زایمان با وکیوم ، روشی است که گاهی حین زایمان طبیعی به کار گرفته می‌شود.
در حین زایمان طبیعی با وکیوم، ارائه دهنده خدمات بهداشتی، وکیوم را که دارای یک سر کاسه مانند نرم با دسته و پمپ است، بر روی سر نوزاد قرار می دهد تا بتواند آن را به طرف کانال زایمان هدایت کند. این روند، به طور معمول هنگام انقباض با فشار دادن مادر انجام می شود.
ارائه دهنده خدمات درمانی، ممکن است زایمان با وکیوم را در مرحله دوم زایمان یعنی هنگام فشار دادن مادر انجام دهد. اگر زایمان خوب پیش نرود یا سلامتی نوزاد در خطر باشد، این روش توصیه می‌شود.
اگرچه ارائه دهنده خدمات درمانی ممکن است زایمان به کمک وکیوم را برای تسریع در زایمان توصیه کند، اما این روش، دارای خطرات احتمالی از جمله خطر آسیب دیدگی مادر و نوزاد است. در صورت عدم موفقیت در زایمان به کمک وکیوم، احتمال زایمان سزارین وجود دارد.
کاربرد وکیوم زایمان
اگر زایمان طبیعی دارای شرایط خاصی باشد، زایمان با وکیوم می تواند راهکار معقولی باشد. مثلا اگر دهانه رحم کاملاً گشاد شده باشد، غشا پاره شده باشد یا نوزاد در سر کانال زایمان قرار بگیرد اما کادر درمان قادر به بیرون کشیدن کودک نباشد. زایمان با وکیوم، فقط در زایشگاه‌ها و بیمارستان‌هایی که در صورت نیاز، امکان انجام سزارین وجود دارد، مناسب است.
ارائه دهندگان خدمات درمانی در صورت وجود شرایط زیر زایمان با وکیوم را توصیه می‌کنند:
- مادر فشار میدهد اما زایمان اتفاق نمیافتد: اگر مدت زمان زیادی مدر تلاش کند اما نتیجه ای حاصل نشود، بهتر است که وکیوم امتحان گردد.
- ضربان قلب نوزاد نامرتب شده باشد: اگر ارائه دهنده خدمات درمانی از تغییر ضربان قلب نوزاد نگران است و زایمان فوری را صلاح می داند، ممکن است وی زایمان طبیعی را با کمک وکیوم انجام دهد.
- سلامتی تان در خطر باشد: اگر شرایط پزشکی خاصی دارید مانند تنگی دریچه آئورت و… ارائه دهنده خدمات درمانی ترجیح خواهند داد که مدت زمان فشار را کاهش دهند.
ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است نسبت به زایمان با وکیوم احتیاط کند. این احتیاط تحت شرایط زیر است:
- بارداری کمتر از ۳۴ هفته
- نوزاد دارای شرایطی است که مقاومت استخوانهایش تحت تاثیر قرار می‌گیرد، مانند پوکی استخوان، یا اختلال خونی مانند هموفیلی
- هنوز سر نوزاد از قسمت میانی کانال زایمان عبور نکرده است
- وضعیت سر نوزاد مشخص نیست
- شانه ها، بازوها ، باسن یا پاهای نوزاد در حال عبور از کانال زایمان است
- ممکن است نوزاد به دلیل اندازه بدنش و یا اندازه لگن مادر نتواند از لگن عبور کند.
خطرات زایمان طبیعی با وکیوم
زایمان با وکیوم، خطر آسیب دیدگی را هم برای مادر و هم برای نوزاد به همراه دارد.
خطرات احتمالی برای مادر شامل موارد زیر است:
- درد در پرینه ، بافت بین مهبل و مقعد ، پس از زایمان
- پارگی در دستگاه تناسلی تحتانی
- مشکل کوتاه مدت در ادرار کردن و تخلیه مثانه
- بی اختیاری ادرار یا مدفوع به طور کوتاه مدت یا طولانی مدت (ادرار یا دفع مدفوع غیر ارادی)
توجه داشته باشید که بیشتر این خطرات در زایمان طبیعی بدون مداخله نیز وجود دارد.
