سنگ شکنی کلیه چگونه است و چه انواعی دارد

سنگ شکنی یک روش پزشکی است که از امواج شوک یا لیزر برای تجزیه سنگ در کلیه ، کیسه صفرا یا حالب استفاده می کند.

ذرات باقیمانده کوچک سنگ هنگام ادرار کردن از بدن خارج می شوند. در این مقاله ، در مورد چگونگی عملکرد این روش ، میزان موفقیت و چگونگی امادگی برای آن اطلاعات بیشتر کسب کنید.

ایجاد سنگ در کلیه ها ، کیسه صفرا یا حالب متداول است. بعضی اوقات سنگها به اندازه‌ای كوچك هستند كه بدن در هنگام دفع ادرار آن را رها كند بدون اینكه شخص متوجه شود. با این حال ، سنگ های بزرگ می توانند باعث درد شوند و جریان ادرار را مسدود کنند.

در صورت عدم عبور سنگ می تواند به کلیه ها و مجاری ادراری آسیب برساند. هنگامی که داروها کمک نمی کنندروش لیتوتریپسی می تواند سنگ ها را به قطعات کوچک خرد کند تا در ادرار منتقل شود. دو نوع لیتوتریپسی عبارتند از: لیتوتریپسی موجی شوک خارج از بدن (ESWL) و لیتوتریپسی لیزر.

لیتروتریپسی با لیزر بعضاً به عنوان FURSL مخفف می شود زیرا پزشکان از ابزاری به نام یوتروسکوپ استفاده می کنند. هر دو روش می توانند به سرعت و به طور مؤثر در از بین بردن سنگهای آزار دهنده کمک کنند. نوع درمانی که پزشک توصیه می کند بستگی به طیف وسیعی از عوامل ، مانند نوع سنگ و سلامت کلی فرد دارد.

ESWL

ESWL از امواج شوک برای تجزیه سنگ استفاده می کند. در طی این روش ، جراح از دستگاهی به نام لیتوتریپتتر استفاده می کند تا امواج صوتی را مستقیماً به سمت سنگ از سطح بدن ارسال کند.امواج صوتی سنگ ها را به قطعات کوچک تجزیه می کنند. امواج فقط روی سنگ ها تأثیر می گذارند و به عضله ، استخوان یا پوست آسیب نمی رسانند.

این عمل حدوداً ۱ ساعت طول می کشد و معمولاً در بیمارستان انجام می شود. در بیشتر موارد ، فرد می تواند همان روز به خانه برود. بعد از درمان ، فرد باید ذرات سنگ را طی چند روز یا چند هفته از طریق ادرار کردن بگذارد.

FRSL

این روش شامل استفاده از آندوسکوپ برای درمان سنگ در مجرای ادرار است. آندوسکوپ یک لوله انعطاف پذیر با نور و دوربین است که به پزشک کمک می کند داخل یک اندام یا حفره بدن را ببیند. 

پزشک می تواند با استفاده از آندوسکوپ سنگ ها را ببیند و از لیزر برای تجزیه آنها استفاده می کند. این عمل حدود ۳۰ دقیقه طول می کشد و بیشتر افراد می توانند در همان روز به خانه بروند. قطعات سنگی شکسته باید در روزها و هفته ها بعد از عمل به راحتی از طریق ادرار عبور کنند.

درصد موفقیت

طبق یک مطالعه در مجله پزشکی عمان ، میزان موفقیت لیتوترپسی برای سنگ کلیه ۷۴ درصد و سنگ در مجرای ادرار ۸۸ درصد است. 

محققان معیار درمان موفقیت آمیز سنگ های حالب را عاری بودن از سنگ توصیف کردند و درمان موفقیت آمیز سنگ کلیه را داشتن قطعات ناچیز از سنگ کلیه (کمتر از ۴ میلی متر) در کلیه بیان کردند.

 در همان مطالعه ، عوارض در حدود ۳۸.۵ درصد از مبتلایان به سنگ کلیه و ۳۹.۴ درصد از افراد مبتلا به سنگ های حالب وجود داشت. درد در لگن شایعترین عارضه بود.

تنها ۵/۰ درصد از افراد مبتلا به سنگ کلیه بعد عمل عفونت ادراری را تجربه کردند. 

یک بررسی منظم دیگر نشان داد که FURSL برای سنگهای با اندازه ۲.۵ سانتی متر ۹۳.۷ درصد موفقیت داشته است. این مطالعه حاکی است که ۱۰.۱ درصد از افراد عوارض یکسانی را تجربه کرده اند.

قبل از سنگ شکنی ، پزشک آزمایش هایی را برای تعیین تعداد سنگ ها و همچنین اندازه و محل آن انجام می دهد. 

پزشکان از نوع خاصی از اشعه ایکس بنام پیلوگرام داخل وریدی (IVP) که به مکان یابی سنگ ها کمک می کند  استفاده می‌کنند.

