چرخۀ خارش و سوزش زمانی که فرد را درگیر کند، می‌تواند باعث ناراحتی و رنج وی شود. تقریباً بیشتر افرادی که با اگزما (Eczema) آشنا هستند این موضوع را به خوبی درک می‌کنند. اگزما یک واژۀ کلی برای توصیف شرایط متغیر پوست است که منجر به ایجاد پوستی ملتهب می‌شود. معمولا در این شرایط پوست قرمز، خشک و ملتهب است و در برخی از موارد نیز تاول زده و پوسته‌پوسته می‌شود.
واژۀ اگزما در برخی از موارد جایگزین واژۀ درماتیت می‌شود، که تحت عنوان پوست ملتهب ترجمه می‌گردد. انواع مختلفی از اگزما وجود دارد اما رایج‌ترین آن اگزمای آتوپیک (Atopic Eczema) است. این نوع اگزما بیشتر در کودکان رواج دارد و توسط مواد آلرژی‌زا ایجاد می‌گردد. با این حال، اگزمای آتوپیک در دورۀ بزرگسالی نیز دیده می‌شود. درمانی برای آن وجود ندارد، اما اگر دلایل ایجاد آن مشخص گردد، می‌توان نشانه‌های این نوع اگزما را کمتر کرد.
مقالۀ مرتبط: اگزما
همان طور که می‌دانید پوست اولین لایۀ دفاعی بدن محسوب می‌شود. اگر پوست را از بدن حذف کنیم، در معرض انواع مختلفی از پاتوژن‌ها (عوامل بیماری‌زا) قرار خواهیم گرفت که بدن را تهدید می‌کنند. پوست از اپیدرم (Epidermis، لایۀ بیرونی) و درم (Dermis، لایۀ عمیق‌تر) تشکیل شده است.
پوست سالم و اپیدرم از سلول‌هایی ساخته شده است که از آب پر شده‌اند. این سلول‌ها سرشار از چربی و روغن هستند که باعث بهبود توانایی‌های حفظ آب در پوست می‌شود. اگر اگزما دارید، پوست شما کمتر از حد معمول روغن و چربی تولید می‌کند. در این حالت توانایی پوست برای نگهداری آب کاهش پیدا می‌کند. فاصلۀ بین سلول‌ها گسترده و عریض می‌شود زیرا نمی‌توانند با رطوبت کافی پر شوند. در این حالت آب موجود در درم از دست می‌رود و مواد محرک و باکتری‌ها راحت‌تر می‌توانند به پوست نفوذ کنند. به همین خاطر نیز موادی همچون صابون و شوینده‌ها می‌تواند اگزما را بدتر کند.
درمان‌های خانگی زیر، بر روی تقویت موانع پوستی تمرکز دارند و می‌توانند خلاء بین آن را پر کنند. همچنین استفاده از این مواد می‌تواند مشکلات خاصی همچون التهاب و خارش را کمتر کند.
روغن نارگیل
اجازه دهید کار را با ساده ترین مورد یعنی روغن نارگیل آغاز کنیم. روغن نارگیل تاثیر بسیار شگفت‌انگیزی روی پوست دارد و می‌تواند فضای بین سلولی را به خوبی پر کند. در این حالت رطوبت پوست حفظ می‌شود و از ایجاد التهاب و خارش نیز جلوگیری خواهد شد. همچنین این روغن یک لیپید است و همان طور که می‌دانید روغن و چربی برای جلوگیری از خشک شدن پوست و تحریک پذیری آن مناسب می‌باشد.
برای این کار به روغن نارگیل نیاز دارید. دستان خود را با آب شسته و خشک کنید. روغن نارگیل را بر روی ناحیه مورد نظر بمالید و اجازه دهید خشک شود. در صورت نیاز در طول روز همین کار را تکرار کنید.
روغن جوجوبا
با این که روغن نارگیل واقعاً فوق‌العاده است، ولی اگزما هم یک بیماری بسیار منحصر به فرد است و هر کسی نمی‌تواند به راحتی از پس آن بربیاید. اگر در مورد شما نیز این چنین است می‌توانید روغن جوجوبا را امتحان کنید. اگرچه این ماده واقعاً یک روغن نیست، و نوعی موم مایع است. این ماده می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کند. ساختار مولکولی آن بسیار شبیه چربی‌هایی است که در سبوم طبیعی پوست یافت می‌شود. این ماده از اسیدهای چرب با زنجیرۀ طولانی تشکیل شده و بسیار غنی و مرطوب کننده است.
