سرطان پستان در زنان: هر آنچه که لازم است بدانید

در تمام سرطان‌ها، تعدادی از سلول‌های ناهنجار به طرز غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند و سرطان پستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. سلول‌های تکثیرشده توموری را تشکیل می‌دهند که به صورت یک توده احساس شده و یا در فیلم X-ray مشاهده می‌گردد. این سلول‌ها همچنین ممکن است به مکان‌هایی از بدن مهاجرت کنند که در حالت عادی در آن‌جا یافت نخواهند شد و در چنین زمانی، سرطان متاستاتیک نامیده می‌شود. سرطان سینه در زنان ، دومین سرطان شایع پس از سرطان پوست است. مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان به مرور زمان کمتر شده است، اما همچنان دومین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در میان کل زنان می‌باشد.

چه کسانی به سرطان سینه مبتلا می‌شوند؟

به طور میانگین، یک زن از هر هشت زن در طول زندگی خود به سرطان پستان مبتلا خواهد شد. مردان نیز می‌توانند به سرطان پستان منتقل شوند، اما کمتر از یک درصد موارد سرطان پستان را تشکیل می‌دهند. در ایالات متحده، سالانه ۲۳۷۰۰۰ مورد سرطان سینه در زنان و ۲۱۰۰ مورد در مردان تشخیص داده می‌شوند. در همین کشور، حدود ۴۱۰۰۰ مرد و ۴۵۰ زن، در اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.

در طی دهه گذشته، خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان به طور کلی تغییر خاصی نداشته است، اما ریسک ابتلای زنان سیاه‌پوست و آسیایی و اهالی جزایر اقیانوس آرام افزایش یافته است. خطر مرگ زنان سیاه پوست در اثر سرطان پستان بیشتر از زنان سفید پوست است. سرطان سینه در زنان دومین سرطان شایع پس از سرطان پوست است و پس از سرطان ریه، بیشترین آمار مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان را به خود اختصاص می‌دهد.

خطر ابتلا با افزایش سن بیشتر می‌گردد. حدود دوسوم زنان مبتلا به سرطان پستان سنی بالاتر از ۵۵ سال دارند. درصد زیادی از سایر مبتلایان نیز، ۳۵ تا ۵۴ ساله هستند. در ایالات متحده، متوسط سنی که سرطان سینه در زنان تشخیص داده می‌شود، حدود ۶۱ سالگی است. سرطان سینه در مردان غالبا بین ۶۰ تا ۷۰ سالگی تشخیص داده می‌شود.

خوشبختانه، سرطان پستان در صورت تشخیص زودرس به میزان زیادی قابل درمان می‌باشد. سرطان‌های موضعی که هنوز به خارج از پستان منتشر نشده‌اند، می‌توانند به سادگی و قبل از وقوع انتشار به خارج از پستان، به طور موفقیت آمیزی درمان شوند. زنان تشخیص داده شده با سرطان پستان موضعی، به احتمال ۹۹ درصد، تا پس سال پس از تشخیص زنده خواهند ماند.

هنگامی که سرطان شروع به پراکنده شدن می‌کند، درمان بسیار هزینه‌بر می‌گردد. درمان در این موارد می‌تواند تا سال‌ها بیماری را کنترل نماید. تست‌های غربالگری پیشرفته‌تر و آپشن‌های درمانی مناسبتر به آن معنا است که حدود ۸ زن از ۱۰ زن مبتلا، تا حداقل ۱۰ سال پس از تشخیص ابتدایی، زنده خواهند ماند.

سرطان سینه از کجا آغاز می‌گردد؟

سرطان سینه می‌تواند از نقاط مختلفی در پستان منشا بگیرد. بسیاری‌ از سرطان‌های پستان معمولا از نواحی کوچک و محدودی در غدد شیری (کارسینوم لوبولار) و یا در مجاری حمل‌کننده شیر به نوک پستان (کارسینوم داکتال) آغاز می‌گردند. انواع دیگری از سرطان پستان نیز وجود دارند، اما شیوع آن‌ها کمتر است. همچنین درصد کمی از سرطان‌ها می‌توانند از سایر بافت‌های موجود در پستان منشا بگیرند. این سرطان‌ها سارکوم و لنفوم نامیده می‌شوند و سرطان پستان محسوب نمی‌گردند.

با وجود اینکه بسیاری از انواع سرطان پستان ایجاد توده می‌کنند، ممکن است برخی دیگر توده‌ای ایجاد نکنند. بسیاری از سرطان‌های پستان از طریق مشاهده توده در ماموگرام‌هایی که به منظور غربالگری تهیه می‌شوند، تشخیص داده می‌شوند. تهیه ماموگرام می‌تواند سرطان را در مراحل اولیه آن، حتی پیش از زمانی که توده قابل لمسی وجود داشته باشد و یا علائمی مشاهده شود، شناسایی کنند. سرطان سینه در زنان علائم دیگری نیز دارد که باید مراقب آن ها باشید و سریعا به پزشک گزارش کنید.

همچنین ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از توده‌های موجود در پستان، خوش‌خیم بوده و سرطانی (بدخیم) نیستند. تومورهای غیرسرطانی پستان، دارای رشد ناهنجار بوده اما به خارج از پستان منتشر نشده و حیات فرد را تهدید نمی‌کنند. البته تعدادی از توده‌های خوش‌خیم قادرند ریسک ابتلای افراد به سرطان پستان را افزایش دهند. وجود هر گونه توده و یا تغییر در بافت پستان باید توسط افراد متخصص چک شده و از لحاظ  خوش‌خیمی و بدخیمی و نیز میزان تاثیر بر ریسک ابتلای فرد به سرطان سینه در آینده مورد بررسی قرار گیرد.

