تماشای مناظره‌ی بین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بر روی تلفن همراه لذت خاص خود را دارد؛ اما هر چیزی که به آسانی به دست بیاید، همان‌قدر ساده نیز تأثیرش را از دست خواهد داد. شاید پیش خود فکر کنیم که شش‌دانگ حواس‌مان به خبرهای موجود بر روی صفحه نمایش گوشی‌مان است، اما نتایج یک مطالعه‌ی جدید نشان داده، که دنبال کردن اخبار بر روی تلویزیون، رایانه‌ی شخصی و تلفن همراه با آثار متفاوتی بر روی مخاطبین همراه است. یافته‌های این پژوهش در قالب یک مقاله در مجله‌ی Information, Communication and Society منتشر شده است.
پژوهشگران در جریان این مطالعه دریافتند که اندازه‌ی صفحه نمایش ارتباط مستقیمی با شدت اثرگذاری اخبار دارد. آن‌ها هنگامی که از ۱۱۳ شرکت‌کننده خواستند که به دنبال کردن اخبار مهم بر روی تلفن همراه بپردازند، مشاهده نمودند که آن‌ها نه از نظر روانی و نه از نظر عملکرد جسمانی، خیلی تحت تأثیر این اخبار قرار نگرفتند. این در حالی بود که شرکت‌کنندگان دیگری که همان اخبار را بر روی صفحه نمایش‌های بزرگ‌تر مشاهده کرده بودند، به میزان بیش‌تری به محتوای خبر واکنش نشان دادند. می‌دانیم که یکی از اهداف از پخش اخبار تکان‌دهنده به جنب و جوش در آوردن مردم است؛ حال فرض کنید مخاطب پاسخ هیجانی چندانی به این خبر تکان‌دهنده نشان ندهد؛ برای مثال، به جای نگران شدن در مورد خبر وقوع یک زمین‌لرزه، آن را مسئله‌ای بسیار پیش پا افتاده قلم‌داد کند!
به بیان ساده‌تر، ممکن است فکر کنیم که به تمام اخبار روز دنیا بر روی گوشی‌هایمان (اینترنت و شبکه‌های اجتماعی) دسترسی داریم، اما خواندن و حتا تماشا کردن این اخبار بر روی صفحه نمایش کوچک تلفن همراه، هرگز همان اثر تلویزیون را بر روی مخاطب نخواهد داشت. صفحه نمایش‌های کوچک‌تر به شکل اجتناب‌ناپذیری از دقت و توجه مخاطب می‌کاهند، و از فعال شدن صحیح بخش‌های مرتبط در مغز نیز جلوگیری می‌کنند. همه‌ی آن‌چه که دانشمندان سعی دارند به ما بگویند، این است که با فرض ثابت بودن تمام عوامل داخلی و خارجی دیگر، افرادی که به دنبال کردن اخبار تکان‌دهنده بر روی تلفن همراه می‌پردازند، آن‌قدری که باید تکان بخورند، تکان نمی‌خورند! اما کسانی که همان اخبار را از طریق تلویزیون و یا رایانه‌های شخصی دنبال می‌کنند، توجه بیش‌تری به محتوای خبر نشان می‌دهند.
مطابق با آمار «مرکز تحقیقات پیو» نسبت جمعیت آمریکایی‌هایی که بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ اخبار را از طریق گوشی‌هایشان دنبال می‌کردند، از ۵۳ درصد به بالای ۷۲ درصد رسیده است. این الگو با آثار قابل توجه در رویدادهای مهمی مانند جریان‌های سیاسی و اقتصادی همراه خواهد بود.
اثر صفحه نمایش کوچک
نتایج مطالعات قبلی نشان داده است که تماشای فیلم بر روی صفحه نمایش بزرگ می‌تواند شدت واکنش‌های داخل بدن ما را افزایش دهد؛ برای مثال، ضربان قلب را بالاتر ببرد و یا این که رسانایی پوست را تقویت نماید. منظور از تقویت رسانایی پوست، افزایش تعداد و قدرت پیام‌های الکتریکی در سطح پوست است، که در پاسخ به یک محرک هیجانی صادر می‌شود. حال پژوهشگران گزارش داده‌اند که همین اثر برای محتواهایی نظیر اخبار نیز صادق است.
در این مطالعه، محققان از تعدادی شرکت‌کننده خواستند که به مشاهده‌ی تعدادی اخبار بر روی دو صفحه نمایش ۱۳ و ۴.۵ اینچی بپردازند. آن‌ها در همین حین، ضربان قلب و رسانایی پوست این داوطلبین را اندازه گرفتند. ضربان قلب و رسانایی پوست دو مورد از متغیرهای نشان‌دهنده‌ی حالت «برانگیختگی» هستند.
یافته‌ها حاکی از آن بود که اندازه‌ی کوچک‌تر صفحه نمایش بر میزان اثرگذاری اخبار به نمایش درآمده بر روی آن، مؤثر است. ضربان قلب در شرکت‌کنندگانی که به مشاهده‌ی اخبار بر روی تلفن همراه پرداخته بودند، چندان بالا نرفته بود. با این حال، تغییرات رسانایی پوستی بین دو گروه مورد مطالعه، تفاوت معنی‌داری با یک‌دیگر نداشت.
به عقیده‌ی محققان، اندازه‌ی صفحه نمایش است که تعیین می‌کنند ما از نظر شناختی تا چه حد به محتوای خبر دسترسی داریم؛ چرا که هنگام تماشا کردن هر نوع محتوایی، بین سطح برانگیختگی و قوه‌ی شناختی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
ضربان قلب و رسانایی پوست با میزان فعالیت دستگاه‌های عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک در حین تماشای اخبار ارتباط دارد. می‌دانیم که دستگاه عصبی سمپاتیک مسئول به راه اندازی پاسخ «ستیز و گریز» یا همان «تکان خوردن» است. اثر دستگاه عصبی پاراسمپاتیک نیز درست در سمت مقابل سمپاتیک قرار دارد.
پیشنهاد نویسنده: نقش سمپاتیک و پاراسمپاتیک در بخش های مختلف بدن و اعصاب آن‌ها
ضربان قلب تحت کنترل هر دو دستگاه سمپاتیک و پاراسمپاتیک است (البته اثر پاراسمپاتیک غلبه دارد). این که بدن ما پس از مشاهده‌ی یک خبر چطور بتواند به مدیریت چنین واکنش‌هایی بپردازد، تعیین می‌کند که چه میزان از محتوای خبر در ذهن ما مورد پردازش قرار خواهد گرفت. مطابق با یافته‌های این مطالعه، صفحه نمایش‌های کوچک با کاهش سطح برانگیختگی باعث می‌شوند که ما در حد لازم از اخبار تأثیر نگیریم.