ارائه دهنده خدمات درمانی همچنین ممکن است قبل از قرار دادن وکیوم، اپیزوتومی یا همان برش بافت بین مهبل و مقعد را انجام دهد.
خطرات احتمالی برای نوزاد شامل موارد زیر است:
- زخمی شدن پوست سر
- گیر کردن شانه های نوازاد در کانال زایمان
- شکستگی جمجمه
- خونریزی در جمجمه
احتمال وارد شدن آسیب‌های جدی به نوزاد کم است.
نحوه آماده سازی
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، قبل از استفاده از وکیوم، روش های دیگری را برای پیشبرد کار انجام میدهند. به عنوان مثال ، ممکن است بیهوشی مادر طوری تنظیم شود تا فشار بیشتری را القا کند. برای تحریک انقباضات قوی تر، ممکن است داروی داخل وریدی، به طور معمول یک نسخه مصنوعی هورمون اکسی توسین (پیتوسین) تزریق شود. همچنین ممکن است ارائه دهنده خدمات درمانی برشی در بافت بین واژن و مقعد مادر (اپیزوتومی) ایجاد کند تا باعث سهولت در زایمان شود.
اگر روند زایمان طوری باشد که استفاده از وکیوم بهترین گزینه باشد، ارائه دهنده خدمات درمانی خطرات و مزایای این روش را توضیح میدهد تا رضایت مادر را کسب کند. همچنین ممکن است در مورد گزینه های دیگر مثل سزارین نیز تحقیق کنید.
آنچه در انتظار مادر خواهد بود
در طول عمل
در حین زایمان با وکیوم، پاها باید از هم جدا شوند. همچنین باید از دستگیره های تخت زایمان بگیرید تا ضمن فشار دادن، برخی رفتارهای ناخواسته را مهار کنید.
ارائه دهنده خدمات بهداشتی کاسه وکیوم را به واژن فرو میبرد تا سر کاسه روی سر کودک قرار بگیرد.حتما باید اطمینان حاصل شود که هیچ بافتی بین کاسه و سر کودک قرار نمی گیرد. سپس ارائه دهنده خدمات درمانی از پمپ وکیوم برای ایجاد مکش استفاده می کند.
در طول انقباض بعدی ، ارائه دهنده خدمات درمانی به سرعت فشار مکش وکیوم را افزایش می دهد و با کشیدن دسته وکیوم، نوزاد را از طریق کانال زایمان بیرون می آورد. در بین هر کدام از انقباضات، فشار مکش باید حفظ شود یا کاهش یابد.
بعد از بیرون آمدن سر کودک، مکش باید متوقف شده و کاسه برداشته شود.
زایمان با وکیوم همیشه موفقیت آمیز نیست. اگر ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی نتواند با کمک وکیوم، نوزاد را بدنیا بیاورد، زایمان سزارین توصیه می شود.
بعد از عمل
پس از زایمان، ارائه دهنده خدمات درمانی هرگونه صدماتی را که ممکن است در اثر وکیوم ایجاد شده باشد، بررسی می کند. هر گونه پارگی برطرف می شود. اگر اپیزوتومی انجام شود، آن را نیز ترمیم می کند.
همچنین نوزاد برای بررسی علائم و عوارضی که در نتیجه استفاده از وکیوم ایجاد شده است، تحت نظر قرار می گیرند.
پس از ترخیص از مرکز خدمات درمان و بازگشت به خانه
اگر در حین زایمان اپیزوتومی یا پارگی واژن داشتید، ممکن است برای چند هفته، دارای زخم باشید. پارگی های گسترده ممکن است طولانی تر شود.
بهبودی به صورت تدریجی صورت خواهد گرفت. در صورت وخیم تر شدن درد یا ظهور علائم عفونت، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.
اگر دچار بی اختیاری مدفوع شده‌اید، با ارائه دهندگان خدمات بهداشتی صحبت کنید.
