- دردهای قاعدگی در نتیجه‌ی افزایش ترشح پروستاگلاندین ایجاد می‌شوند. این هورمون هم‌چنان با شروع ریزش سطح پوششی درونی رحم، از آن آزاد می‌شود.
- استفاده از کمپرس آب گرم و مسکن مثل ایبوپروفن در کاهش درد مؤثر است.
- برای پیشگیری، از مکمل‌های منیزیوم استفاده کنید. این ماده‌ی معدنی به تدریج شدت درد قاعدگی را کاهش داده و نیاز به مسکن را کاهش می‌دهد.
احتمالا با انقباضات دردناک قاعدگی آشنا هستید: انقباضات رحمی که زمان پریود آغاز می‌شوند و در ناحیه شکم، کمر یا ران درهایی را ایجاد می‌کنند. هم‌چنین در اواسط چرخه به دلیل تخمک‌گذاری ممکن است دردی را در ناحیه پایین شکم احساس کنید.
دردهای قاعدگی بسیار شایع هستند؛ افراد معمولا در هر چرخه پیش از شروع خون‌ریزی و در طول پریود دردهایی را احساس می‌کنند که معمولا ۱ الی ۳ روز به طول می‌انجامد. در ابتدا شدید هستند و با گذر زمان به تدریج تسکین یافته یا گاهی احساس خواهند شد. انقباضات رحمی گاهی اصلا احساس نمی‌شوند و گاهی دردهای خفیف یا شدیدی را ایجاد می‌کنند. ۱ نفر از هر ۱۰ نفر در هر چرخه به مدت ۱ الی ۳ روز، دردهای شدیدی دارند که روند معمول زندگی آن‌ها را مختل می‌کند. دردهای متوسط و شدید در ۲ الی ۳ سال اول پس از شروع پریودها، شایع هستند و با گذر زمان و رسیدن به سنین ۲۰ سالگی و دوران بارداری از شدت آن‌ها کاسته می‌شود. دردهای بسیار شدید معمولا به دلیل سایر بیماری‌های رحمی مثل اندومتریوز یا آدنومیوز ایجاد می‌شوند. زنان در صورتی که درد بکشند، یا بیش از حد آن را گنده می‌کنند یا به آن بها نمی‌دهند و به پزشک مراجعه نمی‌کنند اما لازم است برای اطمینان از سلامت جسم‌تان با دقت بیشتری به آن بپردازید.
عامل دردهای پریود چیست؟
دردهای قاعدگی ممکن است اولیه یا ثانویه باشند. دیس‌منوره اولیه، دردی است که در نتیجه‌ی خود پریود ایجاد می‌شود و عامل زمینه‌ای مسئول آن نیست. دیس‌منوره ثانویه، درد پریودی است که مشکل و بیماری دیگری مثل اندومتریوز عامل آن می‌باشد. در این بخش به بررسی دیس‌منوره اولیه پرداخته‌ایم.
دردهای قاعدگی در نتیجه‌ی ترشح زیاد پروستاگلاندین ایجاد می‌شوند. این ماده‌ی هورمون‌مانند که از پوشش داخلی رحم ترشح می‌شود به انقباض رحم کمک می‌کند که در نتیجه‌ی آن اندومتریوم (پوشش داخلی رحم) کنده شده و از بدن خارج می‌شود. ترشح و انقباض رحم در پریود امری حیاتی است اما در مقابل در اثر انقباض شدید رحم، جریان خون کاهش می‌یابد و با کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت عضلانی رحم، درد ایجاد خواهد شد.
هنوز دلیل وجود این انقباضات دردناک در بسیاری مشخص نشده است. کسی نمی‌تواند تشخیص دهد که مثلا خوردن چه چیزهایی یا انجام چه حرکاتی پریودهای آنان را انقدر دردناک می‌کند. التهاب ممکن است اثرگذار باشد. ترشح پروستاگلاندین با التهاب مرتبط است و بافت ملتهب خود پروستاگلاندین بیشتری ترشح کرده و این چرخه‌ی معیوب ادامه می‌یابد. کسانی که پریودهای دردناکی دارند حتی پس از حذف عوامل دخیل در ایجاد التهاب مزمن مثل BMI، کشیدن سیگار و مصرف الکل، در خون‌شان فاکتورهای التهابی بیشتری شناسایی شده است. التهاب با تشدید دیگر علائم مرتبط با علائم پیش از قاعدگی مثل تغییرات خلقی نیز مرتبط است.
