اختلال در نعوظ (ناتوانی جنسی در مردان) با عدم قابلیت در داشتن و حفظ کردن حالت نعوظ تعریف می‌شود. نعوظ (erection) به حالتی می‌گویند که به دلیل اتساع عروق در آلت تناسلی، اندازه‌ی آن بزرگ می‌شود. داشتن این مشکل در زمان‌هایی ضرورتاً مایه‌ی نگرانی نیست. اگر مشکل مذکور در حال پیشرفت و مداوم باشد می‌تواند موجب استرس شود. تخریب اعتمادبهنفس و مشکل در ایجاد روابط از نتایج آن است. مشکلات مربوط به نعوظ همچنین می‌تواند نشانه‌ای از عارضه‌ای سلامتی باشد که نیازمند درمان است و عامل خطری برای بیماری‌های قلبی در آینده می‌باشد.
اگر نگرانی خاصی در این مورد وجود دارد باید با پزشک درباره‌ی آن صحبت کرد (حتی اگر کسی از آن خجالت بکشد!). برخی اوقات درمان عارضه‌ای در بدن برای رفع این مشکل کافیست. در موارد دیگر دارو یا شاید دیگر روش‌های درمانی مورد نیاز واقع شود.
نشانه‌ها
- اختلال در داشتن نعوظ (erection)
- اختلال در حفظ حالت نعوظ
- کاهش میل جنسی
دلایل
انگیزش جنسی در مردان پروسه‌ای پیچیده می‌باشد که مغز، هورمون‌ها، احساسات، اعصاب، ماهیچه‌ها و عروق خونی را در بر می‌گیرد. داشتن مشکل در هر یک از موارد نامبرده می‌تواند اختلال مذکور را سبب شود. به همین صورت استرس و نگرانی‌های ذهنی نیز می‌توانند این عارضه را تشدید نمایند.
بعضی از اوقات ترکیبی از مشکلات فیزیکی و روانی موجب اختلال در نعوظ می‌شود؛ برای مثال عارضه‌ای فیزیکی که پاسخ جنسی را آهسته کند، احتمالاً درباره‌ی باقی ماندن نعوظ اضطراب ایجاد خواهد کرد. اضطراب ایجادشده می‌تواند به اختلال در نعوظ منجر شود یا آن را بدتر کند.
دلایل جسمی اختلال در نعوظ
در بیشتر موارد دلیل ایجاد اختلال عاملی فیزیکی است. دلایل شایع شامل موارد زیر می‌شوند:
- بیماری‌های قلبی
- انسداد عروق خونی (آترواسکلروزیس)
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- دیابت
- چاقی
- سندرم متابولیک؛ عارضه‌ای که در آن فشار خون، انسولین، چربی بدن و کلسترول افزایش می‌یابد.
- بیماری پارکینسون
- مالتیپل‌اسکلروزیس (MS)
- بیماری پیرونی (Peyronie’s disease)؛ ایجاد بافت زخم (اسکار) درون آلت تناسلی
- برخی داروهای بانسخه
- استعمال تنباکو
- اعتیاد به الکل و دیگر اشکال سوءمصرف مواد
- ناهنجاری‌های خواب
- درمان سرطان پروستات و فرم بزرگ‌شده‌ی این غده
- آسیب و جراحی‌هایی که ناحیه‌ی لگن یا نخاع را تحت تأثیر قرار دهند.
دلایل روانی اختلال در نعوظ
مغز نقشی کلیدی در تحریک توالی‌ای از وقایع فیزیکی بازی می‌کند که موجب نعوظ می‌شوند. این اتفاقات با احساس برانگیختگی جنسی آغاز می‌گردد. شماری از عواملی که می‌توانند در احساسات جنسی مداخله کرده و موجب ایجاد یا بدتر کردن اختلال در نعوظ شوند عبارتند از:
- استرس
- مشکلات در روابط که منجر به استرس، ارتباطات ضعیف یا دیگر نگرانی‌ها گردد.
- افسردگی، اضطراب یا دیگر عارضه‌های روانی
عوامل خطرزا
با افزایش سن، احتمالاً زمان لازم برای نعوظ طولانی‌تر می‌شود و شاید مثل قبل نباشد. این نشانه‌ها می‌تواند به دلیل وجود عارضه‌ای در بدن یا در نتیجه‌ی استفاده از برخی از داروها باشد. عوامل پرخطر مختلفی وجود دارد که در ایجاد چنین عارضه‌ای دخیل هستند:
- عوارض پزشکی، مخصوصاً موارد مربوط به دیابت یا بیماری‌های قلبی
- استعمال تنباکو که جریان خون را به شریان‌ها و وریدها سخت می‌کند. در طول زمان این اتفاقات می‌تواند منجر به اختلال موردنظر شود.