سرطان سینه چگونه آغاز می‌گردد؟

تغییرات و جهش‌های DNA می‌تواند منجر به تبدیل سلول‌های نرمال پستان به سلول‌های سرطانی شود. تعدادی از تغییرات DNA ارثی بوده و می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل شوند. وجود چنین ژن‌هایی ریسک ابتلا را به شدت افزایش می‌دهد. تعداد دیگری از فاکتورهای ریسک، مانند تغذیه و سطح فعالیت فیزیکی مرتبط با سبک زندگی افراد بوده و می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. البته نحوه تاثیر این فاکتورهای ریسک بر تبدیل سلول‌های نرمال به سلول‌های سرطانی، هنوز به خوبی شناخته نشده است. به نظر می‌رسد که هورمون‌ها در بسیاری از موارد سرطان پستان نقشی تاثیرگذار داشته باشند؛ اما نحوه تاثیر آن‌ها بر ایجاد سرطان کاملا مشخص نیست.

جهش‌های DNA ارثی و اکتسابی

سلول‌های نرمال پستانی به علت ایجاد جهش‌هایی در DNA سرطانی می‌گردند. DNA ماده‌ای شیمیایی در سلول‌های ما است که ژن‌های ما را تشکیل می‌دهد. ژن‌ها، حاوی دستورالعمل‌هایی برای عملکرد سلولی هستند. برخی از جهش‌ها ارثی بوده و از والدین به افراد منتقل می‌شوند. این موضوع به آن معنا است که جهش‌ها از هنگام تولد در سلول‌های شما موجود بوده و برخی از جهش‌ها می‌توانند ریسک ابتلا به سرطان‌هایی خاص را در فرد بالا ببرند. این جهش‌ها عامل سرطان‌های خانوادگی بوده و غالبا باعث ابتلای افراد به سرطان در سنین پایین می‌شوند.

بسیاری از جهش‌های ژنتیکی مرتبط با سرطان پستان، اکتسابی هستند. این به آن معنا است که تغییرات ژنی در طول زندگی فرد ایجاد شده و ارثی نیستند. تغییرات اکتسابی DNA در طول زمان ایجاد شده و تنها در سلول‌های پستانی رخ می‌دهند. جهش‌یافته بون DNA، جهش‌یافته بودن ژن را سبب می‌گردد. برخی از ژن‌ها مسئول کنترل رشد، تقسیم و مرگ سلولی هستند. جهش‌هایی که در این ژن‌ها ایجاد می‌شوند، باعث می‌شوند که سلول‌ها از حالت کنترل خارج شده و سرطانی شوند.

پروتوانکوژن‌ها

پروتوانکوژن‌ها ژن‌هایی هستند که منجر به رشد طبیعی سلول‌ها می‌گردند. زمانی که پروتوانکوژن‌ها دچار جهش می‌شوند یا تعداد نسخه‌های موجود از آن‌ها بیشتر می‌گردد، تبدیل به ژن‌هایی ناهنجار می‌گردند. این ژن‌ها در زمان‌های نامناسبی فعال و یا روشن می‌مانند. زمانی که این اتفاق رخ دهد، رشد سلول‌ها خارج از کنترل شده و سلول‌های بیشتری تولید می‌شوند که رشد آن‌ها نیز خارج از کنترل است. به این ترتیب، سرطان ایجاد می‌گردد. این ژن‌های ناهنجار، انکوژن نامیده می‌شوند.

سلول را مانند یک اتومبیل تصور کنید. برای اینکه اتومبیلی بتواند به خوبی کار کند، باید وسیله‌ای برای کنترل سرعت آن در کار باشد. پرتوانکوژن‌ها به مثابه پدال گاز سلولی هستند. این ژن‌ها چگونگی رشد و تقسیم سلولی و زمان آن را تنظیم می‌کنند. انکوژن مانند پدال گازی است که گیر کرده است و دائما در حالت فشرده قرار دارد. درنتیجه سلول به طرز سرسام آوری تقسیم می‌شود.

ژن‌های سرکوب‌کننده تومور

ژن‌های سرکوب‌کننده تومور، ژن‌های نرمالی هستند که رشد و تقسیم سلولی را کندتر می‌کنند، باعث ترمیم DNA می‌وشند، یا اینکه زمان مرگ سلولی را تعیین می‌نمایند. در صورتیکه ژن‌های سرکوب‌کننده تومور عملکرد درستی نداشته باشند، سلول‌ها به طرز غیر قابل کنترلی رشد خواهند کرد. درنتیجه، تعداد بیشتری از سلول‌های با رشد غیر قابل کنترلی که نمی‌توانند در زمان مناسب بمیرند، ایجاد خواهند شد. این امر در نهایت منجر به سرطان می‌شود.

ژن‌های سرکوب‌کننده تومور مانند پدال ترمز اتومبیل هستند. همانند ترمز اتومبیل که از افزایش بیش از حد سرعت اتومبیل جلوگیری می‌کند، این ژن‌ها جلوی تقسیم سریع‌تر از حد سلول را می‌گیرد. هنگامی که در این ژن‌ها اختلالی مانند جهش ایجاد شود، ترمز سلولی کار نمی‌کند و تقسیم سلولی از حالت کنترل خارج می‌شود.

تغییرات ژنی ارثی

تعدادی از جهش‌های ارثی ژنی می‌توانند ریسک ابتلا به سرطان‌هایی خاص را به شدت بالا برند و مرتبط با سرطان‌های خانوادگی می‌باشند. به عنوان مثال، ژن‌های BRCA (BRCA1 و BRCA2) ژن‌های سرکوب‌کننده تومور هستند. در صورت تغییر یکی از این ژن‌ها، سرکوب تقسیم ناهنجار سلولی از جانب این ژن‌ دیگر صورت نخواهد گرفت و احتمال ایجاد سرطان بیشتر خواهد شد. تغییرات این ژن‌ها می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل گردد.