یک رنگ را به داخل ورید تزریق می کنند. این رنگ از طریق جریان خون به کلیه ها ، حالب و مثانه می رود و سنگ ها را برجسته می کند ، که پزشک می تواند به عنوان نقاط تاریک روی اشعه ایکس مشاهده کند.

بیمار در صورت مصرف هرگونه دارویی باید به پزشك خود اطلاع دهد چرا که ممکن است نیاز به متوقف کردن داروهای خاص مانند رقیق کننده خون و مسکن های بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن که می تواند در توانایی لخته شدن خون اختلال ایجاد کند باشد.

لخته شدن خون برای متوقف کردن هرگونه خونریزی ممکن است در طول عمل ضروری باشد. در صورت امکان ، برای جلوگیری از مشکلات لخته شدن خون ، چند روز قبل از عمل سیگار را ترک کنید.

سنگ شکنی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود ، به این معنی که فرد هوشیار نخواهد بود و هیچ دردی نخواهد داشت. به طور معمول ، افراد قبل از دریافت بی حسی باید ۸ تا ۱۲ ساعت گرسنه بمانند.

برای ترخیص و رانندگی و بردن بیمار به منزل باید یک همراه با بیمار باشد زیرا بیهوشی می تواند برای چند ساعت بعد از عمل باعث خواب آلودگی و حالت تهوع شود.

در اتاق عمل ، پزشک خط وریدی (IV) را در بازوی فرد برقرار می‌کند تا بیهوشی انجام شود و داروهای ضد درد را ارائه دهد. 

برای ESWL ، فرد روی میز میخوابد در حالتی که دستگاه لیتوتریپسی محل سنگ را مورد هدف قرار داده است.

پزشک یک بالشتک پر از آب را بین بدن و لیتوتریپتر قرار می دهد تا موج های شوک را به درستی هدایت کند.

امواج شوک دردناک نیست. همچنین ممکن است پزشک استنت را در مجرای ادرار قرار دهد تا سنگهای شکسته راحتتر از آن عبور کنند. 

برای FURSL ، پزشک در صورت لزوم یوترواسکوپ را به مثانه و در مجرای ادرار و کلیه وارد می کند. آنها برای تجزیه هر سنگی که می بینند از لیزر استفاده می کنند.

بعد از اتمام بیهوشی ، فرد باید حداقل ۱ ساعت تحت نظر قرار می گیرد تا وضعیت عمومی خود را تأیید کند و به خانه برود. 

پزشک قبل از ترخیص ، دستورالعمل های مراقبت و داروهای ضد درد را ارائه می دهد. 

ممکن است چند هفته طول بکشد تا تمام قطعات سنگی از بین بروند و دیدن خون در ادرار چند روز اول بعد از عمل غیر معمول نیست. 

تجربه درد کمر و پهلو معمول است ، اما داروهای ضد درد می توانند شدت درد را کاهش دهند.

همچنین ممکن است برخی از افراد در اثر وارد شدن امواج شوک به بدن ، کبودی خفیفی روی پوست تجربه کنند. 

بیشتر افراد می توانند ۱ یا ۲ روز پس از ESWL به محل کار خود برگردند. آنها معمولاً تا چند هفته بعد توسط پزشک معالج پیگیری می‌شوند. 

ممکن است بیش از یک هفته طول بکشد تا فرد احساس کند که می تواند به کار خود بازگردد اما بهبودی کامل ممکن است حتی بیشتر طول بکشد.

عوارض جانبی

افراد غالباً بعد از سنگ شکنی دچار رنگ پریدگب می شوند. تب یا لرز ممکن است نشان دهنده عفونت باشد ، بنابراین فرد باید با پزشک صحبت کند. 

خونریزی شدید پس از لیتوترپسی غیر معمول است. اگر قطعات سنگ گیر کنند ، ممکن است انسداد حالب وجود داشته باشد. 

در صورت بروز این موارد ، پزشک ممکن است یک روش اضافی را با استفاده از یورتروسکوپ انجام دهد تا قطعات را از بین ببرد. 

درد طولانی مدت همچنین ممکن است نشانگر انسداد باشد. اگر فردی با داروهای ضد درد تسکین پیدا نکند یا درد شدید داشته باشد ، باید به پزشک مراجعه کند.

محدودیت‌ها

روشهای لیتوتریپسی نمی توانند سنگهای بزرگ را دفه کنند. 

ESWL ممکن است برای یک فرد چاق موثر نباشد ، زیرا که اختمال دارد امواج شوک نتواند به سنگها برسد. 

پزشکان روشهای لیتوترپسی را برای زنان باردار توصیه نمی کنند زیرا ممکن است خطری برای جنین در حال رشد باشد. 

برخی از سنگها به بیش از یک عمل نیاز دارند و در بعضی موارد پزشک، استنت را قرار داده و برای خروج سنگ ها استنت را خارج کند.