انگل به حساب آورد بزرگ‌ترین خطر برای بارداری است، اما برای باردارشدن و تولید فرزند و بقای نسل یک امر لازم است.
مقاله‌ی مرتیط: داروهای ضد ویروس آنفلوانزا در طول بارداری ایمن هستند؟
احتمال و شانس لانه‌گزینی درصورتی‌که رحم مادر از یک تروما مختصر رنج ببرد بیشتر خواهد بود، به عنوان مثال طی بیوپسی رحمی به عنوان بخشی از روند لقاح آزمایشگاهی (IVF). رویان IVF شده بیتشر در نواحی بیوپسی شده‌ی رحم لانه‌گزنی می‌کند. همچنین واکنش ایمنی “رد شدن بافت جنینی” باعث ایجاد انقباضات لازم برای تولد نوزاد می شود. با این حال در بین لانه گزینی و زایمان، سیستم ایمنی در حالت “چک و بررسی” نگهداری میشود، به این طریق جنین می‌تواند تاحد امکان به دور از عوامل مخرب رشد کند.
برای درک مبانی تکاملی برای این پروسه، گریفیتس اخیرا مطالعه‌ی فعالیت ژنی را در یک جانور کیسه‌دار که یک اپوسوم خاکستری با دم کوتاه (Monodelphis domestica ) است، انجام داد. طول مدت بارداری این جانور کیسه‌دار بسیار کوتاه هستند. جنین‌های اپوسوم زودرس برای حدود ۱۲ روز به شکل تخم در رحم قرار می‌گیرند. سپس آن‌ها پوسته‌ها را ریخته و سعی می‌کنند به دیواره رحم متصل شوند و ژن‌های تقویت کننده‌ی جفت را فعال کنند. اما پس از حدود ۲ روز، سیستم ایمنی مادر “جنین ها را رد می‌کند و باعث زایمان یک جاندار نابالغ که هنوز تمام مراحل تکاملی خود را در مقایسه با یک جانور جفت‌دار نگذرانده است، خواهد شد.
گریفیث فعالیت ژنی اپوسوم را قبل از بارداری، در مرحله تخم و بعد از لانه گزینی، مورد بررسی قرار داد. این ژن‌ها مجموعه‌ای از مولکول‌های سیگنالینگ سیستم ایمنی بدن و هورمون‌های استروئیدی را که در حمله ایمنی به جنین نقش دارند، نشان داد. فعالیت ژن همچنین نشانگر نقش سلول‌های ایمنی مانند نوتروفیل‌هاست که یک واکنش التهابی کامل را آغاز می‌کنند، از جمله این مولکول‌ها که در ایمنی جاندار نقش دارند می‌توان به انتشار مولکول‌هایی که انقباضات رحم را تحریک می‌کنند، اشاره کرد. گریفیت و همکارانش در تاریخ ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۷ در Proceedings of the National Academy of Sciences گزارش دادند و در آن اذعان داشتند که زمان‌بندی و شکل‌گیری این پاسخ نشانگر بالقوه‌ی لانه‌گزینی در پستانداران جفت‌دار است، نشان می دهد که این فرآیند در اجداد مشترک پستانداران جفت‌دار و پستانداران کیسه‌دار هم دیده میشود.
مقاله‌ی مرتبط: پیش‌نمایش ۲۰۱۹: کاهش آمار ناهنجاری های ژنتیکی با آزمایش DNA قبل از بارداری
چاوان در این نشست گزارش داد که بعدا در طیتکامل، پستانداران جفت‌دار به این نوع التهاب اجازه می دادند تا بارداری طولانی مدت را امتحان کنند. برای پیدا کردن چگونگی انجام این فرآیند، چان، لانه گزینی را در پستانداران جفت‌دار و اپوسوم مقایسه کرد از جمله پستانداران جفت‌دار که مورد مطالعه قرار گرفتند می‌توان به این موارد اشاره کرد: خرگوش، آرامیدلوها و اریکسون، یک پستاندار ۳ کیلوگرمی، که نزدیک به فیل‌ها است. در این مطالعه مقایسه‌ی مذکور انجام گرفت. براساس مطالعات انجام‌شده در مورد فعالیت ژنی و سلول‌های ایمنی بدن، متوجه شدند که در پستانداران جفت‌دار پاسخ التهابی لانه گزینی به صورت ملایم‌تر و تحت کنترل انجام می‌گیرد. در محل لانه گزینی، رگ‌های خونی در دیواره رحم نفوذ می‌کنند (همان مشخصه التهاب در اپوسوم) اما مولکول سیگنالینگ IL-17، که نوتروفیل‌ها را جهت پاسخ ایمنی به محل التهاب می‌کشد، عملکرد خود را از دست می‌دهد.
به نظر می‌رسد که سلول‌های تخصصی به نام سلول‌های دسیدوئال مسئول هستند. این سلول‌ها در حین بارداری در پوشش رحمی ایجاد می‌شوند و در موش و انسان از طریق زایمان ادامه می‌یابند. اما در بسیاری از پستانداران دیگر، پس از لانه گزینی، این سلول‌ها ناپدید می شوند. چان می گوید این نشان می‌دهد که در پستانداران جفت‌دار، این سلول‌ها ممکن است تکامل یافته باشند چراکه پاسخ التهابی را کاهش می‌دهند. در حمایت از این مفهوم، او طی مطالعات بافتی یافت که ترشحات این سلول‌ها می‌تواند سلول‌های ایمنی را از ساخت IL-17 حفظ کند. گیل مور، ایمونولوژیست تولید مثل در یل که درگیر این پروژه نبود، می‌گوید:
اگر این تغییر اتفاق بیفتد، سقط جنین رخ می‌دهد.
درک تکامل سلول‌های دسیدوئال می‌تواند به کسانی که در حیطهی بارداری و لانه‌گزینی مطالعه می‌کنند مفید و موثر واقع شود.
