پتاسیم یکی از الکترولیت‌های اساسی مایعات بدن و برای کارکرد صحیح آن ضروری است. پتاسیم مخصوصاً برای اعصاب و عضلات مهم است که شامل عضو حیاتی بدن، قلب، هم می‌شود. در این مقاله حول موضوعات افزایش پتاسیم خون، علت بالا رفتن پتاسیم خون و این که پتاسیم بالا چه ضرری دارد، بحث شده است.
با این که وجود پتاسیم برای عملکرد سالم بدن ضروری است، اما مضرات افزایش پتاسیم خون اگر بیشتر از عدم مصرف پتاسیم کافی نباشد، کمتر از آن هم نیست. معمولاً کلیه‌ها تعادل بسیار ظریفی بین دفع و جذب سدیم و پتاسیم بدن برقرار می‌سازند. اما به دلایلی بسیار متفاوت که سردسته‌ی آن‌ها هم اختلال کلیه‌هاست، ما شاهد بالا رفتن پتاسیم خون افراد هستیم.
هایپرکالمی اصطلاحی پزشکی برای توصیف سطحی از پتاسیم در خون است که بالاتر از حد نرمال می‌باشد.
سطح پتاسیم در خون معمولاً بین ۳.۶ تا ۵.۲ میلی‌مول بر لیتر (mmol/L) می‌باشد. پتاسیم بالای ۵.۵ mmol/L به طور قابل توجهی بالا است و بالا رفتن این سطح از ۶ می‌تواند جان بیمار را به خطر بیاندازد و به درمانی فوری نیاز دارد.
علت بالا رفتن پتاسیم خون
اغلب گزارشی از پتاسیم بالا در خون، هایپرکالمی نیست. به جای آن می‌تواند نتیجه‌ی تخریب سلول‌های خونی در نمونه‌ای باشد که مدتی از گرفته شدن آن از بدن بیمار گذشته است. سلول‌های تخریب‌شده پتاسیم درون خود را آزاد می‌کنند و این مورد باعث بالا رفتن سریع سطح آن در نمونه می‌شود، حتی اگر میزان آن در خون فرد طبیعی باشد. اگر متخصص به این مورد مشکوک باشد، تست را دوباره انجام خواهد داد.
بیشترین دلایلی که منجر به هایپرکالمی می‌شوند، مربوط به کلیه‌ها هستند:
- نارسایی حاد کلیوی
- بیماری‌های مزمن کلیوی
دیگر علل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیماری آدیسون (نارسایی غده‌ی فوق کلیه)
- مصرف مداوم الکل و مواد مخدر که سبب رابدومیولیز می‌گردد (رابدومیولیز یا تجزیه‌ی فیبرهای ماهیچه‌ای هم می‌تواند منجر به افزایش پتاسیم خون شود)
- مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده‌ی آنژیوتانسین، مثل انالاپریل و کاپتوپریل
- مسدودکننده‌های گیرنده‌ی آنژیوتانسین II، مثل لوزارتان و والزارتان
- نابودی گلبول‌های قرمز خون در نتیجه‌ی آسیب‌ها و سوختگی‌های شدید
- استفاده‌ی بیش از حد از مواد غذایی دارای پتاسیم بالا مثل موز
- دیابت تیپ یک
پتاسیم بالا چه ضرری دارد
علائم هایپرکالمی و این که پتاسیم بالا چه ضرری دارد به سطح آن در بدن بستگی دارد. ممکن است فردی بدون علامت باشد. اما اگر افزایش پتاسیم خون زیاد باشد، علامت دار خواهد شد:
- ضعف یا خستگی
- احساس بی‌حسی یا مورمور شدن اندام‌ها
- حالت تهوع یا استفراغ
- مشکل تنفسی
- درد قفسه سینه
- تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
در موارد شدید، افزایش پتاسیم خون منجر به فلجی یا نارسایی قلبی می‌گردد. در صورت عدم درمان پتاسیم خون بالا ایست قلبی بیمار غیر قابل اجتناب خواهد بود.
زمان مراجعه به پزشک
حال که فهمیدیم پتاسیم بالا چه ضرری دارد درمان فوری آن برای ما اهمیت پیدا خواهد کرد. در صورت داشتن هر یک از علائم و نشانه‌های بالا به همراه افزایش پتاسیم خون در برگه آزمایش، یا شک به بالا رفتن پتاسیم به پزشک مراجعه کنید. اگر وضعیت حاد است با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.
در صورتی که افزایش پتاسیم خون بسیار زیاد باشد، شما بستری خواهید شد تا علت بالا رفتن پتاسیم خون تشخیص داده شده و درمان گردد.
من قرص اسپیرونولاکتون ۲۵ یبکار در روز میخورم
ایا از هایپر کالمی بترسم
امکانش هست با این دوز، پتاسیم خون م افزایش یابد
احتمال هايپركالمی با اين دوز هم وجود دارد؛ مخصوصاً در افراد مسن.
بهتر هست هر ماه آزمایش انجام شود.
سلام من روزي يك بار نصف قرص اسپيرونولاكتون ٢٥ مي خورم و روزي سه تا نصف كاپتوپريل ٢٥ مي خوردم و بعضي موقعها بدنم خيلي بي حال ميشه ، ايا مي تونه براي اين داروها باشه ، اگر هست چه كار كنم ؟