اختلالات قاعدگی بسیار متنوع هستند. گستره‌ای از پریودهای دردناک با خونریزی شدید تا نبود پریود را شامل می‌شوند. چگونگی پریود در زنان مختلف با یکدیگر متفاوت است اما به طور کلی در صورتی که پریودها کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳ ماه با هم فاصله داشته باشند یا بیشتر ۱۰ روز ادامه یابند کمی نگران‌کننده است. این چنین اختلالات ممکن است نشان‌دهنده‌ی اشکال در تخمک‌گذاری یا دیگر بیماری‌ها باشد.
دیس‌منوره (انقباضات دردناک)
اصطلاح تخصصی دیس‌منوره به حالتی اطلاق می‌شود که در طول پریود انقباضات شدید، دردناک و مکرری را داشته باشید. درد معمولا در ناحیه پایینی شکم شروع شده و می‌تواند به کمر و رانها نیز انتشار داشته باشد. درد انقباضات رحم از پروستا گلاندین آزاد شده از پوشش درون رحم به درون خون ناشی می‌شود این ماده با اثر بر روده‌ها و عروق خونی، علاوه بر درد باعث اسهال و کاهش فشار خون نیز خواهد شد که در این حالت احساس سبکی سر، تعریق و رنگ‌پریدگی نیز بارز می‌شود. به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:
- دیس‌منوره اولیه (Primary dysmenorrhea). این نوع دیس منوره ناشی از خود قاعدگی یا همان پریود است و در شرایط خون‌ریزی‌های شدید نیز درد آن شدت می‌یابد.
- دیس‌منوره ثانویه (Secondary dysmenorrhea). درد مرتبط با قاعدگی است که با دیگر بیماری‌ها و اختلالات فاعدگی مثل اندومتریوز همراه شده باشد.
منوراژی(خونریزی شدید)
اصطلاح تخصصی منوراژی به حالتی اطلاق می‌شود که مدت زمان دفع ترشحات قاعدگی طولانی‌تر و حجم آن بیشتر از میزان طبیعی باشد. خونریزی در طول پریود طی فواصل منظمی رخ می‌دهند و معمولا زنان در این حالت پریودهای طولانی‌تر از ۷ روز داشته و حجم زیادی از خون (بیش از ۸۰ میلی‌لیتر) را از دست می‌دهند. ۱ نفر از هر ۵ زن با این مشکل روبرو هستند که در روند معمول زندگی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. خونریزی شدید در برهه‌های مختلف زندگی مشکلی معمول محسوب می‌شود به خصوص در سنین نوجوانی که به تازگی پریود شده‌اید و هم‌چنین در اواخر دهه‌ی پنجم و اوایل دهه‌ی ششم که به سن یائسگی نزدیک می‌شوید. اما در صورت وجود خونریزی پس از یائسگی، لازم است علائم را با پزشک در میان بگذارید. هر گونه خونریزی از واژن پس از یائسگی طبیعی نیست و باید توسط یک متخصص بررسی شود.
منوراژی ممکن است به علت موارد زیر ایجاد شود:
- اختلالات هورمونی: به عنوان مثال در زنان مبتلا به منوراژی، تخمک‌گذاری نامنظم خواهد بود. همان‌طور که می‌دانیم در حدود روز ۱۴ام از یک چرخه‌ی طبیعی، تخمک از یکی از تخمدان‌ها آزاد می‌شود که تحریک‌کننده‌ی آن تغییرات در سطح هورمون‌های بدن است. در بسیاری از زنان دلیل اصلی اختلالات هورمونی است. بدن شما ممکن است هورمون‌های استروژن و پروژسترون را بیشتر یا کمتر از لازم ترشح کند که در این صورت چرخه‌ی قاعدگی منظم نخواهد بود.
- اختلالات ساختاری در رحم مثل پولیپ یا فیبروئید
- بیماری‌های دیگر؛ که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری‌های مرتبط با تیروئید
- اختلالات انعقادی خون
- بیماری‌های مرتبط با کبد یا کلیه
- لوسمی
- برخی داروها مثل پلاویکس و هومون‌های سنتتیک
- جسم داخل رحمی (IUD)
- فیبروئید
- سقط
- بارداری خارج رحمی؛ در این حالت تخم در خارج از رحم معمولا در لوله‌های فالوپ لانه‌گزینی کرده و رشد می‌کند.
- برخی عفونت‌ها
- مرحله‌ی پیش سرطانیِ سرطان رحم
آمنوره (عدم قاعدگی)
اصطلاح تخصصی آمنوره به حالتی اطلاق می‌شود که فرد پریود نشود. که به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:
- آمنوره اولیه (Primary amenorrhea). حالتی که دختران تا سن ۱۶ سالگی پریود نشوند. دخترانی که تا سن ۱۳ سالگی هیچ‌گونه نشانه‌های بلوغ (رشد پستان‌ها و موهای عانه) در آن‌ها مشاهده نشود، باید به پزشک مراجعه کنند و تمامی دخترانی که تا سن ۱۵ سالگی پریود نشده باشند نیز نیاز به بررسی بالینی دارند. این اختلال معمولا ناشی از مشکلات دستگاه تنظیم‌کننده‌‌ی هورمون‌های فرد است که ممکن است در نتیجه‌ی وزن پایین، تغذیه‌ی نامناسب، ورزش‌های سنگین یا داروها ایجاد شود. البته دلایل این اختلال تنها در موارد گفته شده خلاصه نمی‌شود، اختلالات تخمدانی، اختلال در هیپوتالاموس (ناحیه‌ای از مغز که در تنظیم هورمون‌ها نقش دارد.)، اختلالات ژنتیکی و تأخیر در رشد و نمو غده‌ی هیپوفیز نیز می‌توانند عامل این اختلال باشند. برای تشخیص دقیق نیاز به بررسی‌های بیشتر خواهد بود.
- آمنوره ثانویه (Secondary amenorrhea). عدم شروع پریود بیش از ۳ ماه در زنانی که پیش از آن پریودهای منظمی را داشتند. این اختلال معمولا در نتیجه‌ی تغییرات سطح استروژن بدن ایجاد شده که استرس، کاهش وزن، ورزش یا بیماری از علل آن تلقی می‌شود. اختلالات غده‌ی هیپوفیز، تیروئید و کیست تخمدانی نیز از جمله دلایل این اختلال هستند که برای تشخیص دقیق نیاز به بررسی بیشتر یک پزشک متخصص خواهد بود.
اولیگومنوره
اصطلاح تخصصی اولیگومنوره به حالتی اطلاق می‌شود که تعداد چرخه‌های قاعدگی کاهش یافته و فاصله‌ی شروع دو پریود از یکدیگر بیش از ۳۵ روز باشد. این اختلال در میان نوجوانان بسیار شایع بوده و به عنوان بیماری طلقی نمی‌شود.
سندروم پیش از قاعدگی (Premenstrual Syndrome, PMS)
مجموعه‌ای از علائم فیزیکی، روانی و رفتاری است که طی آخرین هفته‌ی فاز لوتئال (یک هفته پیش از شروع خونریزی) بروز می‌یابند. این علائم حداقل تا پیش از روز ۱۳ام چرخه ظاهر نشده و در طول ۴ روز پس از آغاز خونریزی از میان می‌روند. این علائم می‌توانند در هر زمان از سال‌های باروری زنان ظاهر شوند اما بروز آن‌ها در اواخر دهه‌ی سوم تا اوایل دهه‌ی پنج زندگی شایع‌تر است.
