کلید تشخیص صحیح یک مورد صدمۀ مغزی در توانایی پردازش صوت در مغز نهفته است.
تکان مغزی یا Concussion به نوعی آسیب مغزی گفته میشود که در نتیجۀ وارد آمدن ضربۀ سخت به سر – بدون رساندن آسیب جدی به جمجمه – به بافت مغزی منتشر میشود.
در ایالات متحده سالانه بین ۱/۶ تا ۳/۸ میلیون آسیب مغزی – ناشی از فعالیتهای ورزشی – رخ میدهد که میتواند عوارض جبرانناپذیری بر توانایی شناختی، سلامت احساسی-اجتماعی (Socioemotional)، کارکرد عصبی و طبیعتاً فعالیتهای روزمره داشته باشد؛ حتی پس از برطرف شدن علایم اولیه.
علیرغم پیشرفتهای گسترده در این زمینه، تاکنون هیچگونه آزمون معیاری جهت تشخیص بالینی موارد تکان مغزی معرفی نشده است و این مسئولیت خطیر بر عهدۀ پزشک مربوطه است که باید در کنار هم قرار دادن فاکتورهایی نظیر علایم بالینی و کارکرد اندامهای مختلف در نهایت تشخیص درستی بدهد.
گروهی از محققین به تازگی در مطالعهای توانستهاند یک نشانگر زیستی (Biomarker) در دستگاه شنوایی شناسایی کنند که میتواند پایانی بر ابهامات تشخیصی تکان مغزی باشد و اظهارات تیم تحقیقاتی نیز مؤید همین مطلب است.
پروفسور نینا کراوز (Nina Kraus)، مدیر آزمایشگاه علوم عصبی شنیداری (Auditory Neuroscience) دانشگاه نورثوسترن (Northwestern University)، در این زمینه میگوید:
این نشانگر میتواند تمامی حدس و گمانها را از تشخیص موارد تکان مغزی حذف کند. ما امیدواریم که این کشف بتواند به پزشکان، والدین و مربیان در زمینۀ کنترل وضعیت سلامت ورزشکاران کمک کند؛ چرا که ورزش کردن یکی از بهترین فعالیتهایی است که هر کس میتواند انجام دهد.
کراوز و همکارانش پس از بررسی پاسخ مغزی گروهی از بیماران دچار تکان مغزی به محرکهای شنیداری و مقایسۀ آن با پاسخ گروه کنترل (گروه غیربیمار،الگوی منحصربهفردی را شناسایی کردند. آنها فرکانس پاسخهای مغزی (فرکانس فعالیت الکتریکی مغز) به این محرکهای صوتی را از طریق قرار دادن گیرندههایی روی سر بیماران، ثبت نمودند. با استفاده از همین روش گروه موفق شد وجود این حالت را در ۹۰ درصد از بیماران و عدم وجود آن در ۹۵ درصد از اعضای گروه کنترل را تشخیص دهد.
بیمارانی که سابقۀ تکان مغزی داشتند نسبت به افراد سالم پاسخ ضعیفتری – حدود ۳۵ درصد – به محرکهای شنیداری میدادند. با گذر زمان و بهبود وضعیت بیمار، سطح این پاسخ نیز به حد طبیعی خود باز میگردد.