تعداد زیادی از زنان از پیشرفت‌هایی که اخیرا در درک پایه ژنتیکی سرطان پستان به عمل آمده است، سوده برده اند. تست‌های ژنتیکی قادرند زنانی که دارای جهش‌های ارثی در ژن‌های سرکوب‌کننده تومور BRCA1 و BRCA2 هستند را تعیین کنند (یا در موارد با شیوع کمتر، ژن‌هایی مانند PALB2، ATM، یا CHEK2). این زنان می‌توانند گام‌هایی به سمت کاهش ریسک سرطان پستان برداشته و برنامه‌هایی به منظور بررسی تغییرات پستان و تشخیص سرطان در مراحل اولیه آن بردارند. از آن جایی که جهش‌های BRCA1 و BRCA2 با سرطان‌های دیگری به جز سرطان سینه نیز مرتبط هستند، زنان دارای این جهش‌ها می‌توانند اقداماتی را به منظور غربالگری و پیشگیری سایر سرطان‌ها نیز انجام دهند.

جهش‌هایی که در ژن‌های سرکوب‌کننده تومور مانند ژن‌های BRCA رخ می‌دهد، غالبا منجر به بروز سرطان می‌شوند و درنتیجه نفوذ ژنی بالایی دارند. با وجود اینکه بسیاری از زنان دارای جهش‌های با نفوذ بالا مبتلا به سرطان می‌گردند، بسیاری از موارد سرطان از جمله سرطان پستان، در اثر چنین جهش‌هایی ایجاد نمی‌شوند.

در اغلب موارد، جهش‌های با نفوذ ژنی پایین و واریانت‌های ژنتیکی، عاملی در ایجاد سرطان محسوب می‌شوند. هر کدام از این موارد، ممکن است تاثیری اندک بر وقوع سرطان در فرد داشته باشند، اما تاثیر مجموعه این عوامل بر جمعیت شگرف است. از جمله علل این موضوع، شیوع بالای جهش‌ها و وجود بیش از یک فاکتور در هر فرد است.  ژن‌های درگیر می‌توانند عواملی مانند سطوح هورمونی، متابولیسم و یا سایر عوامل موثر بر فاکتورهای ریسک سرطان سینه را تحت تاثیر قرار دهند. این ژن‌ها ممکن است مسبب قسمت عمده ریسک در سرطان‌های پستان خانوادگی باشند.

تغییرات ژنی اکتسابی

بسیاری از جهش‌های DNA مسبب سرطان سینه در زنان، در طول زندگی فرد در سلول‌های پستانی ایجاد می‌شوند و ارثی نیستند. ممکن است جهش‌های ژنی اکتسابی ایجادشده در انکوژن‌ها و ژن‌های سرکوب‌کننده تومور ناشی از سایر فاکتورها مانند پرتوها و موارد شیمیایی باشد. البته عوامل تاثیرگذار بر ایجاد تعداد فراوانی از جهش‌ها تا به امروز ناشناخته هستند. در بسیاری از سرطان های پستان، تعداد زیادی از جهش‌های ژنی اکتسابی وجود دارد.

تست‌هایی که به منظور ردیابی تغییرات ژنی اکتسابی انجام می‌گیرد، می‌تواند به پزشکان در پیش‌بینی دقیق‌تر روند پیشرفت بیماری کمک کند. به عنوان مثال، تست‌ها می‌توانند زنانی که در آن‌ها سلول‌های سرطان پستان دارای نسخه‌های فراوانی از انکوژن HER2 هستند را شناسایی کنند. این نوع از سرطان‌ها، رشد و گسترش سریعی دارند. داروهایی وجود دارند که این تغییرات را در سلول‌های سرطانی هدف قرار می‌دهند و بر بهبود بیماری تاثیر مثبت دارند.

سرطان سینه چگونه منتشر می‌شود؟

تومور موجود در پستان بزرگتر شده و می‌تواند از طریق کانال‌هایی به غدد لنفاوی مجاور منتقل شده و یا از طریق جریان خون به سایر ارگان ها منتشر گردد. همچنین می‌تواند بافت‌های اطراف پستان مانند پوست و دیواره قفسه سینه را نیز مورد تهاجم قرار دهد. انواع مختلف سرطان پستان با سرعت‌های مختلفی رشد کرده و به سایر ارگان‌ها پراکنده می‌شوند. برای برخی از آن‌ها چندین سال طول می‌کشد که در خارج از پستان پراکنده شوند، در حالیکه تعدادی دیگر، سریعا رشد کرده و گسترش می‌یابند.

سیستم لنفاوی شبکه‌ای از عروق لنفاوی است که در سراسر بدن یافت شده و غدد لنفاوی (غددی کوچک و لوبیایی شکل که از سلول‌های ایمنی تشکیل شده‌اند) را به یکدیگر مرتبط می‌کند. مایع شفاف موجود در عروق لنفاوی، لنف نام دارد و حاوی مواد زائد و فرآورده‌های جانبی بافت‌ها است. عروق لنفاوی، لنف را از بافت‌ها خارج می‌کنند. در سرطان پستان، سلول‌های سرطانی وارد عروق لنفاوی شده و شروع به رشد در غدد لنفاوی می‌کنند. بسیاری از غدد لنفاوی واقع در پستان، به غدد زیر تخلیه می‌شوند:

• غدد لنفاوی زیر بغل (غدد آگزیلاری)
• غدد لنفاوی زیر استخوان ترقوه (غدد لنفاوی سوپراکلاویکولا ر [بالای ترقوه] و اینفراکلاویکولار [زیر ترقوه])
• غدد لنفاوی داخل قفسه سینه که نزدیک به استخوان جناغ هستند (غدد اینترنال مامری)

در صورتیکه سلول‌های سرطانی به سمت غدد لنفاوی منتشر شده باشند، احتمال مهاجرت سلول‌ها به سایر نقاط سیستم لنفاوی و متاستاز به سایر نقاط بدن بالاتر خواهد رفت. هر چه تعداد غدد لنفاوی آلوده به سلول‌های سرطانی بیشتر باشد،‌ احتمال وجود سرطان در ارگان‌های دیگر بیشتر خواهد بود. به همین علت است که برنامه درمانی با مشاهده سرطان در یک یا تعداد بیشتری از غدد لنفاوی تغییر می‌کند. معمولا شما نیاز به جراحی و خارج‌سازی یک یا تعداد بیشتری از غدد لنفاوی خواهید داشت تا بتوان گسترش سرطان را بررسی کرد.

