تغذیه وریدی چیست؟
تغذیه وریدی یا تغذیه پرنترال روشی برای وارد کردن مواد غذایی به داخل وریدهای بدن است. بسته به این که تزریق به کدام یک از وریدهای بدن صورت می‌گیرد به دو دسته تغذیه وریدی کامل (TPN) و محیطی (PPN) تقسیم می‌شود.
این روش از تغذیه برای کسانی استفاده می‌شود که نمی‌توانند مواد غذایی مورد نیاز خود را به شکل خوراکی مصرف کنند (و با ممنوعیت مصرف دارند). نمونه‌ای از کاربردهای روش تغذیه پرنترال عبارتند از:
- بیماری کوهن
- سرطان
- سندرم روده کوتاه
- بیماری روده ایسکمیک
ممکن است بیمار هیچکدام از شرایط بالا را نداشته باشد اما به علت اختلال در خونرسانی و کاهش جریان خون به روده مجبور به استفاده از این روش خواهیم بود.
با استفاده از این روش میتوان موادی مانند قند، کربوهیدرات، پروتئین، لیپید، الکترولیت و مواد قابل ردیابی را وارد بدن کرد. تمامی این مواد جزء مواد ضروری برای بدن هستند و در ثبات انرژی، هیدراتاسیون و توان بدن نقش مهمی دارند. این در حالیست که در برخی از بیماران تغذیه وریدی تنها برخی از مواد گفته شده انجام می‌شود.
عوارض
از شایع‌ترین عوارض تغذیه پارنترال میتوان به زخم‌های دهانی، کاهش دید در شب و مشکلات پوستی اشاره کرد. اگر عوارض گفته شده از بین نرفتن، حتما به پزشک اطلاع دهید.
سایر عوارض این روش عبارتند از:
- تغییر ضربان قلب
- سرگیجه
- حملات ناگهانی و تشنج
- مشکلات تنفسی
- کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
- خستگی
- تب و لرز
- افزایش ادرار
- رفلکس‌های پرشی
- کاهش حافظه
- کرامپ، ضعف و تکانه‌های عضلاتی
- درد شکم
- تورم در ناحیه دست و پا
- تشنگی
- ایجاد تکانه در دست‌ها و پاها
- استفراغ
توجه داشته باشید که موارد فوق جزء علائم کم‌تر دیده شده تغذیه پارنترال هستند لذا در صورت مشاهده هر کدام از این علائم بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
آمادگی برای دریافت تغذیه پرنترال
ابتدا مواد ضروری که باید دریافت کنید را برای پزشک بازگو کنید. او با در نظر گرفتن شرایط شما، بهترین گزینه برای تغذیه را برایتان شرح خواهد داد. شما می‌توانید این مواد را تهیه کرده و در یخچال یا فریزر نگهداری کنید.
لازم است ۴ الی ۶ ساعت قبل از مصرف داروی مد نظر را از یخچال خارج کنید. این زمان فرصت کافی را به مایع می‌دهد تا به دمای اتاق برسد. همچنین اگر بسته مایعی شما به شکل یخ زده بود، ۲۴ ساعت قبل از مصرف آن را به یخچال منتقل کنید تا ذوب شود.
طریقه مصرف
موارد لازم برای تغذیه پرنترال شامل یک کیسه به همراه یک لوله پر از مواد مغذی مایع و یک سوزن یا کاتتر برای اتصال به تیوب می‌باشد.
در روش TPN پزشک (یا مراقب سلامت) یک کاتتر را وارد یکی از بزرگترین وریدهای بدن یعنی ورید اجوف فوقانی می‌کند. این ورید مستقیم به قلب وارد می‌شود. او می‌تواند در ورودی کاتتر از یک پورت بدون سوزن برای دسترسی آسان به داخل ورید استفاده کند.
اگر نیاز به دریافت داخل وریدی مواد مغذی به صورت موقت باشد، روش PPN ترجیح داده می‌شود. در روش تغذیه وریدی PPN به جای باز کردن ورید مرکزی مانند وریدهای اجوف، از وریدهای محیطی معمولی استفاده می‌شود.
به احتمال زیاد دفعات بعدی دریافت داخل وریدی مواد مغذی در خانه و بدست خودتان انجام خواهد گرفت. این پروسه ۱۰ الی ۱۲ ساعت طول می‌کشد و ۵ الی ۷ مرتبه در هفته باید تکرار شود.
پزشک شما را در جریان جزئیات کار قرار خواهد داد. در ابتدا باید لوله مایع را بررسی کنید تا مواد معلق و رنگ آن دچار تغییر نشده باشد. سپس آن را به ساک مخصوص وصل کرده و به کاتتر داخل وریدی یا پورت تعبیه شده وریدی متصل کنید.
محفظه و لوله تغذیه در تمام طول روز همانطور متصل باقی می‌ماند. پس از اتمام تزریق وریدی، میتوان لوله و محفظه را جدا کرد.
عوامل خطر
از مهم‌ترین خطرات استفاده از تغذیه وریدی، عفونت کاتتر است. سایر خطرات آن عبارتند از:
- تشکیل لخته خونی
- بیماری‌های کبدی
- بیماری‌های استخوانی
برای جلوگیری از چنین پیشامدهایی بهتر است تمامی اجزای مورد استفاده در پروسه را، مانند لوله، پورت، کاتتر و … تمیز نگهداری کنید.
نتایج حاصل از تغذیه پارنترال
بیمارانی که این روش از تغذیه را دریافت می‌کنند، شاهد بهبودی در وضعیت سلامتی خود هستند. البته نباید انتظار داشته باشید که علائم شما کاملا از بین برود، اما میتوان به پیشرفت‌های چشمگیری در سرعت بهبودی و شرایط سلامتی‌تان دست پیدا کرد. این روش در نهایت انرژی و توان بدن شما را ارتقا می‌دهد که می‌تواند شما را در بهبودی و رهایی از علائمتان یاری کند.
پزشک پس از گذشت چندین هفته، شرایط سلامت و نیازهای تغذیه‌ای شما را مجددا مورد بررسی قرار می‌دهد تا در صورت نیاز آن را تغییر داده و با توجه به نیازهای جدید تنظیم شود. برای بازنگری نیازهایتان شاید لازم باشد آزمایش‌های تکمیلی انجام دهید.
نتیجه نهایی تغذیه وریدی ، افزایش سطح انرژی بدن و وضعیت سلامتی شما است. انجام این روش ممکن است موقتی باشد و یا تا آخر عمر فرد پیاده شود. نیازهای تغذیه‌ای شما به مرور زمان تغییر می‌کنند.
