استزیونوروبلاستوما نوعی کمیاب از سرطان است که در قسمت فوقانی حفره بینی ایجاد می‌شود.
قسمتی که استزیونوروبلاستوما در آن ایجاد می‌شود، توسط استخوانی که دارای حفرات کوچکی است، از مغز جدا شده است. از این حفرات عصب‌هایی که بو را حس می‌کنند (اعصاب بویایی)، عبور می‌کنند. به استزیونوروبلاستوما، نوروبلاستومای بویایی نیز گفته می‌شود.
استزیونوروبلاستوما در هر سنی از بزرگسالان می‌تواند ایجاد شود. اغلب به عنوان تومور در حفره بینی شروع شده و رشد کرده و به سینوس‌ها، چشم و مغز گسترش می‌یابد. افراد مبتلا به استزیونوروبلاستوما ممکن است حس بویایی خود را از دست بدهند. همچنین ممکن است خون دماغ‌های مکرر داشته باشند و نفس کشیدن برایشان با گسترش تومور در بینی، مشکل شود.
استزیونوروبلاستوما همچنین می‌تواند به گره‌های لنفی واقع در گردن و غدد پاروتید گسترش یابد. حتی در موارد پیشرفته، استززیونوروبلاستوما می‌تواند به سایر نقاط مغز و سایر نقاط بدن مثل ریه‌ها، کبد و استخوان‌ها گسترش یابد.
درمان استزیونوروبلاستوما اغلب از طریق جراحی است. برخی اوقات پرتودرمانی و شیمی درمانی هم توصیه می‌شود.
علائم استزیونوروبلاستوما
علائم استزیونوروبلاستوما شامل موارد زیر است:
- از دست رفتن حس بویایی
- خون دماغ شدن مکرر
- مشکل بودن تنفس از دهان
همچنین به مرور زمان و رشد تومور، سرطان منجر به درد چشم، از دست رفتن بینایی، درد در گوش و سردرد می‌شود.
زمان مراجعه به پزشک
اگر علائم و نشانه‌های مداومی دارید که شما را آزار می‌دهد، به پزشک مراجعه کنید.
علل استزیونوروبلاستوما
علت اصلی و دقیق استزیونوروبلاستوما هنوز مشخص نشده است. در کل سرطان با یک جهش ژنتیکی آغاز می‌شود. در این بیماری سلول‌های سالم بدن بدون پاسخ به سیگنال‌های توقف رشد، رشد خود را ادامه می‌دهند. این کار برخلاف آنچه سلول‌های عادی انجام می‌دهند، است. رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی خارج از کنترل است. انباشت سلول‌های غیرطبیعی باعث ایجاد یک توده (تومور) می‌شوند.
عوارض استزیونوروبلاستوما
عوارض استزیونوروبلاستوما شامل موارد زیر است:
- سرطانی که برای حمله به ساختارهای اطراف رشد می‌کند. در صورت رشد توده به اندازه‌ای که موجب حمله به ساختارهای مجاور مثل چشم و مغز شود، ممکن است عارضه عصبی پیشرفته‌تری ایجاد شود.
- گسترش سرطان (متاستاز). ممکن است استزیونوروبلاستوما به سایر نقاط بدن مانند گره‌های لنفی، مغز استخوان، ریه‌ها، کبد، پوست و استخوان‌ها گسترش یابد (متاستاز دهد).
- از دست دادن حس بویایی. تومور می‌تواند مجرای بینی را مسدود کند. در نهایت می‌تواند باعث بلاک شدن جریان هوا به بینی شود.
- عوارض جراحی. این عوارض می‌تواند شامل نشت مایع مغزی-نخاعی، عفونت، مشکلات بینایی و آبسه شود.
تشخیص استزیونوروبلاستوما
تشخیص تومور عصب بویایی می‌تواند بصورت زیر باشد:
- معاینات بالینی. سابقه‌ای دقیق از علائم و نشانه‌های بیمار و معاینه چشم، بینی و سر و گردن به پزشکان اطلاعات مهمی می‌دهد تا سطح تومور و کمک به تشخیص آن را بشناسد.
- استفاده از دوربین کوچک و انعطاف پذیر برای دیدن داخل بینی. هنگام معاینه اندوسکوپیک، یک لوله‌ی نازک و انعطاف پذیر (اندوسکوپ) وارد بینی می‌شود. به لوله یک دوربین متصل است که به پزشک اجازه می‌دهد تا میزان تومور در بینی، پشت بینی (نازوفارنکس) و ناحیه سینوس حفره بینی را ارزیابی کند.
- تست‌های تصویربرداری. آزمایشات تصویربرداری مانند MRI و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) به تعیین محل و میزان استزیونوروبلاستوما کمک می‌کند. همچنین به تعیین میزان شیوع آن کمک می‌کند.