با این حال، تمام زنانی که در غدد لنفاوی خود دارای سلول‌های سرطانی هستند، دچار متاستاز نمی‌گردند و برخی از زنانی که فاقد سلول‌های سرطانی در غدد لنفاویشان هستند ممکن است بعدا دچار متاستاز شوند.

سرطان سینه چه انواعی دارد؟

تعدادی از شایع‌ترین انواع سرطان پستان شامل موارد زیر می‌باشند:

سرطان‌های درجا (in situ):

این سرطان‌ها به خارج از مجرا یا لوبولی که از آن آغاز شده‌اند، منتشر نخواهند شد:

• کارسینوم مجرایی درجا(ductal carcinoma in situ): این سرطان، کارسینوم داکتالی است که در نخستین استیج خود است (استیج صفر). در این مورد، بیماری همچنان در مجاری شیری است؛ اما در صورت عدم درمان، به نوع مهاجم تبدیل خواهد شد. این سرطان، غالبا درمان‌پذیر می‌باشد.
• کارسینوم لوبولار درجا (Lobular carcinoma in situ (LCIS)): این سرطان در لوبول‌های پستان که تولید شیر می‌کنند، ایجاد می‌گردد. این بیماری به معنای واقعی سرطان نیست، بلکه نشانه احتمال بالای ابتلا به سرطان پستان در آینده می‌باشد.

سرطان‌های مهاجم:

این سرطان‌ها پراکنده شده و به بافت‌های اطراف پستان تهاجم می‌کنند.

• کارسینوم مجرایی تهاجمی (Invasive ductal carcinoma (IDC)): این سرطان از غدد شیری آغاز می‌شود. بافت سرطانی از دیواره مجاری عبور کرده و به بافت چربی پستان تهاجم می‌کند. این مورد، شایع‌ترین فرم سرطان پستان بوده و ۸۰ درصد موارد تهاجمی را شامل می‌شود.
• کارسینوم لوبولار تهاجمی (Invasive lobular
• carcinoma (ILC)): این سرطان از لوبول‌ها آغاز شده و به سراسر بافت‌های مجاور و یا سایر بافت‌ها منتشر می‌گردد. ساب‌تایپ‌های سرطان پستان تهاجمی عبارتند از:
  • کارسینوم آدنوسیستیک: این سلول‌ها، مشابه سلول‌هایی هستند که در غدد بزاقی و یا بزاق یافت می‌شوند.
  • کارسیونوم آدنواکوآموس با درجه پایین (Low-grade adenosquamous carcinoma): از کارسینوم های متاپلاستیک بوده و توموری نادر است. این سرطان، به آهستگی رشد کرده و غالبا با انواع دیگر اشتباه گرفته می‌شود.
  • کارسینوم مدولاری: تومورهای این نوع نادر از سرطان، توده‌هایی نرم و شبیه مدولای مغز هستند.
  • کارسینوم موسینوس (Mucinous carcinoma): تومورهای این نوع نادر از سرطان، در زمینه‌ای از موسین شناور می‌باشند. موسین، بخشی لغزنده و مرطوب است که موکوس را می‌سازد.
  • کارسینوم پاپیلاری: زوائدی انگشت‌مانند این تومورها را از یکدیگر جدا می‌کند. این نوع نادر، معمولا زنانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که در یائسگی هستند.
  • کارسینوم توبولار: تومورها دارای رشدی آهسته بوده و لوله‌ای شکل هستند.

انواع با شیوع کمتر عبارتند از:

• سرطان سینه التهابی: این نوع نادر از سرطان در اثر سلول‌های التهابی موجود در عروق لنفاوی پوست شما ایجاد می‌گردد.
• بیماره پاژه نوک سینه: این نوع از سرطان، آرئول را که پوست نازک موجود در اطراف نوک سینه است را هدف قرار می‌دهد.
• تومورهای فیلودس: این تومورهای نادر با الگویی مشابه برگ رشد می‌کنند. این تومورها به سرعت رشد کرده، اما به ندرت در خارج از پستان پراکنده می‌گردند.
• سرطان پستان متاستاتیک: سرطان به نقاط دیگری از بدن از جمله مغز، استخوان‌ها و یا ریه منتشر می‌شود.

علائم سرطان سینه در زنان کدامند؟

علائم سرطان پستان عبارتند از:

• وجود توده و یا ناحیه‌ای ضخیم‌شده در ناحیه پستان و نزدیکی آن و یا زیربغل که در کل روزهای چرخه قاعدگی‌تان، باقی بماند.
• وجود هر گونه توده در پستان، حتی اگر به اندازه یک دانه نخود باشد؛
• تغییر در سایز، شکل و یا انحنای پستان؛
• وجود ترشحات در نوک پستان؛ این ترشحات ممکن است شفاف یا خونی باشند؛
• تغییرات پوست پستان از جمله فرورفتگی، چروکیدگی، پوسته‌پوسته شدن، التهاب؛
• قرمزی پوست پستان و یا نوک آن؛
• تغییرات در اندازه و وضعیت نوک پستان؛
• ناحیه‌ای که با سایر نواحی موجود در هر دو سینه متفاوت باشد؛
• ناحیه‌ای سفت و سنگ‌مانند در زیر پوست؛

عوامل و فاکتورهای ریسک سرطان سینه کدامند؟

ما دقیقا نمی‌دانیم که چه عواملی باعث بروز سرطان سینه در زنان می‌گردند، اما تعدادی از فاکتورهایی که احتمال ابتلا را بالا می‌برند، مشخص می‌باشند. سن، فاکتورهای ژنتیکی، تاریخچه سلامتی فردی و رژیم غذایی در این مورد نقش مهمی را ایفا می‌کنند. تعدادی از این فاکتورها، قابل کنترل بوده و تعدادی دیگر خارج از کنترل ما هستند.

