تاندونیت آشیل به نوعی آسیب شدید در تاندون آشیل گفته میشود. این تاندون بافت عضلانی پشت ساق پا را به استخوان پاشنه پا متصل می‌کند. تاندونیت آشیل معمولاً در دونده‌هایی اتفاق می‌افتد که شدت یا مدت دویدن خود را به طور ناگهانی افزایش می‌دهند. همچنین در افراد میانسال که به ندرت ورزش می‌کنند، معمول است.
بیشتر موارد تاندونیت آشیل با مراقبت‌های نسبتاً ساده و تحت نظارت پزشک، حتی در منزل نیز قابل درمان هستند. موارد شدیدتر این بیماری می‌تواند منجر به پارگی تاندون شود که برای درمان نیاز به جراحی دارند.
علائم تاندونیت آشیل
درد همراه با التهاب در مفصل آشیل پس از دویدن یا سایر فعالیت‌های ورزشی که پشت ساق پا یا بالای پاشنه پا احساس میشود، علامتی از تاندونیت آشیل است. گاها به دنبال دویدن طولانی مدت و سریع، بالا رفتن از پله، درد با شدت بیشتری ظاهر میشود. همچنین حساسیت و سفتی صبحگاهی که معمولاً با فعالیت خفیف بهبود می‌یابد نیز از علائم تاندونیت است.
مراجعه به پزشک
اگر درد مداوم یا ناتوانی درتاندون آشیل خود یا اطراف آن احساس می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. ممکن است دچار پارگی در تاندون آشیل شده باشد.
علت
تاندونیت آشیل اغلب به دلیل افزایش فشار وارده به تاندون آشیل رخ می‌دهد. این تاندون در راه رفتن، دویدن، پریدن یا ایستادن روی انگشتان پا نقش ویژه‌ای دارد. ساختار تاندون آشیل با افزایش سن ضعیف میشود و در معرض آسیب قرارمی‌گیرد. به ویژه در افرادی که مرتب ورزش نمی‌کنند یا به طور ناگهانی شدت برنامه‌های ورزشی خود را افزایش داده‌اند، احتمال این اسیب بیشتر است.
عوامل خطر
تعدادی از عوامل که خطر ابتلا به تاندونیت آشیل را افزایش می‌دهد، شامل:
- جنسیت: تاندونیت آشیل بیشتر در مردان رخ می‌دهد.
- سن: تاندونیت آشیل با افزایش سن بیشتر دیده میشود.
- مشکلات جسمی: صافی کاف پا، چاقی و سفتی عضلات ساق فشار وارده به تاندون آشیل را افزایش می‌دهند.
- تمرینات ورزشی: دویدن با کفش‌های فرسوده می‌تواند خطر ابتلا به التهاب آشیل را افزایش دهد. همچنین درد تاندون در هوای سرد بیشتر از هوای گرم اتفاق می‌افتد. دویدن در زمین‌های ناهموار از سایر عوامل مستعدکننده آسیب دیدگی‌های آشیل است.
- شرایط پزشکی: افرادی که مبتلا به پسوریازیس یا فشار خون بالا هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تاندونیت آشیل هستند.
- داروها: انواع خاصی از آنتی بیوتیک‌ها، به نام فلوئوروکینولون‌ها، عارضه تاندونیت آشیل را به دنبال دارند.
عوارض
تاندونیت آشیل با تضعیف تاندون، خطر آسیب دیدگی و پارگی را افزایش می‌دهند.
پیشگیری از تاندونیت آشیل
اگرچه جلوگیری کامل از تاندونیت آشیل ممکن نیست، اما می‌توان اقدامات زیر را جهت کاهش خطر رخداد آن انجام داد:
- میزان فعالیت ورزشی خود را به تدریج افزایش دهید.
- سخت نگیرید و از فعالیت‌هایی که باعث وارد آمدن فشار بر روی تاندون میشود، خودداری کنید.
- اگر در یک فعالیت شدید شرکت می‌کنید، ابتدا با سرعت کمتری ورزش کنید و بدن خود را گرم کنید.
- اگر در حین انجام تمرینات متوجه درد شدید، بایستید و استراحت کنید.
- کفش‌های خود را با دقت انتخاب کنید. کفشی که هنگام ورزش می‌پوشید باید کف مناسب داشته باشد و به شما کمک کند تا فشار وارده به تاندون آشیل را کاهش دهید.
