پلی آرتریت ندوزا بیماری نادری است که در نتیجه واسکولیت یا التهاب عروق خونی ایجاد می شود. علائم طیف گسترده ای دارند زیرا ممکن است ارگان های زیادی درگیر باشند. سیستم عصبی، قلب و مفاصل بیشترین درگیری را در پلی آرتریت ندوزا ایجاد می کنند. پلی آرتریت ندوزا(PAN) می تواند به عروق خونی کلیه آسیب رسانده و باعث فشارخون بالا شود و به عملکرد کلیه آسیب بزند.
درمان پلی آرتریت ندوزا
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، اساس درمان پلی آرتریت ندوزا را تشکیل می دهند. طیف وسیعی از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی در درمان پلی آرتریت ندوزا استفاده می شوند که هر کدام عوارض جانبی خاص خود را دارند.
افرادی مبتلا به PAN که درگیری ارگان های حیاتی دارند، به طور کلی با یک کورتیکواستروئید مثل پرندیزون (prednisone) یا پرندیزولون (prednisolone) ترکیبی با یک داروی سرکوب گر ایمنی مثل سیکلوفسفامید (Cytoxan®) درمان می شوند. سیکلوفسفامید در دوز های بالا برای درمان انواع خاص سرطان استفاده می شود و گاهی به عنوان “شیمی درمانی” شناخته می شود. سیکلوفسفامید در درمان سرطان با کشتن یا کاهش سرعت رشد سلول های سرطانی عمل می کند. دوز مورد استفاده سیکلوفسفامید در واسکولیت، ۱۰ تا ۱۰۰ بار کمتر از دوز مورد استفاده در درمان سرطان است. در این کاربرد، تاثیر اولیه آن بر سیستم ایمنی است به گونه ای که باعث سرکوب ایمنی می شود. در موارد نادری که بیماران ، تظاهراتی ندارند که بر سیستم عصبی، قلب، کلیه ها، لوله گوارش اثر گذاشته باشد یا ویژگی های بیماری بدخیم ندارند، ممکن است درمان باکورتیکواستروئید به تنهایی کافی باشد.
تمام داروهای سرکوب کننده ایمنی می توانند عوارض جانبی داشته باشند. کنترل عوارض جانبی نقش مهمی در پیشگیری و حداقل سازی بروز این عوارض دارد. هر دارو عارضه جانبی منحصربه فردی دارد که اساس برنامه کنترل و نظارت را تشکیل می دهد. بعضی از افراد مبتلا به پلی آرتریت ندوزا ممکن است به طور اولیه درمان را تحمل کنند. اما این واقعیت، این موضوع را تضمین نمی کند که فرد در آینده نیز همین میزان از تحمل را خواهد داشت. بنابراین مانیتورینگ و کنترل مداوم، ضروری است. در بعضی از موارد مانیتورینگ عوارض طولانی مدت، ممکن است حتی بعد از قطع داروها مهم باشد.
هدف درمان، کاهش علائم التهاب ناشی از پلی آرتریت ندوزا است. درصورت دست یابی به این هدف، اصطلاحا می گویند “بهبود” (remission) حاصل شده است. اگر بر پزشک آشکار شود که بیماری در حال بهبودی است، به تدریج دوز کورتیکواستروئید را کم کرده و در نهایت امید است که به طور کامل دارو ها را قطع کند. درصورت استفاده از سیکلوسفامید، دارو اغلب فقط تا زمان بهبودی (حدود ۳-۶ ماه) داده می شود و بعد از این زمان، ممکن است دارو به عامل سرکوب کننده ایمنی دیگری مثل متوترکسات یا ازاتیوپرین (Imuran®) تغییر یابد تا بهبودی حفظ شود. طول درمان حفظ داروهای سرکوبگر ایمنی در افراد مختلف، متفاوت است. در بیشتر موراد، داروها تا حداقل یک تا دو سال قبل از اینکه تصمیم بر قطع تدریجی دارو گرفته شود، ادامه می یابد.
در افراد دارای واسکولیت شبه پلی آرتریت ندوزا مرتبط با هپاتیت B، داروهای ضد ویروسی بخش مهمی از مراقبت درمانی هستند. عوامل سرکوبگر ایمنی اغلب به طور اولیه برای کنترل واسکولیت تجویز می شوند اما ممکن است سربع تر از سایر موارد قطع شوند تا فرصت بهتری به داروهای ضدویروس برای کنترل عفونت داده شود.