• فاکتورهای ریسکی از سرطان سینه که غیرقابل کنترل هستند:
  • سن: زنان با سن بالای ۵۰ سال، خطر ابتلای بیشتری نسبت به زنان جوان‌تر دارند.
  • نژاد: زنان آفریقایی-آمریکایی نسبت به سفیدپوستان، با احتمال بالاتری پیش از وقوع قاعدگی به سرطان پستان مبتلا می‌گردند.
  • سینه‌های متراکم: در صورتیکه بافت پیوندی پستان از بافت چربی آن بیشتر باشد، مشاهده تومورها در ماموگرام دشوارتر خواهد بود.
  • تاریخچه فردی سرطان: در صورتیکه فرد دارای تعدادی از بیماری‌های خوش‌خیم پستان باشد، احتمال ابتلای وی به سرطان پستان اندکی بالاتر خواهد رفت. این احتمال، در صورت تاریخچه قبلی ابتلای فرد به سرطان پستان، بسیار بالاتر خواهد بود.
  • سابقه خانوادگی: در صورتیکه یکی از خویشاوندان درجه اول (مادر، خواهر و دختر) مبتلا به سرطان پستان شده باشد، احتمال ابتلای شما به بیماری دو برابر خواهد شد. وجود دو یا تعداد بیشتری از خویشاوندان با سابقه بیماری سرطان پستان، ریسک ابتلای شما را حداقل سه برابر خواهد کرد. این موضوع خصوصا در مواردی که سرطان پیش از یائسگی رخ داده باشد و یا هر دو پستان را تحت تاثیر قرار داده باشد، بارزتر خواهد بود. در صورت ابتلای پدر و یا برادرتان به سرطان پستان نیز ریسک ابتلای شما بالاتر خواهد رفت.
  • ژن‌ها: جهش‌ها و تغییراتی که در دو ژن BRCA1 و BRCA2 رخ می‌دهد، مسئول برخی از موارد خانوادگی سرطان پستان هستند. حدود یک زن از هر ۲۰۰ زن، یکی از این ژن‌ها را دارد. با اینکه وجود این ژن‌ها احتمال ابتلای شما را بالا می‌برد، به این معنا نیست که قطعا مبتلا خواهید شد. درصورتیکه شما دارای جهش BRCA1 یا BRCA2 باشید، احتمال اینکه تا سن ۸۰ سالگی با سرطان پستان تشخیص داده شوید، ۷ از ۱۰ است. این ژن‌ها همچنین احتمال سرطان تخمدان را بالا برده و با سرطان پانکراس و سرطان پستان مردان مرتبط هستند. جهش‌های ژنی دیگری که با خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط هستند، عبارتند از جهش‌های موجود در ژن PTEN، ژن ATM، ژن TP53، ژن CHEK2، ژن CDH1، ژن STK11 و ژن PALB2. این ژن‌ها، با ریسک پایین‌تری نسبت به ژن‌های BRCA همراه می‌باشند.
  • سابقه چرخه قاعدگی: در صورتیکه سن آغاز قاعدگی شما زیر ۱۲ باشد و یا تا پیش از ۵۵ سالگی یائسه نشوید، احتمال وقوع سرطان پستان در شما افزایش خواهد یافت.
  • قرار گرفتن در معرض اشعه: در صورتیکه تا پیش از ۴۰ سالگی تحت درمان سرطان‌هایی مانند لنفوم هوجکین قرار گرفته باشید، احتمال ابتلای بالاتری خواهید داشت.
  • دی‌اتیل استیل بسترول (Diethylstilbestrol (DES)): پزشکان در طول سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۱ از این دارو به منظور پیشگیری از سقط جنین استفاده می‌کردند. در صورتیکه شما یا مادرتان از این دارو استفاده کرده باشید، ریسک ابتلایتان بالاتر خواهد رفت.
• ریسک فاکتورهایی که می‌توانید آن‌ها را کنترل کنید:
  • فعالیت فیزیکی: هر چه تحرک شما کمتر باشد، احتمال ابتلا بالاتر خواهد بود.
  • وزن و رژیم غذایی: داشتن اضافه وزن پس از یائسگی احتمال ابتلایتان را بالاتر خواهد برد.
  • الکل: نوشیدن مداوم الکل، خصوصا بیش از یک بار در روز، ریسک سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
  • سابقه باروری: به دنیا آوردن نخستین فرزند بعد از ۳۰ سالگی، عدم شیردهی و عدم بارداری با مدت کامل از فاکتورهای ریسک سرطان پستان هستند.
  • مصرف داروهای هورمونی: در صورتیکه طی یائسگی و به مدت بیش از ۵ سال از درمان جایگزینی هورمونی که شامل هر دو هورمون استروژن و پروژسترون باشد، استفاده کنید، شانس ابتلا بالاتر خواهد رفت. ۵ سال پس از توقف درمان، میزان این ریسک به حالت نرمال خود برخواهد گشت. همچنین در صورتیکه از داروهای پیشگیری از بارداری خاصی مانند قرص‌های ضدبارداری، داروهای تزریقی و کاشتنی (ایمپلنت‌ها)، IUDها، پچ‌های پوستی و یا حلقه‌های واژنی حاوی هورمون ساتفاده کیند، احتمال ابتلای بالاتری خواهید داشت.

با این حال، بسیاری از زنانی که ریسک ابتلای بالایی دارند، هرگز دچار این بیماری نمی‌شوند و در عوض، ۷۵ درصد از زنان بیمار، دارای هیچ ریسک فاکتور شناخته شده‌ای نیستند.

تشخیص سرطان سینه در زنان چگونه انجام می‌شود؟

در صورتیکه وجود توده‌ای را احساس کردید و یا اینکه نتیجه ماموگرام حاکی از وجود توده بود، پزشکتان فرایند تشخیص سرطان پستان را آغاز خواهد کرد. 

