گفتاردرمانی زیرمجموعه ای از رشته های توانبخشی میباشد که به آسیب شناسی ، ارزیابی و درمان اختلالات مختلف مرتبط با گفتار و زبان میپردازد و به فردی که در این رشته تحصیل میکند گفتاردرمانگر میگویند . برای گفتاردرمانی آنلاین می توانید با مجموعه خانه رشد در ارتباط باشید.
به صورت کلی گفتاردرمانگران میتوانند به ارزیابی و درمان هر گونه اختلالات گفتاری و زبانی از سنین کودکی تا بزرگسالی بپردازند . گستردگی فعالیت در این رشته میتواند برای هر شخصی جذاب باشد چرا که گفتاردرمانگران میتوانند بر اساس علاقه خود در هر کدام از حیطه های رشته به صورت تخصصی مشغول به فعالیت شوند .
در زیر به بررسی و معرفی مختصر چند حیطه از اختلالات گفتاری و زبانی مرتبط با رشته گفتاردرمانی میپردازیم تا بیشتر با این رشته از توانبخشی آشنا شویم :
اتیسم : یکی از اختلالات روانپزشکی نسبتا شایع و رو به رشد در کودکان، که گفتاردرمانگران به بازتوانی اختلالات گفتاری و زبانی در آن میپردازند
لکنت : علامت های آشکاری چون تکرار، کشیده گویی و قفل که میتواند حکمی بر بروز لکنت در کودکان باشد
تاخیر های رشدی : هر گونه تاخیرهای گفتاری و زبانی در کودکان را باید جدی گرفت و سریعا برای بررسی های دقیق تر به گفتاردرمانگر مراجعه نمود .
اختلالات تولیدی و تلفظی : ناتوانی در تلفظ صحیح حروف و تاخیر نسبت به سن رشدی خود را نیز میتوان با کمک گفتاردرمانی برطرف نمود .
نقص توجه و بیش فعالی : درگیر بودن اختلالات گفتاری و زبانی در این کودکان باعث میشود تا گفتاردرمانگران در این حیطه به این کودکان بتوانند کمک کنند .
اختلالات یادگیری : هرگونه مشکلات یادگیری در سنین پیش دبستانی و مدرسه نیز میتواند به کمک گفتاردرمانگران برطرف یا بازتوانی شود و اختلالات دیگری چون : شکاف لب و کام ، کم توانی ذهنی ، کودکان دارای آسیب های شنوایی، اختلالالت بلع ، اختلالات صوتی ، فلج مغزی، آفازی و …. این ها فقط بخشی از حیطه هایی است که گفتاردرمانگران میتوانند در آن فعالیت بالینی داشته باشند .
با در نظر گرفتن این نکته که یک فرد مبتلا به اتیسم در ابتدای سنین کودکی تشخیص مربوطه را گرفته است، میتوان از همان زمان برنامههای درمانی و آموزشی را از محیط خانه آغاز کرد. یک کودک مبتلا به اتیسم ممکن است به موارد محدودی علاقه نشان دهد و این موارد و اشیا ممکن است اکثرا محدود به اتاق این فرد در محیط خانه باشد. همچنین این نکته که اکثر وقت یک کودک مبتلا به اتیسم در محیط خانه و در تعامل با افراد خانواده سپری میشود، بسیار کلیدی است و لازم است به آن توجه شود.
مثلا یک کودک مبتلا به اتیسم ممکن است به اشیا چرخان علاقه فراوانی داشته باشد و والدین میتوانند با استفاده از خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی و … و در عین حال با استفاده از علایق کودک مبتلا به اتیسم در محیط خانه تواناییهای او را پرورش دهند.
یکی از مشکلات اصلی که یک کودک مبتلا به اتیسم در محیط خانه در تعارض با آن قرار دارد، برنامههای روزمره و انجام دادن آنهاست. یکی از راهکارهایی که متخصصان توانبخشی مثل گفتاردرمانگر، کاردرمانگر و … برای رفع این مشکل در محیط خانه به کار میبرند، استفاده از یک برنامه روزانه به صورت یادداشت است که در دید کودک مبتلا به اتیسم قرار داشته باشد. طبیعتا در این مورد هرچه متن نوشتهها برجستهتر باشد و استفاده از محرکها و علامتگذاریهای رنگی بیشتر باشد، تاثیرگذاری آن بیشتر خواهد بود.
تقویت مهارت اشاره کردن
یکی دیگر از برنامههای آموزشی و درمانی که میتوان برای یک کودک مبتلا به اتیسم در محیط خانه به کار برد، انتخاب یک مورد از میان چند مورد است. مثلا تصور کنید در محیط خانه یک شی یا غذا یا اسباب بازی مورد علاقه کودک اتیستیک را در معرض دید او و در میان چند مورد دیگر قرار دهید. طبیعتا در این شرایط کودک اتیستیک هم میتواند مهارت اشاره کردن را تقویت کند و هم سایر مهارتها ممکن است دستخوش تغییر قرار گیرند. لازم به ذکر است که در این تمرین نقش محرکهای بصری برای درمان کودک اتیسم در خانه پررنگ تر از سایر محرکها میباشد.