داستان هری پاتر، کَتنیس اِوردین و فرودو را شنیدهاید؟ آنها چه ویژگی مشترکی با قهرمانان افسانههای باستانی دارند؟ اگر به شما بگویم همهی این قهرمانها مثل هم هستند، چه؟ آیا باور میکنید؟ جوزف کمبل داستان همهی اسطورهها از سراسر جهان را بررسی کرد و کتابی با عنوان «قهرمان با هزاران چهره» را منتشر کرد، او دهها داستان را بازنویسی کرد و توضیح داد روایت یا سفر قهرمانی چگونه آغاز میشود.
«سفر قهرمانی» چیست؟
مثل یک چرخه به این موضوع نگاه کنید. سفر در دنیای عادی زندگی یک قهرمان آغاز و در دنیای عادی او تمام میشود، اما کاوشگری در دنیایی ناآشنا و خاص انجام میشود. در طول راه، چند اتفاق کلیدی برای قهرمان داستان به وقوع میپیوندد. به کتاب یا فیلم مورد علاقهتان فکر کنید. آیا این الگو در آن دنبال میشود؟
موقعیت فعلی! زندگی قهرمان، جایی که ماجرا شروع میشود.« فراخوانی به یک ماجراجویی.» قهرمان یک پیغام سری دریافت میکند. یک دعوت، یک چالش؟
کمک! قهرمان به کمک احتیاج دارد، پس از فردی بزرگتر، خردمندتر کمک میگیرد.
حرکت! قهرمان از خانه عادی و حباب امن زندگی خود خارج میشود، و به دنیای خاص و پر ماجرا وارد میشود. قهرمان دیگر در خانه نیست.
آزمایش قهرمان بودن سخت است: قهرمان ما معما را حل میکند، هیولایی را میکشد، از تله فرار میکند. ساعت اقدام فرا رسیده است، الان زمان مواجهه با بزرگترین مشکل است، بدترین ترس قهرمان. نقطه عطف داستان، اینجا تاریکترین ساعت زندگی قهرمان است. او با مرگ مواجه میشود یا حتی میمیرد و «دوباره متولد میشود.»
گنج ! در نتیجه، قهرمان دستاوردهای خاصی به دست میآورد، دستاورد خاص یا قدرت مضاعف. نتیجه میتواند داستان به داستان فرق کند. هیولا مغلوب میشود؟ قهرمان داستان او را فراری میدهد؟
بازگشت! بعد از همه این ماجراها، قهرمان به دنیای معمولی و زندگی خود بازمیگردد اما تغییرات بزرگی اتفاق افتاده است.
زندگی جدید! این جستجو دنیای قهرمان را تغییر داده است: او دنیای خودش را تغییر داده است.
ثبات قدم! همه مسائل حل میشوند و نتیجه نهایی حاصل میشود.
وضعیت فعلی (اکنون)، قهرمان به یک سطح جدید از نوع زندگی ارتقا پیدا کرده است. وقتی یک قهرمان هستید هیچ چیز دیگر همچون سابق نیست.
بسیاری از کتابها و فیلمهای محبوب این فرمول قدیمی را دنبال میکنند. اما اجازه بدهید ببینیم داستان هری پاتر چقدر با الگوی سفر قهرمانی مطابق است. وقتی که هری پاتر به چالش فراخوانده میشود ماجرا چگونه پیش میرود؟ درباره کمک چه؟ آیا کسی در ماجراجوییاش به او کمک میکند؟ دامبلدور! درباره عزیمت چه؟ آیا اون دنیای عادی خودش را ترک میکند؟ آیا او وارد مبارزه میشود؟
شما چه نقطهی مشترکی با هری پاتر دارید؟ کَتنیس اِوردین و فرودو چطور؟ خب، شما انسان هستید، دقیقا مثل همهی آنها. افسانه سفر قهرمانی در همه فرهنگها وجود دارد و در حال به روزرسانی میباشند، چون ما انسانها از طریق داستانهای نمادین زندگی خودمان در دنیایمان منعکس میشویم، منطقه امن خودمان را ترک میکنیم، تجربهای که ما را دگرگون میکند، تجدید قوا کرده و مجدداً انجامش میدهیم، لازم نیست عیناً اژدهایی را بکشید یا با ولدمورت بجنگید، اما با مشکلاتی همینقدر ترسناک روبرو میشوید. جوزف کمبل در این باره میگوید: «در غاری که میترسید وارد شوید گنجی هست که دنبالش میگردید.» غار نمادینی که میترسید واردش شوید، چیست؟ آزمون بازیگری برای نمایش مدرسه؟ امتحان کردنِ بیس بال؟ عشق؟
این فرمولها را در کتابها، فیلمها و برنامه های تلویزیونی دنبال کنید. حتماً با بسیاری از این داستانها مواجه خواهید شد. اما نکته مهم این است که در زندگیتان نسبت به آن حساس باشید. به دعوت به ماجراجوییها گوش فرا بدهید. چالشها را بپذیرید. بر ترسهایتان غلبه کنید و مدعیِ گنجی که دنبالش هستید باشید. و بعد، دوباره و دوباره در هر فرصتی در زندگی آن را دنبال کنید.