پزشک سوالاتی را در مورد سابقه فردی و خانوادگیتان خواهد پرسید و سپس معاینه پستان و دستور انجام تست‌هایی خاص را لحاظ خواهد کرد که عبارتند از:

• تکنیک‌های تصویربرداری: پزشک از این تست‌ها به منظور تهیه تصویر از پستان استفاده خواهد کرد؛
  • سونوگرافی: این تست با استفاده زا امواج تصویر پستان را تهیه می‌کند.
  • ماموگرام: این تصویر دقیق با استفاده از اشعه X از پستان تهیه شده و نمای بهتری از توده‌ها و سایر مشکلات موجود را ارائه می‌کند.
  • MRI: این اسکن، با استفاده از آهنربایی انجام می‌شود که متصل به کامپیوتر است و می‌تواند تصویری بسیار دقیق و جزئی را از داخل پستان به دست دهد.
• بیوپسی: در این تست، پزشک از بافت و یا مایع داخل پستان نمونه‌برداری می‌کند. این نمونه زیر میکروسکوپ از لحاظ وجود سلول‌های سرطانی بررسی شده و در صورت مثبت بودن نتیجه، نوع سرطان تعیین می‌گردد. انواع  اصلی بیوپسی که در مورد پستان به کار گرفته می‌شود، عبارتند از:
  • آسپیراسیون با سوزن نازک (Fine-needle aspiration): در این صورت می‌توان به سادگی به توده‌ها و فضاهای حاوی مایع دسترسی پیدا کرد.
  • بیوپسی سوزن هسته (Core-needle biopsy): این نوع از بیوپسی از سوزنی بزرگتر به منظور تهیه نمونه بافتی استفاده می‌کند.
  • بیوپسی با جراحی: جراح کل توده را به همراه بافت نرمال اطراف خارج می‌کند.
  • تهیه بیوپسی از غده لنفاوی: پزشک از غدد لنفاوی موجود در ناحیه زیر بغل شما نمونه تهیه می‌کند تا گسترش سرطان را بررسی نماید.
  • بیوپسی به همراه تصویربرداری: پزشک از تکنیک‌های تصویربرداری مانند MRI، ماموگرافی و یا  سونوگرافی به منظور هدایت سوزن استفاده می‌کند.

نمونه بیوپسی از لحاظ موارد زیر می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد:

• ویژگی‌های تومور: آیا تومور تهاجمی است یا درجا؟ آیا لوبولار است یا مجرایی؟ و اینکه آیا به غدد لنفاوی پراکنده شده است یا نه؟ پزشک همچنین ممکن است حاشیه و گوشه‌های تومور را اندازه بگیرد و فاصله آن‌ها را از گوشه‌های بافت بیوپسی شده اندازه‌گیری نماید. این فاصله، پهنای حاشیه نام دارد.
• رسپتورهای استروژن (ER) و پروژسترون (PR): نوع این رسپتورها پزشک شما را از تاثیر هورمون‌های استروژن و پروژسترون بر رشد سرطان آگاه می‌سازد. این رسپتورها احتمال بازگشت سرطان و نیز نوع درمان‌های موثرتر بر جلوگیری از بازگشت آن را پیش‌بینی می‌کنند.
• HER2: این تست وجود ژن گیرنده فاکتور رشد اپیدرمال انسانی ۲ (human epidermal growth factor receptor 2) را بررسی می‌کند. وجود این ژن، رشد سرطان را تسریع می‌کند. در صورتیکه سرطان شما HER2 مثبت باشد، درمان هدفمند (targeted therapy) یکی از درمان‌های پیشنهادی به شما خواهد بود.
• درجه (Grade): این معیار، میزان تفاوت سلول‌های سرطانی با سلول‌های سالم را بررسی کرده و آهستگی یا سرعت رشد آن ها را تعیین می‌نماید.
• Oncotype Dx: این تست، ۱۶ ژن مرتبط با سرطان و ۵ ژن مرجع را ارزیابی کرده و احتمال بازگشت سرطان پس از طی ۱۰ سال از زمان تشخیص را تخمین می‌زند.
• شاخص سرطان پستان: این تست پزشکتان را در تصمیم‌گیری به منظور دریافت هورمون‌درمانی یاری می‌کند.
• MammaPrint: این تست از اطلاعات مربوط به ۷۰ ژن استفاده کرده و خطر بازگشت سرطان را پیش‌بینی می‌کند.
• PAM50 (Prosigna): این تست از اطلاعات حاصل از ۵۰ ژن استفاده کرده و خطر پراکندگی سرطان را پیش‌بینی می‌نماید.

تست‌های خونی که احتمالا از شما گرفته شود، عبارتند از:

• تست شمارش کامل خون (CBC): این تست، تعداد انواع مختلفی از سلول‌های خونی شما از جمله گلبول‌های سفید و قرمز را تعیین می‌کند. این تست، پزشکتان را از عملکرد مغز استخوانتان آگاه می‌کند.
• ترکیب شیمیایی خون: این تست، عملکرد کبد و کلیه‌هایتان را ارزیابی می‌کند.
• تست هپاتیت: این تست‌ها به منظور بررسی ابتلا به هپاتیت B و هپاتیت C انجام می‌شوند. در صورتیکه مبتلا به عفونت فعال هپاتیت B باشید، ممکن است پیش از شروع شیمی‌درمانی نیازمند داروهایی به منظور سرکوب ویروس باشید. اگر این کار انجام نشود، ممکن است شیمی‌درمانی باعث رشد ویروس شده و به کبدتان آسیب بزند.