کسانی که خون‌ریزی‌های شدید یا طولانی مدت دارند، پریود در سنین پایین‌تری آغاز شده باشد یا پریودهای نامنظمی داشته باشند، دردهای قاعدگی در آن‌ها شدیدتر است. دیگر عوامل دخیل در ایجاد پریودهای دردناک شامل، کشیدن سیگار، لاغر بودن، سنین کمتر از ۳۰ سال، عفونت لگنی هستند.
طی مطالعه‌ی انجام شده، علائم پیش از قاعدگی مثل دردهای شکمی در کسانی که مبتلا به بیماری‌های التهابی جنسی هستند، شدیدتر است.
دردهای پریود چگونه تسکین می‌یابد؟
در صورتی که پریودهای با خون‌ریزی شدید، نامنظم یا شدیدا دردناکی دارید تلاش برای پیدا کردن دلیل آن و اقدام به درمان بسیار مهم است. دیگر اقدامات برای تسکین دردهای قاعدگی می‌توان به روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری اشاره کرد که با جلوگیری از ریزش بافت پوششی رحم مانع ایجاد درد می‌شوند.
- دارو
- کمپرس آب گرم
- تغییر رژیم غذایی
- کاهش استرس
- ترک سیگار
- ورزش
- رابطه‌ی جنسی
- خود مراقبتی
دارو
مسکن‌های با خاصیت ضدالتهابی مثل ایبوپروفن مانع تولید پروستاگلاندین و التهاب شده و درد را تسکین میبخشند. دیگر مسکن‌هایی که بدون نسخه نیز قابل تهیه هستند در تسکین درد تا حدی مؤثر می‌باشند اما مسکن‌های ضدالتهابی انقباضات دردناک قاعدگی را بهتر کاهش می‌دهد. مسکن‌های ضدالتهابی هم‌چنین در کاهش میزان خون‌ریزی نیز مؤثر هستند. برخی افراد از روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری مثل قرص و IUD هورمونی استفاده می‌کنند. در این روش هورمون سنتتیک مانع تخمک‌گذاری و ریزش پوشش داخلی رحم شده که در نتیجه‌ی آن چرخه‌ی ترشح پروستاگلاندین و انقباض رحم نیز به هم می‌خورد.
کمپرس آب گرم
کمپرس آب گرم روشی بی‌خطر و ارزان برای تسکین دردهای قاعدگی است. کمپرس آب گرم به اندازه‌ی استفاده از مسکن‌های ضدالتهابی و آسپرین در تسکین دردهای قاعدگی مؤثر شناخته شده است.
تغییر رژیم غذایی
طی یک کارآزمایی بالینی بر روی ۳۳ زن با دردهای قاعدگی، محققین دریافتند کسانی که رژیم غذایی کم‌چرب و غنی از سبزیجات استفاده می‌کنند دردهای کمتری خواهند داشت. طی مطالعه بر روی ۱۲۷ دانش‌آموز مشخص شد کسانی که ۳ الی ۴ وعده لبنیات مصرف می‌کنند، نسبت به کسانی که اصلا از لبنیات استفاده نمی‌کردند، دردهای کمتری داشتند. دلیل این اتفاق با مصرف کلسیم و احتمالا ویتامین D مرتبط است اما طی بررسی‌های بعدی مشخص شد که برای اثرگذاری ویتامین D در تسکین دردهای قاعدگی، مصرف دوزهای بالایی از آن لازم است که برخی پزشکان این میزان از مصرف این ویتامین را خطرناک می‌دانند.
کمبود منیزیوم با استرس، اضطراب و دردهای شدید قاعدگی مرتبط است.