- داشتن اضافه وزن، مخصوصاً در افراد چاق
- برخی از روش‌های درمانی، مثل جراحی پروستات یا رادیوتراپی برای سرطان‌ها
- آسیب‌ها؛ مخصوصاً اگر مربوط به عروق و اعصاب کنترل‌کننده‌ی نعوظ باشد.
- داروها که شامل ضدافسردگی‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهایی برای درمان فشار خون، درد یا عوارض پروستات می‌باشد.
- عوارض روانی، مثل استرس، اضطراب یا افسردگی
- استعمال الکل یا مواد مخدر، اگر به مدت طولانی یا سنگین باشد.
- دوچرخه‌سواری طولانی‌مدت که می‌تواند اعصاب را تحت فشار قرار داده یا جریان خون را به آلت تناسلی تحت تأثیر قرار دهد. این مورد اختلالاتی دائمی یا موقت می‌تواند در نعوظ به وجود بیاورد.
عوارض
- نارضایتی از زندگی جنسی
- استرس یا اضطراب
- خجالت‌زدگی یا اعتمادبهنفس پائین
- مشکلات در رابطه‌ها
- ناتوانی در باردار کردن شریک جنسی
تست‌ها و تشخیص
برای بسیاری از مردان یک بررسی جسمی و پاسخ دادن به سؤالات (سوابق پزشکی) تمام چیزی است که پزشک برای تشخیص اختلال در نعوظ و پیشنهادهای درمانی نیاز دارد. اگر فرد عوارض مزمنی داشته باشد یا پزشک به بیماری خاصی مشکوک شود، تست‌های بیشتر یا مشاوره‌ها نیاز خواهد بود:
- بررسی جسمانی: این تست شاید شامل بررسی دقیق آلت تناسلی و بیضه‌ها و حس موجود در اعصاب باشد.
- آزمایش خون: این مورد برای بررسی بیماری‌های قلبی، دیابت، سطوح پائین تستوسترون و دیگر عوارض است.
- آزمایش ادرار: همانند مورد قبلی برای بررسی نشانه‌ی بیماری‌ها استفاده می‌شود.
- اُلتراسوند: توسط متخصص انجام می‌شود و با استفاده از یک ترنسدوکتور (wandlike device) نگه‌داشته‌شده روی عروق آلت تناسلی انجام می‌شود و تصاویر ویدئویی را برای پزشک نشان خواهد داد. این تست معمولاً همراه با تزریق داروهایی به منظور افزایش جریان خون برای اولید نعوظ انجام می‌شود.
- تست نعوظ در طول شب: بسیاری از مردان نعوظ‌هایی را در طول شب تجربه می‌کنند که اصلاً آن‌ها را به یاد نمی‌آورند. این دستگاه دور آلت تناسلی پیچیده می‌شود و تعداد و شدت نعوظ‌ها را در طول شب اندازه می‌گیرد. این تست برای پی بردن به این که علت اختلال فیزیکی است یا روانی مفید می‌باشد.
- بررسی روانی
داروها و درمان
اولین کاری که پزشک انجام می‌دهد مطمئن شدن از تخصیص درمان مناسب برای عارضه‌ای خاص است که توانسته حالت نعوظ را در فرد مختل کرده و یا آن را بدتر کند. بسته به این که علت و شدت و بیماری‌هایی که سبب این اختلال شده‌اند، راه‌های درمانی متنوعی وجود دارد. مزایا و معایب هر کدام از آن‌ها را می‌توان از پزشک پرسید و البته ترجیح شریک جنسی نیز در آن‌ها دخیل است.
داروهای خوراکی
- Sildenafil (Viagra)
- Tadalafil (Cialis)
- Vardenafil (Levitra, Staxyn)
- Avanafil (Stendra)
هر چهار داروی نامبرده تأثیر نیتریک‌اکساید را افزایش می‌دهند. این ماده‌ی طبیعی (NO) در بدن موجب انبساط ماهیچه‌های دور عروق در آلت تناسلی شده و جریان خون را در حالت نعوظ افزایش می‌دهد. گفتنی است که علت ایجاد حالت نعوظ نفوذ بیشتر خون به بافت است.
مصرف داروهای نامبرده به صورت خودکار نعوظ ایجاد نمی‌کند. تحریک جنسی برای آزاد شدن نیتریک‌اکساید از اعصاب موجود در آلت تناسلی لازم است. این داروها سیگنال مذکور را تقویت می‌کنند و کمک می‌کنند تا مردان عملکرد طبیعی داشته باشند. داروهای نامبرده محرک جنسی نیستند و در کسانی که نعوظ نرمال دارند تأثیری نخواهند داشت.