مراحل (Stages) سرطان سینه کدامند؟

• مرحله اولیه یا استیج صفر یا سرطان پستان غیرتهاجمی: این بیماری مختص بافت پستان بوده و شواهدی حاکی از پراکندگی آن به غدد لنفاوی مشاهده نمی‌شود (پزشکان به این بیماری، کارسینوم درجا می‌گویند).
• سرطان پستان استیج یک: تومور در این حالت، ۲ سانتی‌متر و یا کوچکتر بوده و به سایر نقاط پراکنده نشده است.
• سرطان پستان استیج IIA (استیج دو نوع A): تومور در این بیماری دو حالت می‌تواند داشته باشد؛ یا کوچکتر از دو سانتی‌متر بوده و غدد لنفاوی زیربغل را نیز درگیر کرده است؛ و یا اینکه از ۲ سانتی‌متر بزرگتر و از ۵ سانتی‌متر کوچکتر است و غدد لنفاوی را نیز درگیر ننموده است.
• سرطان پستان استیج IIB (استیج دو نوع B): تومور در این حالت بزرگتر از ۵ سانتی‌متر است و غدد لنفاوی زیربغل سرطانی نیستند؛ و یا اینکه تومور بین ۲ تا ۵ سانتی‌متر بوده و غدد لنفاوی زیربغل نیز درگیر می‌باشند.  
• سرطان پستان استیج IIIA (استیج سه نوع A) یا سرطان پستان پیشرفته موضعی: تومور در این حالت بزرگتر از ۵ سانتی‌متر بوده و به غدد لنفاوی زیر بغل و نزدیک استخوان جناغ نیز گسترش یافته است؛ و یا اینکه تومور در هر اندازه‌ای می‌تواند باشد، ولی غدد لنفاوی سرطانی به یکدیگر و یا به بافت‌های اطراف اتصال یافته‌اند.
• سرطان پستان استیج IIIB (استیج سه نوع B): تومور در هر اندازه‌ای می‌تواند باشد، اما به پوست و دیواره قفسه سینه گسترش یافته است.
• سرطان پستان استیج IIIC (استیج سه نوع C): تومور در هر اندازه‌ای می‌تواند باشد، اما گسترش زیادی پیدا کرده است و تعداد زیادی از غدد لنفاوی را درگیر می‌کند.
• سرطان پستان استیج IV یا متاستاتیک: تومور، مستقل از اندازه‌ای که دارد، به نقاطی بسیار دورتر از پستان مانند استخوان، کبد، ریه‌ها، مغز و یا غدد لنفاوی دورتر گسترش یافته است.

درمان سرطان سینه چیست؟

در صورتیکه تست‌ها حاکی از ابتلای شما به سرطان پستان باشند، پزشکتان شروع به طراحی برنامه درمانی‌ای به منظور رهایی شما از سرطان و کاهش احتمال بازگشت آن در دفعات بعد و نیز کاهش احتمال گسترش سرطان به نقاطی خارج  از پستان را خواهد کرد. درمان معمولا در طی چند هفته ابتدایی پس از تشخیص شروع خواهد شد.

نوع درمان پیشنهادی بستگی به اندازه و موقعیت تومور در پستان، نتایج تست‌های آزمایشگاهی انجام‌شده روی سلول‌های سرطانی و استیج و میزان گسترش بیماری خواهد داشت. پزشک معمولا سن و وضعیت عمومی سلامتی و نیز نظر شخص شما در مورد آپشن‌های درمانی را در نظر خواهد گرفت.

درمان سرطان پستان شامل موارد زیر می‌باشد:

درمان‌های موضعی: این نوع از درمان‌ها موجود در ناحیه‌ای مشخص مانند خود پستان را از بین برده و یا کنترل می‌کنند و شامل موارد زیر می‌باشند:

• جراحی:
  • جراحی حفظ پستان: جراح تنها بخشی از پستان که به سرطان مبتلا است را به همراه بافت نرمال اطراف پستان، خارج می‌کند. اندازه توده خارج‌شده بستگی به اندازه و موقعیت تومور و تعدادی از فاکتورهای دیگر دارد. از اسامی دیگر این جراحی می‌توان لامپکتومی، کوادرانتکتومی، ماستکتومی پارشیال و ماستکتومی سگمنتال.
  • ماستکتومی: جراح کل بافت پستان و گاها بافت‌های اطراف آن را خارج‌سازی می‌کند. انواع فراوانی از ماستکتومی وجود دارند:
    • ماستکتومی ساده یا کامل: جراح کل بافت پستان را خارج می‌کند، اما کاری به غدد لنفاوی زیر بغل در صورتیکه جزئی از بافت پستان نباشند، ندارد.
    • ماستکتومی رادیکال تغییریافته: جراح کل بافت پستان را به همراه غدد لنفاوی زیربغل خارج‌سازی می‌کند.
    • ماستکتومی رادیکال: جراح کل بافت پستان، غدد لنفاوی زیربغل و بالاتر از استخوان ترقوه و نیز عضلات زیر پستان را که در دیواره قفسه سینه قرار دارند، خارج می‌کند.  
    • ماستکتومی پارشیال: جراح بافت سرطانی پستان و اندکی از بافت‌های اطراف را جداسازی می‌کند و بافت خارج‌شده بزرگتر از موارد لامپکتومی است.
    • ماستکتومی با حفظ نیپل (nipple-sparing mastectomy): جراح کل بافت پستان را خارج می‌کند، اما نوک پستان و آرئول دست‌نخورده باقی می‌ماند.
• پرتودرمانی: اینکه پرتودرمانی انجام شود یا نه و نیز نوع آن، بستگی به نوع جراحی انجام شده، گسترش سرطان به غدد لنفاوی یا نقاط دیگر بدن و گاها سن شما دارد. احتمالا یکی از انواع پرتودرمانی یا ترکیبی از چند نوع آن دریافت گردد:
  • پرتودرمانی خارجی: این پرتوها از دستگاهی خارج می‌شوند که در خارج از بدن قرار گرفته است. پرتو عموما ۵ بار در هفته و به مدت ۵ الی ۶ هفته دریافت می‌گردد. برخی از انواع پرتودرمانی خارجی عبارتند از:
    • پرتودرمانی hypofractionated (کمتر تقسیم‌شده):  در این نوع از پرتودرمانی شما دوز بزرگتری از دارو را در تعداد جلسات درمانی کمتری دریافت خواهید کرد. مدت درمان معمولا در حدود ۳ هفته است.
    • پرتودرمانی حین جراحی (IORT): در این رویکرد درمانی، شما پرتو را بلافاصله پس از جراحی حفظ پستان، در اتاق عمل و در دوز بالا و به صورت تک‌دوز دریافت خواهید کرد (پیش از آنکه برش ایجاد شده بسته شود).
    • رادیوتراپی تطبیقی سه‌بعدی (۳D-conformal radiotherapy): پرتودرمانی با استفاده از تجهیزات مخصوصی صورت می‌گیرد که قادرند به طور بهینه‌ای ناحیه قرارگیری تومور را هدف قرار دهند. این درمان، دو بار در روز و در طی پنج روز انجام می‌گیرد.
  • پرتودرمانی داخلی (brachytherapy): در این نوع از پرتودرمانی، پزشک منبع رادیواکتیوی را به مدت کوتاهی در داخل بدنتان قرار می‌دهد.
    • پرتودرمانی داخلی بینابینی: پزشک لوله‌های متعدد توخالی و کوچکی به نام کاتتر را در اطراف ناحیه سرطانی وارد پستان می‌کند. این لوله‌ها چندین روز در محل می‌مانند. قطعات کوچک رادیواکتیو به صورت روزانه و هر بار به مدت کوتاهی در داخل کاتترها قرار می‌گیرند.
    • پرتودرمانی داخل‌حفره‌ای: این درمان، شایع‌ترین نوع براکی‌تراپی در زنان مبتلا به سرطان پستان است. در این حالت پزشک از کاتتری کوچک استفاده می‌کند تا دستگاهی را در بدن شما وارد کند. پس از ورود، دستگاه افزایش اندازه پیدا کرده و در طول مدت درمان در داخل پستان باقی می‌ماند. انتهای دیگر، در خارج از پستان است. پزشک از طریق لوله‌ای منبع رادیواکتیو را در داخل دستگاه قرار می‌دهد. شما این درمان را دو بار در روز و به مدت ۵ روز به عنوان بیمار سرپایی دریافت خواهید نمود. پس از آخرین درمان، پزشک دیوایس را پس از کاهش اندازه آن از بدن خارج می‌کند.