- برداشت نمونه بافتی برای آزمایش. بیوپسی روش برداشت نمونه بافتی از تومور است برای تجزیه و تحلیل پاتولوژیک است. بیوپسی ممکن است با قرار دادن وسایل مخصوصی از طریق بینی برای برداشت یک قطعه کوچک از تومور انجام شود. این روش اغلب در مطب پزشک قابل انجام است.
- آزمایش نمونه بافتی در آزمایشگاه. آزمایش دقیق و آنالیز نمونه بافتی برای تمایز استزیونوروبلاستوما از سایر تومورها که به هم شبیه هستند، ضروری است.تشخیص استزیونوروبلاستوما دشوار است. زیرا بسیار نادر است و از نظر ظاهری مشابه سایر سرطان‌هایی است که در ناحیه سر، گردن یا بینی ایجاد می‌شود. بررسی پاتولوژیکال، می‌تواند میزان تهاجم (درجه) تومور را مشخص کند.
درمان استزیونوروبلاستوما
درمان استزیونوروبلاستوما معمولا شامل عمل جراحی برای برداشت توده سرطانی است. سایر درمان‌ها شامل پرتودرمانی با پرتوهای پرانرژی و شیمی درمانی با داروهای قدرتمند است.
جراحی
تکنیک‌های جراحی بسته به مکان تومور متفاوت است و به طور کلی مراحل انجام شده شامل موارد زیر است:
- برداشت قسمت‌های مربوط به بخش بویایی تومور. این کار نوعی از عمل جراحی اندوسکوپیک است. جراح یک لوله‌ی نازک و طویل را که با یک دوربین تجهیز شده (اندوسکوپ) از بینی تا تومور سرطانی وارد می‌کند. ابزارهای جراحی مخصوصی توسط اندوسکوپ گذر می‌کند. این عمل برای تجسم و بررسی منطقه سرطانی و کمک به برداشت سرطان و بافت اطراف آن کمک می‌کند.
- بازکردن جمجمه برای دسترسی به تومور. کرانیوتومی فرایند برداشت بخش کوچکی از جمجمه برای برداشت تومور و جدا کردن آن از سایر بخش‌های مغز است.
انجام درمان استزیونوروبلاستوما معمولا توسط متخصصان مختلف از جمله متخصصان مغز و اعصاب، جراحان سر و گردن، انکولوژیست‌های رادیوگرافی و انکولوژیست‌های پزشکی انجام می‌شود.
پرتودرمانی
در پرتودرمانی از اشعه‌های پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون‌ها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. افراد مبتلا به استزیونوروبلاستوما بعد از عمل جراحی پرتودرمانی می‌شوند تا در صورت باقی‌ماندن هرگونه سلول سرطانی میکروسکوپی در سر و گردن، آن را نابود کنند.
پرتودرمانی به تنهایی یا همراه با شیمی‌درمانی انجام می‌شود. اگر جراحی به خاطر نگرانی‌های بهداشتی قابل انجام نباشد و یا اینکه سرطان بسیار پیشرفت کرده باشد که بتوان توسط عمل آن را برداشت، روش ترکیبی انجام می‌شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروهای مخصوصی برای نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در افراد مبتلا به استزیونوروبلاستوما شیمی‌درمانی به همراه پرتودرمانی و بعد ازعمل انجام می‌شود. این کار برای نابود کردن سلول‌های سرطانی که جان سالم به در برده‌اند، انجام می‌شود. مخصوصا در سرطان‌های بسیار متهاجم و گسترش یافته.
درمان‌های جایگزین
داروهای درمانی جایگزین برای استزیونوروبلاستوما یافت نشده است. اما روش‌های طب مکمل و جایگزین ممکن است برای مقابله با عوارض جانبی درمان کمک کند.
روش‌های درمانی که ممکن است در درمان سرطان کمک کند، شامل موارد زیر است:
مقابله و حمایت
تشخیص استزیونوروبلاستوما می‌تواند بسیار مشکل باشد. و فقط زمانیکه با شوک و ترس از آینده‌ی این بیماری مقابله می‌کنید، باید درمورد درمان خود نیز تصمیم‌گیری کنید.
هر شخص روش شخصی خود را برای مقابله در پیش می‌گیرد. تا پیدا کردن اینکه چه چیزی به کارتان بیاید، موارد زیر ممکن است به شما کمک کند:
- درمورد سرطان اطلاعات کافی را کسب کنید تا بهترین تصمیم را بگیرید. اگر مایل به این هستید که بیشتر درمورد استزیونوروبلاستوما بدانید، از پزشکتان بخواهید تا توضیحات کافی – نوع و سطح سرطان- را ارائه دهد. از منابع خوب و به روز اطلاعات درمورد گزینه‌های درمانی خود را کسب کنید.