- حرکات کششی روزانه داشته باشید. عضلات ساق پا و تاندون آشیل خود را با ورزش و کشش تقویت کنید .
- فعالیت‌های خطرناک مثل دویدن و پرش را با فعالیت‌های کم خطر مانند دوچرخه سواری و شنا جایگزین کنید.
تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک به آرامی ناحیه آسیب دیده را فشار می‌دهد تا محل درد، حساسیت یا تورم را مشخص کند. وی همچنین انعطاف پذیری، شدت آسیب، دامنه حرکت و رفلکس‌های پا و مچ پا را ارزیابی می‌کند.
آزمایشات تصویربرداری
پزشک گاها یک یا چند آزمایش زیر را برای ارزیابی وضعیت شما تجویز می‌کند:
- رادیوگرافی: اگرچه رادیوگرافی اشعه ایکس نمی‌تواند بافت‌های نرم مانند تاندون‌ها را به تصویر بکشد، اما به تمایز تاندونیت آشیل از آسیب‌هایی با علائم مشابه کمک می‌کند.
- سونوگرافی: این دستگاه از موج‌های صوتی برای تجسم بافت‌های نرم مانند تاندون‌ها استفاده می‌کند. همچنین می‌تواند تصاویری از تاندون آشیل در حال حرکت را تولید کند. سونوگرافی رنگی داپلر نیز می‌تواند جریان خون در اطراف تاندون را ارزیابی کند.
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): با استفاده از امواج رادیویی و آهنربای بسیار قوی، دستگاه‌های MRI می‌توانند تصاویر بسیار کاملی از تاندون آشیل تهیه کنند.
درمان تاندونیت آشیل
تاندونیت معمولاً به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:
داروها
اگر داروهای بدون نسخه، مانند ایبوپروفن، یا ناپروکسن کافی نباشند، ممکن است پزشک داروهای قوی تری برای کاهش التهاب و تسکین درد تجویز کند.
فیزیوتراپی
گزینه‌های درمانی که فیزیوتراپیست‌ها پیشنهاد می‌کنند، شامل انواع تمرینات کششی و تقویتی ویژه‌ای است که برای بهبود و تقویت تاندون آشیل و ساختا‌رهای پشتیبانی کننده آن مفید است. دستگاه‌های ارتز نیز می‌تواند از فشار وارد شده بر روی تاندون بکاهد.
عمل جراحی
اگر درمان‌های محافظه کارانه نتیجه ندهد یا تاندون پاره شود، پزشک ممکن است جراحی برای ترمیم تاندون آشیل پیشنهاد کند.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
استراتژی‌های خودمراقبتی شامل مراحل زیر است:
- استراحت: ممکن است لازم باشد چندین روز از انجام ورزش خودداری کنید یا به فعالیتی بپردازید که تاندون آشیل تحت فشار نباشد، مانند شنا.
- یخ: برای کاهش درد یا تورم بعد از ورزش، حدود ۱۵ دقیقه کیسه یخ را روی تاندون قرار دهید.
- باندپیچی: باند بستن به کاهش تورم و کاهش حرکت تاندون کمک می‌کند.
- ارتفاع پای آسیب دیده را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید تا تورم را کاهش دهد.
ملاقات با پزشک
با پزشک خانواده خود گفت و گو کنید. وی در صورت لزوم شما را به پزشک متخصص ارجاع خواهد داد. اگر تاندون آشیل شما پاره شده است، لازم است به یک جراح ارتوپدی مراجعه کنید. بهتر است قبل از ملاقات، پاسخ سوالات زیر را یادداشت کنید:
- آیا درد ناگهانی شروع شد یا به تدریج؟
- آیا علائم در ساعات مشخصی از روز یا بعد از برخی فعالیت‌ها تشدید میشود؟
- هنگام ورزش چه نوع کفش‌هایی می‌پوشید؟
- چه داروها و مکمل‌هایی را به طور منظم مصرف می‌کنید؟
پزشک در حین ویزیت سوالات زیر را خواهد پرسید:
- دقیقاً کجا درد می کند؟
- آیا با استراحت درد کاهش می یابد؟
- روال عادی ورزش شما چیست؟
- آیا اخیراً تغییراتی در برنامه ورزشی خود ایجاد کرده‌اید یا اخیراً ورزش جدید را شروع کرده‌اید؟
- برای تسکین درد چه کاری انجام داده اید؟