دوز مورد استفاده، مدت مصرف و عوارض جانبی این داروها با هم فرق می‌کنند. عوارض جانبی احتمالی می‌تواند شامل سرخ شدن، احتقان بینی، سردرد#، تغییرات بینایی، کمردرد و ناراحتی معده باشد. برای پی بردن به اینکه کدام دارو اثر بهتری دارد، مشورت با پزشک و امتحان آن‌ها لازم است. قبل از مصرف هر نوعی از این داروها بایستی با پزشک مشورت کرد؛ چون چه مکمل‌های بدون نیاز به نسخه و چه داروهای گیاهی شاید برای مشکل پیش‌آمده مؤثر نباشند و یا حتی اثرات خطرناکی نشان دهند:
- استفاده از داروهای نیترات (معمولاً برای درد قفسه‌ی سینه مصرف می‌شوند): نیتروگلیسیرین (Minitran, Nitro-Dur, Nitrostat, others)، ایزوسربیدمونونیترات (Monoket) و ایزوسربیددی‌نیترات (Dilatrate-SR, Isordil)
- داشتن فشار خون بسیار پائین یا فشارخون بالای کنترل‌نشده
- داشتن بیماری‌های شدید کبدی
- داشتن بیماری کلیوی که نیازمند دیالیز باشد.
دیگر داروها
- تزریق‌های خودکار: تزریقاتی مستقیم به آلت تناسلی برای ایجاد حالت نعوظ. بیشترین داروهای مورد استفاده در این دسته شامل alprostadil، papaverine و phentolamine می‌شود. در این روش از یک سوزن سرنگ برای تزریق دارو به قاعده یا کناره‌های آلت تناسلی استفاده می‌گردد. هدف این تزریق‌ها ایجاد نعوظی است که به مدت ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول بکشد. اگر این مدت بیشتر از یک ساعت باشد باید از داوها یا دوزهایی استفاده کرد که عوارض طولانی مدت نداشته‌باشند. چون سوزن سرنگ مورداستفاده نازک است، درد بسیار کمی ایجاد خواهد شد. خونریزی در محل تزریق، نعوظ‌های طولانی و شکل‌گیری بافت فیبروز در محل تزریق از عوارض جانبی این داروها می‌باشد.
- شیاف‌های Alprostadil از میزراه درمانی است که با قرار دادن این دارو داخل آلت تناسلی با استفاده از دستگاه مخصوص آن انجام می‌شود. نعوظ در این حالت تا ۱۰ دقیقه شروع شده و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول خواهد کشید. درد، خونریزی‌های ناچیز در میزراه و ایجاد بافت فیبروز از عوارض جانبی آن می‌باشد.
- جایگزینی تستوسترون؛ در برخی از مردان اختلال در نعوظ در نتیجه‌ی کاهش سطح هورمون تستوسترون ایجاد می‌شود. در این موارد این درمان گام اول در علاج می‌باشد. این جایگذاری می‌تواند از طریق تزریق، ژل، جویدن و گونه، بین بینی و ساچمه‌ی زیرجلدی انجام شود.
پمپ‌های آلت تناسلی، جراحی و ایمپلنت
اگر داروها تأثیرگذار واقع نشدند، راه‌ها درمانی دیگری پیشنهاد خواهد شد:
- پمپ‌ها: لوله‌ای توخالی است که با قدرت دست یا باتری کار می‌کند. این پمپ با بیرون کشیدن هوای داخل لوله و کاهش فشار خون را به درون آلت تناسلی می‌کشاند. برای نگه داشتن خون جمع‌شده از یک حلقه‌ی فشاری در قاعده‌ی آلت تناسلی استفاده می‌شود.
- ایمپلنت‌ها: قرار دادن وسیله‌هایی در کناره‌های آلت تناسلی برای کنترل حالت نعوظ. این روش پس از دیگر روش‌های درمانی امتحان می‌شود ولی رضایت خوبی از آن وجود دارد. با این حال عوارض جراحی، مثل عفونت را نیز نمی‌توان نادیده گرفت.
- جراحی عروق خونی: در درصد کمی از بیماران، اختلال در نعوظ با ایجاد مسیر فرعی بین شریان‌های مسدودشده در آلت نتاسلی درمان می‌شود.
سبک زندگی و داروهای خانگی
- اگر دخانیات مصرف می‌شود و مشکل در ترک آن وجود دارد، جایگزین‌های نیکوتین، مثل آدامس‌های آن یا قرص‌های لوزی‌شکل پیشنهاد می‌شود.
- اضافه وزن می‌تواند عامل ایجاد اختلال یا بدتر شدن آن باشد.
- فعالیت‌های ورزشی با کاهش استرس و وزن و افزایش فشار خون می‌توانند مؤثر باشند.
- استفاده از الکل و موادمخدر می‌تواند را مستقیم یا غیرمستقیم موجب ایجاد اختلال شود.