درمان‌های سیستمیک: این درمان‌ها سلول‌های سرطانی موجود در سراسر بدن را کنترل کرده و یا نابود می‌کند. این درمان‌ها عبارتند از:

• شیمی درمانی: ‌این داروها ممکن است به شکل قرص باشند و یا به صورت داخل وریدی تزریق شوند. درصورت پیشرفته بودن سرطان، این درمان ممکن است درمان اصلی‌تان باشد. شیمی درمانی ممکن است پیش از جراحی (شیمی درمانی نئواجوانت) و یا بعد از جراحی (شیمی درمانی اجوانت) انجام گیرد.
• هورمون درمانی: برخی از سرطان‌ها ممکن است در پاسخ به هورمون‌هایی خاص رشد کنند. این داروها از اتصال هورمون‌ها به سلول‌های سرطانی جلوگیری کرده و درنتیجه جلوی رشد آن‌ها را می‌گیرند.
  • Tamoxifen (Nolvadex, Soltamox, Tamoxen)
  • Fulvestrant (Faslodex)
  • Aromatase inhibitors:
    • Anastrozole (Arimidex)
    • Exemestane (Aromasin)
    • Letrozole (Femara)
• درمان‌های هدفمند (Targeted drugs): این داروها جلوی تغییراتی را که باعث رشد خارج از کنترل سلول‌ها شده اند را می‌گیرند.
  • Abemaciclib (Verzenio)
  • Everolimus (Afinitor)
  • Lapatinib (Tykerb)
  • Neratinib (Nerlynx)
  • Olaparib (Lynparza)
  • Palbociclib (Ibrance)
  • Pertuzumab (Perjeta)
  • Ribociclib (Kisquali)
  • Talazoparib (Talzenna)
  • Trastuzumab (Herceptin)
  • Trastuzumab emtansine (Kadcyla)

آیا می‌توانم از ابتلا به سرطان پستان پیشگیری کنم؟

بله. رعایت این نکات می‌تواند در پیشگیری از سرطان سینه در زنان موثر باشد:

• وزن خود را کنترل کنید: در صورتیکه اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید و آن را در محدوده وزنی سالم نگه دارید. اضافه وزن و افزایش وزن پس از یائسگی، احتمال ابتلای شما به سرطان پستان را افزایش خواهد داد.
• فعالیت بدنی مناسبی داشته باشید: ورزش ریسک ابتلای شما را کاهش می‌دهد. هر هفته به طور میانگین ۵ دقیقه فعالیت بدنی سنگین و یا ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی ملایم را برنامه‌ریزی کنید (یا مخلوطی از این دو). این فعالیت‌ها را در طول هفته پخش کنید.
• مصرف الکل را محدود و یا متوقف کنید.
• شیردهی: هر چه طول مدت شیردهی بیشتر باشد، خطر ابتلا پایین‌تر خواهد بود.
• پس از یائسگی هورمون درمانی را متوقف کنید. از پزشکان درمان‌هایی غیرهورمونی برای درمان علائمتان بخواهید.
• تحت غربالگری قرار بگیرید: برخی از جدیدترین پیشنهادات موجود عبارتند از:
  • برنامه غربالگری U.S. Preventative Services:
    • §        ۴۰ تا ۴۹ سالگی: در صورتیکه شما و پزشکتان صلاح بدانید، هر دو سال یکبار یک ماموگرام تهیه کنید.
    • §        ۵۰ تا ۴ سالگی: هر دو سال یکبار ماموگرام تهیه کنید.
    • §        ۷۵ سالگی به بالا: از پزشک خود ضرورت ادامه تهیه ماموگرام را جویا شوید.
  • American Cancer Society:
    • §        ۴۰ تا ۴۴ سالگی: در صورتیکه شما و پزشکتان ضرورت این کار را احساس می‌کنید، سالانه ماموگرام تهیه کنید.
    • §        ۴۵ تا ۵۴ سالگی: به صورت سالانه ماموگرام تهیه کنید.
    • §        ۵۵ تا ۷۴ سالگی: هر یک الی دو سال یکبار ماموگرام تهیه کنید.
    • §        ۷۵ سالگی به بالا: هر سال ماموگرام تهیه کنید، به ظرطی که وضعیت سلامتی مناسبی داشته و امیدبه‌زندگی شما بیش از ۱۰ سال است.