برای انجام این کار به روغن جوجوبا نیاز دارید. دستان خود را با آب بشویید و سپس خشک کنید. روغن جوجوبا را به ناحیه مورد نظر بمالید و به آرامی ماساژ دهید تا جذب پوست شود. این ماده همان طور که گفتیم بسیار غنی است. بنابراین تنها مقدار اندکی از آن کافی خواهد بود. این روغن را در صورت نیاز سه بار در روز بر روی پوست اعمال کنید.
کرۀ تسکین‌دهنده
زمانی که صحبت از پوست خشک، حساس، دردآور می‌شود هیچ چیزی همانند یک کرۀ مخصوص برای بدن مفید نخواهد بود. این ترکیب دارای ۴ مادۀ درمانی شگفت‌انگیز است و همین امر باعث می‌شود یک درمان خارق‌العاده برای اگزما باشد. شی باتر (Shea Butter) همانطور که می‌دانید دارای خواص بسیار مفیدی برای بدن است. این کره محتوای بسیار غنی از اسیدهای چرب مفید دارد. بیشتر مزایای این کره به خاطر وجود اسیدهای چرب در آن است و توانایی این مواد برای ترمیم، درمان و نرم کردن پوست آسیب‌دیده شگفت انگیز است. این ماده همچنین می‌تواند التهاب را کاهش دهد که در اگزما بسیار اذیت کننده است. موم نیز واسطی است که برای ضخیم‌تر کردن کره به کار می‌رود اما به مراقبت و نرم شدن پوست نیز کمک خواهد کرد. روغن جوجوبا و نارگیل نیز مواد دیگری هستند که به این ترکیب اضافه می‌شوند.
برای تهیۀ این ترکیب به مواد زیر نیاز خواهید داشت:
- دو قاشق غذاخوری شی باتر
- دو قاشق غذاخوری موم
- شش قاشق غذاخوری روغن نارگیل
- چهار قاشق غذاخوری روغن جوجوبا
- اسانس اسطوخودوس (اختیاری)
- شیشۀ تمیز
در یک دیگ بخار، موم و روغن جوجوبا را به طور کامل ذوب کنید. بعد از اینکه به طور کامل ذوب شدند، روغن نارگیل را به آن اضافه کنید و هم بزنید. در نهایت حرارت را کمتر کنید و شی باتر را به آن اضافه کنید و هم بزنید تا کاملا ذوب شود. ترکیب را در یک ظرف تمیز بریزید و در صورت نیاز اسانس اسطوخودوس را به آن اضافه کنید. درپوش آن را بگذارید و اجازه دهید کمی خنک شود. سپس بر روی ناحیه مورد نظر بمالید.
در مواردی که روغن کارساز نیست چه کنیم؟
بیشتر درمان‌های خانگی که برای اگزما بیان کردیم، حاوی روغن بود. در حالی که این درمان‌ها ممکن است برای برخی از افراد کارساز باشد اما برای برخی نیز مفید نیست. گلیسیرین نباتی شهرت و اعتبار خوبی در میان افراد ندارد.
گلیسیرین یا گلیسرول، مادۀ اصلی لیپیدها است و معمولاً محصول جانبی در تولید صابون‌های صنعتی می‌باشد. چیزی که باعث ایجاد تفاوت بین گلیسیرین معمولی و گلیسیرین نباتی می‌شود این است که دومی (گلیسیرین نباتی) پایۀ گیاهی دارد. این ماده معمولاً از موادی همچون نارگیل یا روغن پالم به دست می‌آید. گلیسیرین‌های معمولی از چربی‌های حیوانی به دست می‌آیند و کیفیت خوبی ندارند. گلیسیرین‌های گیاهی دارای خلوص ۹۹/۷ درصدی هستند. به همین خاطر نیز این مواد خاصیت مرطوب‌کنندگی خوبی دارند و می‌توانند پوست را از خارش، سوزش و التهاب مراقبت نمایند. برای انجام اینکار به مواد زیر نیاز خواهید داشت:
- گلیسیرین نباتی
- آب تصفیه شده
- بطری خالی اسپری
به نسبت ۱:۱ از گلیسیرین و آب استفاده کنید. آن را در بطری اسپری خالی بریزید و سپس تکان دهید تا مواد موجود به خوبی ترکیب گردد. در صورت نیاز روی پوست خود اسپری کنید. شما می‌توانید به نسبت ۱:۲ نیز این کار را انجام دهید اما بهتر است با نسبت‌های کمتر کار خود را آغاز کنید تا واکنش پوست به این ترکیب را بدانید.
