انتشار این مقاله


معاهده‌ی ورسای، صلحی که آغازگر جنگ جهانی دوم شد!

کشورهای اروپایی به دلیل نقش آلمان، در جنگ جهانی اول در پی اعمال مجازات شدید به این کشور بودند – حرکتی که به زودی موجب عقب نشینی جامعه‌ی جهانی شد.

کشورهای اروپایی به دلیل نقش آلمان، در جنگ جهانی اول در پی اعمال مجازات شدید به این کشور بودند – حرکتی که به زودی موجب عقب نشینی جامعه‌ی جهانی شد.

در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۹، سران اروپایی (متفقین پیروز شامل: انگلیس، روسیه، فرانسه و آمریکا و متحدین شکست خورده شامل: آلمان، عثمانی، ایتالیا، اتریش- مجارستان)، در حومه‌ی شهر پاریس در کاخ ورسای دور یکدیگر جمع شدند تا یکی از ننگین‌ترین معاهده‌های دنیا را امضا کنند. معاهده‌ی ورسای، پیمان صلحی بود که به جنگ جهانی اول خاتمه داد و در عین حال پایه گذار آغاز جنگ جهانی دوم در سال‌های بعدی شد. اگرچه این معاهده‌ی صلح نتیجه‌ی کنفرانسی یکساله‌ بود، بعد‌ها مورد نفرت تمامی کشور‌های امضا کننده قرار گرفت.

بیش از ۶۵ میلیون نفر در اولین جنگ جهانی شرکت داشتند، این جنگ منجر به کشتار ۸.۵ میلیون نظامی و دست کم ۶.۶ میلیون غیر نظامی شد.

جنگ، زمین‌های کشاورزی، شهرها و میدان‌های جنگ در سراسر اروپا را از بین برد. و به گفته بسیاری، آلمان کشوری بود که باید به این جهت سرزنش می‌شد. گرچه مورخان معاصر همچنان در مورد اینکه چه کسی باید مسئول جنگ جهانی اول باشد، اتفاق نظر ندارند، معاهده‌ی ورسای مسئولیت آغاز جنگ جهانی اول و خسارات وارد شده به متفقین را متوجه آلمان دانست و غرامت‌های بی‌سابقه‌ای را به این کشور تحمیل کرد.

از ایده‌آل گرایی تا مجازات

در طی جنگ جهانی اول، وودرو ویلسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، معاهده‌ی صلح چهارده بخشی برای دنیای پس از جنگ جهانی اول، را پیشنهاد کرد، طرح صلح جهانی که شامل تشکیل انجمن‌های ملکی برای تضمین امنیت اروپا و ایجاد محدودیت برای کشورها در ورود به معاهده‌‌های حفاظتی متقابل مخفی بود. بخش عمده ای از این طرح آرمانی در دوران مذاکرات، هنگامی که کشورهای متفقین دیگر اولویت‌های خود را به سمت جبران خسارت تغییر دادند، کاهش یافت.

این معاهده بر اساس میزان مسئولیت آلمان در آغاز جنگ جهانی اول نوشته شد. قسمت اعظم معاهده مربوط به جدا کردن بخش‌هایی از سرزمین آلمان بود. براساس معاهده مساحت این کشور به ۱۳ درصد مساحت و یک دهم جمعیت اولیه کاهش یافت. راین‌لند تسخیر شده و نیروهای نظاهی آن تخلیه شدند. مستعمره‌های آلمان و دارایی‌هایش در سایر نقاط جهان، توسط سایر کشور‌های پیروز اروپایی به غنیمت گرفته شد. ارتش آلمان به صد هزار نفر کاهش یافت و آلمان از حق سرباز گیری محروم شد. تمام سلاح‌های آلمان مصادره شد و تمام کشتی‌های جنگی و تجاری آلمان به فرانسه و انگلستان داده شد، آلمان از داشتن نیروی هوایی محروم و نیروی دریایی‌اش به ۶ فروند کشتی جنگی و تعدادی رزم‌ناو و اژدر محدود ‌گردید. آلمان مجبور به تسلیم ویلهم دوم، قیصر آلمان، به دادگاه نظامی شد و در نهایت معاهده آلمان را ملزم به پرداخت ۲۶۹ میلیارد مارک معادل ۳۷ میلیارد دلار غرامت کرد.


رهبران اروپایی معاهده را در کاخ ورسای و در تالار آیینه‌ها امضا کردند – همان جایی که امپراتوری آلمان ایجاد شد و پدر ویلهلم دوم در سال ۱۸۷۱ فرمان امپراتوری را امضا کرد. این کار مانند سیلی به صورت آلمان بود که ساکنین آن با جمله‌ی معروف «مسئول آغاز جنگ» به عنوان تحقیر روبه رو شدند. (ایالات متحده به دلیل اختلافات سیاسی میان دموکرات‌ها و جمهوری خواهان این معاهده را تصویب نکرد.)


پیامد‌های این معاهده

هرچند نیاز بسیار مبرمی به صلح پس از این جنگ بسیار ویرانگر احساس می‌شد، اما این معاهده نتوانست تأثیرات مورد نظر خود را به دست آورد. وضعیت اقتصادی آلمان پس از جنگ جهانی اول بسیار وخیم شد و نرخ تورم بسیار بالا رفت، پرداخت خسارات جبران ناپذیر، تولید ناخالص داخلی کشور را بشدت کاهش داد و بدین ترتیب آلمانی‌ها در دهه ۱۹۲۰ به شدت تحت فشار قرار گرفتند که به بی ثباتی اقتصادی و رکود بزرگی منجر شد. سیاستمداران راستگرای آلمانی از این معاهده به عنوان یک نقطه گرایش ملی گرایانه استفاده کردنند تا خشم خود را به آنچه که آن را (صلح دیکته شده) می‌نامیدند، ابراز کنند. برخی از رهبران اروپایی از نقشه‌ی جدید اروپا و امتیازاتی که به هریک از کشور‌ها به نام صلح داده شده بود، ناراضی بودند، و برخی دیگر از اینکه آلمان سخت‌تر مجازات نشده بود، ناامید شدند.

در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی بسیاری از کشورهای اروپایی از دموکراسی دست کشیدند. حزب نازی هیتلر در آلمان و فاشیست‌های موسولینی در ایتالیا به قدرت رسیدند. در ابتدا بریتانیا و فرانسه کوشیدند با این رهبران سازش کنند. آن‌ها عاقبت در سال ۱۹۳۹ در برابر تهاجم هیتلر ایستادند و اروپا به جنگ جهانی دوم کشیده شد.

در سال ۲۰۱۰، نود سال پس از امضای معاهده ورسای، آلمان در نهایت بخش آخر از بدهی‌های جنگی خود را پرداخت کرد. در حالیکه در این زمان، جنگ جهانی دیگری نیز پشت سر گذاشته شده بود. امروزه، معاهده ورسای به عنوان یک مطالعه در مورد اینکه چگونه جنگ می‌تواند، موجب شود حتی نیت‌های خیرخواهانه بدترین پیامد‌ها را در پی داشته باشند، بررسی می‌شود.

زهرا اکبرزاده


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید