در این مقاله به بررسی سندرم مونشهاوزن (Münchausen syndrome) یا اختلال ساختگی (Factitious Disorder) میپردازیم.
سندرم مونشهاوزن نوعی بیماری است که در آن بیمار به شرح دقیق و قابل باور و اغلب دراماتیک یک بیماری حادّ میپردازد که معمولاً هم با وانمود کردن به نشانهها و علائم بالینی همراه است. وجه تسمیۀ این اختلال از نام بارون فون مونشهاوزن آلمانی، نویسندۀ داستانهای ماجراجویانه و پرحادثۀ قرن۱۸ است. این اختلال با اسامی متعدد دیگری نیز شناخته میشود، از جمله اعتیاد بیمارستان (Hospital Addiction، اعتیاد به جراحیهای متعدد (Polysurgical Addiction) و عارضۀ بیمار حرفهای (Professional Patient Syndrome).
با توجه به این نکته که اختلال مونشهاوزن در دسته اختلالات ساختگی قرار میگیرد، در این اختلال بیمار برای جلب توجه یا همدردی، تظاهر به داشتن بیماری خاصی که وجود خارجی ندارد حتی گاه خودزنی میکند، یا اگر علایمی از بیماری را نیز داشته باشد، در بیان آنها اغراق میکند، تاحدی که پزشکان را به شک انداخته و انواع آزمایشها را برای بررسی یلامت بیمار درخواست میکنند.
برخی از بیماران مبتلا به این اختلال، به تحقیق در مورد بیماریها میپردازند تا علایم و نشانههای منطبق بر بیماری را ابراز کنند.
سندرم مونچاوزن اینترنتی، (Münchausen by Internet) که نخستین بار در سال ۲۰۰۰ و توسط دکتر مارک فلدمن توصیف و نامگذاری شد، شکل جدیدی از اختلال سندرم مونچاوزن است که در آن یک کاربر، در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی با بیان علایم یک بیماری و تظاهر به ابتلا به آن سعی در جلب توجه و برانگیختن حس ترحم دیگران دارد و حتی گاهی از این روش به کسب شهرت اینترنتی و درآمد میپردازد.