ایجاد تغییرات طولانی مدت
برای تسکین طولانی مدت، باید تغییرات طولانی مدت ایجاد کنید. یک دفترچۀ یادداشت کوچک بردارید و همه کارها یا موادی که باعث شروع و تحریک اگزما می‌شود را در طول زمان یادداشت کنید. به تدریج متوجه پدیدار شدن الگویی خواهید شد که با استفاده از آن می‌توانید مواردی که باید اجتناب شود را مدیریت کنید. اجتناب از محرک‌ها و مواد آلرژی‌زا یک رویکرد محکم برای بهتر کردن شرایط اگزماست.
جوی دو سر
زمانی که تمامی درمان‌ها با شکست مواجه شده و مدیریت آن پیچیده می‌شود، باید از مواد اصلی استفاده کنید. حمام جوی دو سر می‌تواند رطوبت مورد نیاز بدن را فراهم کرده و باعث تسکین بدن شود. اجزای تشکیل‌دهندۀ شیمیایی در جوی دو سر خواص ضد التهابی دارد که می‌تواند در بهبود و درمان اگزما مفید باشد. این ماده همچنین می‌تواند خارش و سوزش را کمتر کند.
برای انجام این کار شما به یک پیمانه جوی دو سر و یک وان نیاز دارید. ابتدا جوی دو سر را در یک پارچه تمیز بریزید و مطمئن شوید که از آن خارج نمی‌شود. وان را با آب پر کنید و پارچه جوی دو سر را در آن قرار دهید. به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در داخل آن بنشینید و سپس با حوله نرم خود را خشک کنید و مرطوب‌کنندۀ معمول خود را اعمال نمایید.
بابونه
بابونه تسکین‌دهنده‌ای باورنکردنی برای پوست است. این ماده التهاب را کاهش می‌دهد، خارش را از بین برده و نقاط موجود بر روی پوست را محو می‌کند. خاصیت درمانی آن به خاطر وجود یک الکل طبیعی به نام بیسابولول (Bisabolol) است. بیسابولول می‌تواند خارش را تسکین، و التهاب را کاهش دهد. این ماده همچنین دارای خاصیت ضد میکروبی است.
بهترین روش برای استفاده از بابونه، حمام کردن با آن است. این روش بسیار شبیه حمام جوی دو سر است فقط اینبار باید از بابونه استفاده کنید. برای این که بتوانید از مزایای این ماده بهره‌مند شوید به ۴ قاشق غذاخوری گل بابونۀ خشک شده، پارچه تمیز و وان نیاز دارید. بابونه خشک را در یک پارچۀ تمیز بریزید. شما می‌توانید بعداً مقدار بیشتری بابونه اضافه کنید. اما چهار قاشق غذاخوری برای شروع کافیست. آن را داخل وان آب بیندازید و به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در داخل آن بخوابید. سپس از مرطوب‌کنندۀ معمول خود استفاده کنید.
مکمل‌های حاوی روغن ماهی
روغن ماهی می‌تواند اگزمای شدید در برخی از افراد را تسکین دهد. این روغن همچنین باعث تسکین خارش و سوزش حاصل از اگزما خواهد شد. تحقیقات مختلف نشان می‌دهد افرادی که مبتلا به اگزمای آتوپیک هستند اسیدهای چرب کم‌تری نسبت به بقیه دارند.
مقالۀ مرتبط: اگزما؛ بایدها و نبایدهای رژیم غذایی
اسیدهای چرب N-6 و N-3 برای حفظ و نگهدری عملکرد طبیعی پوست بسیار ضروری است و روغن ماهی سرشار از این اسیدهای چرب است. مصرف روزانه یا هفتگی روغن ماهی می‌تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد.