داشتن اطلاعات کافی درمورد سرطان، به شما کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس بالا درمورد درمان خود تصمیم‌گیری کنید.
- با بازماندگان سرطان ارتباط داشته باشید. ممکن است صحبت و مشورت شما با افراد دیگر که در همان وضعیت شما هستند، مفید و دلگرم کننده باشد. برای اطلاع از گروه‌های حمایتی در منطقه خود به صورت آنلاین با انجمن سرطان آمریکا یا موسسه ملی سرطان تماس بگیرید.
- کسی را پیدا کنید تا درمورد احساساتتان با او صحبت کنید. از بین دوستان یا اقوام خود کسی که شنونده خوبی است، پیدا کنید. یا با یک عضو روحانی یا مشاور صحبت کنید. از پزشک بخواهید که شما را به یک مشاور یا متخصصی که با بازماندگان سرطان سروکار دارد، ارجاع دهد.
- دوستان و خانواده خود را نزدیک نگه دارید. دوستان و خانواده شما می‌توانند در طول فرایند درمان پشتیبانی اساسی از شما فراهم کنند.
زمانیکه شروع به توضیح درمورد بیماری خود به دیگران می‌کنید، احتمالا پیشنهادات زیادی برای کمک دریافت خواهید کرد. درمورد چیزهایی که ممکن است بخواهید به شما کمک کنند، فکر کنید. مثلا اگر احساس کمبود دارید و یا برای تهیه وعده‌های غذایی نیاز به کمک دارید، از بقیه کمک بخواهید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
اگر نشانه یا علائمی دارید که شما را نگران کرده، به پزشک مراجعه کنید. احتمالا برای این بیماری در ابتدا به متخصص گوش حلق بینی مراجعه کنید.
در اینجا اطلاعاتی گفته شده که به شما در آمادگی برای مراجعه به پزشک کمک می‌کند.
شما چه کاری می‌توانید انجام دهید
- از محدودیت‌های قبل مراجعه به پزشک آگاه شوید. پیش از ملاقات با پزشک حتما درمورد کارهایی که پیشاپیش باید انجام دهید، سوال کنید. مانند محدودکردن رژیم غذایی.
- علائمی که تجربه کردید را یادداشت کنید. حتی علائمی را که به نظرتان به دلیل مراجعه به پزشکتان غیر مرتبط است.
- اطلاعات شخصی خود را یادداشت کنید. همچون هرگونه استرس شدید یا تغییرات اخیر در سبک زندگی خود.
- لیستی از داروها، ویتامین‌ها و تقویت کننده‌هایی که کصرف می‌کنید، تهیه کنید.
- فردی از اعضای خانواده یا دوستتان را در کنار خود داشته باشید. معمولا به خاطر سپردن تمام اطلاعاتی که در طی ملاقات با پزشک میسر نیست. فردی که کنار شماست می‌تواند در یاداوری موارد گفته شده به شما کمک کند.
- تمام سوالاتی که می‌خوهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
وقت شما با پزشک محدود است. بنابراین تهیه لیستی از سوالات به شما کمک می‌کند تا از وقت خود بیشتر استفاده کنید. سوالات خود را به میزان اهمیت لیست کنید. برای استزیونوروبلاستوما تعدادی از سوالات به شرح زیر ذکر شده است:
- دلیل اصلی علائم من چیست؟
- چه دلایل دیگری ممکن است منجر به بیماری من شده باشد؟
- چه آزمایشاتی باید انجام بدهم؟
- وضعیت من مزمن خواهد بود یا موقت؟
- بهترین دوره عمل چیست؟
- چه جایگزین‌هایی برای رویکرهای اصلی پیشنهاد می‌کنید؟
- من این مشکلات سلامتی را هم دارم. چگونه می‌توانم همه آن‌ها را باهم سازماندهی کنم؟
- چه محدودیت‌هایی را باید انجام دهم؟
- آیا نیاز به مراجعه به متخصص هست؟ چه مقدار هزینه در بر خواهد داشت و آیا بیمه پشتیبانی می‌کند؟
- بروشور یا نوشته‌هایی هست که آگاهی من را بیشتر کند؟ چه وبسایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
- چه چیزی تعیین خواهد کرد که آیا باید برای ویزیت بعدی برنامه ریزیی کنم؟
علاوه بر سوالاتی که درنظر دارید از پرسیدن سایر سوالاتی که به نظرتان می‌رسد، دریغ نکنید.
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشیم؟
پزشک از ما سوالات متعددی خواهد پرسید که ممکن است به شرح زیر باشد:
- علائمتان از چه زمانی شروع شده است؟
- علائمتان مداوم هست یا گاه به گاه؟
- شدت علائمتان چقدر است؟
- آیا متوجه عاملی شدید که علائمتان را بهبود می‌دهد؟
- آیا متوجه چیزی شدید که علائمتان را تشدید می‌کند؟