مکمل‌ها
شواهد تأثیرگذاری مکمل‌ها در درمان دردهای قاعدگی وجود ندارد اما با امتحان کردن می‌توانید آن‌چه بر روی شما تأثیرگذار است را تشخیص دهید اما لازم است به خاطر داشته باشید که این مکمل‌ها نیز مانند سایر داروها عوارض جانبی دارند به همین دلیل لازم است پیش از مصرف با یک متخصص تغذیه مشورت کنید:
زنجبیل. برخی آن را به اندازه‌ی مسکن‌ها مؤثر توصیف کرده‌اند.
منیزیوم. منیزیوم در تسکین دردهای قاعدگی مؤثر واقع می‌شود. اما از طرفی عوارض جانبی مختلفی مثل شلی مدفوع نیز ایجاد می‌کند بنابراین لازم است پیش از مصرف برای تشخیص دوز مناسب با پزشک مشورت کنید.
روی. روی نیز به همان دلیل منیزیوم مؤثر است. مصرف زینک طول مدت و شدت دردهای پریود را کاهش می‌دهد.
ویتامین B1. در کاهش دردهای پریود مؤثر است.
کاهش استرس
در برخی افراد، کاهش استرس در تسکین دردهای قاعدگی مؤثر است. کسانی که سطح استرس بالاتری دارند، دردهای قاعدگی شدیدتری دارند و داشتن استرس در نیمه‌ی ابتدایی چرخه‌ی قاعدگی نسبت به نیمه‌ی دوم ارتباط بیشتری با دردهای قاعدگی دارد.
ترک سیگار
کسانی که سیگار می‌کشند با گذر زمان احتمال وجود انقباضات دردناک در آن‌ها افزایش می‌یابد. حتی اگر خودتان سیگار نمی‌کشید هر چه بیشتر در معرض دود آن قرار بگیرید دردهای قاعدگی شدیدتری خواهید داشت.
ورزش
ورزش به خصوص با افزایش خون‌رسانی به شکم در تسکین انقباضات دردناک مؤثر است. ورزش‌های هوازی، کششی و یوگا در کاهش شدت دردهای قاعدگی و کاهش مدت زمان آن مؤثر هستند. ورزش هم‌چنین با کاهش استرس نقش خود را به عنوان عاملی برای تسکین دردهای قاعدگی پررنگ‌تر کرده است. اگر اهل انجام حرکات یوگا هستید، حرکات کششی مثل کبری، گربه و ماهی اگر باعث تحریک شکم می‌شوند، در تسکین دردهای قاعدگی مؤثر واقع می‌شوند.
رابطه‌ی جنسی
شواهد اندکی مبنی بر تأثیرگذاری داشتن رابطه‌ی جنسی و ارگاسم در تسکین دردهای قاعدگی وجود دارد. البته اگر منطقی فکر کنیم با توجه به این‌که ورزش نقش خود را در تسکین دردهای قاعدگی با ترشح اندورفین بازی می‌کند داشتن رابطه‌ی جنسی نیز از این جهت می‌تواند مؤثر باشد. هم‌چنین داشتن رابطه‌ی جنسی در دوران پریود احتمال بارداری کمتری دارد و به دلیل لیزتر بودن واژن رابطه‌ی جنسی را لذت‌بخش‌تر کرده است.
خودمراقبتی
صحبت کردن با والدین، دوست یا پزشکان در ارتباط با شدت دردهای پریودتان، بار روانی این دردها را کاهش داده و احساس راحتی بیشتری خواهید کرد. از یک دوست یا همراه قابل اعتماد بخواهید تا در این زمان کمرتان را مالش داده و روغن اسطوخدوس روی آن بمالد.
چه میزان درد در این دوره طبیعی است؟ چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک دارم؟
اگر استفاده از مسکن در تسکین دردها مؤثر نیستند و در روند معمول زندگی شما اختلال ایجاد می‌کنند، بهترین راه‌حل این است که به پزشک مراجعه کنید. هم‌چنین در صورتی که دردها ناگهانی بوده، شدت بیشتری دارند یا بیش از چند روز طول می‌کشند، لازم است برای اطمینان از سلامت جسم‌تان به پزشک مراجعه کنید. دردهای قاعدگی شدید یا دردهای مزمن لگنی می‌توانند از علائم اختلالاتی چون اندومتریوز یا آدنومیوزیس باشند. ماهیت درد ناشی از اندومتریوز با درد قاعدگی متفاوت است.
