سردردهای سرفه‌ای نوعی غیرمعمول از سردردها هستند که با سرفه کردن و دیگر انواع کشیدگی‌ها، مثل عطسه کردن، دمیدن در بینی، خندیدن، گریه کردن، آواز خواندن، خم شدن یا حرکات روده‌ای تحریک می‌شوند.
پزشکان سردردهای سرفه‌ای را به دو دسته تقسیم می‌کنند. سردردهای سرفه‌ای اولیه که معمولاً بی‌ضرر اند، در اپیزودهای محدودی اتفاق می‌افتند و نهایتاً خودشان خوب می‌شوند. سردردهای سرفه‌ای ثانویه جدی‌ترند؛ چون شاید دلیل آن‌ها مشکلاتی در مغز باشد. درمان سردردهای سرفه‌ای ثانویه شاید نیازمند جراحی باشد.
نشانه‌ها
سردردهای سرفه‌ای اولیه
- به صورت ناگهانی شروع شده و فقط پس از سرفه کردن یا دیگر کشیدگی‌ها ایجاد می‌شوند.
- معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه به طول می‌انجامند. مدت زمان برخی از این سردردها به چند ساعت هم می‌رسد.
- درد تیز، غیرقابل تحمل و سیخ‌زن دارند.
- معمولاً هر دو سمت سر را تحت تأثیر قرار می‌دهند و شاید در پشت سر شدیدتر باشند.
- شاید با دردی مبهم و تیرکشنده برای چند ساعت ادامه یابند.
سردردهای سرفه‌ای ثانویه
نشانه‌های سردرد سرفه‌ای ثانویه شبیه به نشانه‌های اولیه می‌باشد:
- سردردهای طولانی‌تر
- سرگیجه
- بی‌ثباتی
- غش کردن
زمان مراجعه به پزشک
اگر پس از سرفه کردن احساس سردرد دارید با پزشک خود مشورت کنید؛ به‌ویژه اگر سردردهایتان متناوب یا شدید باشند یا هر گونه علامت و نشانه‌ی آزاردهنده‌ی دیگری را مثل عدم تعادل یا دید تار و دوبینی تجربه کنید.
دلایل
سردردهای سرفه‌ای اولیه
دلیل اینگونه سردردهای ناشناخته است.
سردردهای سرفه‌ای ثانویه
- نقصی در شکل جمجمه
- نقص در مخچه، قسمتی از مغز که تعادل را حفظ می‌کند. این اتفاق زمانی می‌تواند بیافتد که قسمتی از مغز از طریق مجرایی در قاعده‌ی جمجمه (سوراخ مگنوم) بیرون بزند. از این سوراخ فقط نخاع خارج می‌شود.
- برخی از این نواقص بدشکلی‌های کیاری نام دارند.
- ضعف در یکی از عروق خونی مغز (آنوریسم مغزی).
- تومور مغزی
- نشت خودبه‌خودی مایع مغزی نخاعی
عوامل خطرزا
سردردهای سرفه‌ای اولیه
- سن: سردردهای سرفه‌ای اولیه بیشتر افراد بالای ۴۰ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- جنسیت: مردها بیشتر در خطرند.
سردردهای سرفه‌ای ثانویه
- سن کمتر از ۴۰ سال
تست‌ها و تشخیص
پزشک برای تشخیص عارضه شاید ام‌آرآی (MRI) یا سی‌تی اسکن را پیشنهاد دهد.
داروها و درمان
درمان بر اساس اینکه سردرد شما اولیه است یا ثانویه فرق خواهد کرد.
سردردهای سرفه‌ای اولیه
پزشک برای درمان این سردردها داروهای روزانه را برای پیشگیری یا کاهش درد پیشنهاد خواهد کرد. برای پیشگیری داروهای زیر توصیه می‌شوند:
- ادومتاسین (Indocin, Tivorbex)، داروی ضدالتهاب
- پروپرانولول (Inderal, Innopran XL)، دارویی که عروق خونی را شل کرده و فشار خونی را کاهش می‌دهد.
- استازولامید (Diamox)، دیورتیکی که مقدار مایع نخاعی را کاهش داده و فشار داخل جمجمه را پائین می‌آورد.
داروهای دیگری که برای درمان سردردهای اولیه به کار می‌رود شامل متیسرژید، ناپروکسن (Naprosyn)، ارگونوین، دی‌هیدروارگوتامین داخل وریدی (D.H.E. 45) و فنلزین (Nardil).
به صورت کمتر، بذل نخاعی (پانکسیون کمری) شاید پیشنهاد شود. با این روش، پزشک مقداری از مایع اطراف نخاع را خارج می‌کند. این روش فشار اطراف جمجمه را کاهش می‌دهد که شاید عامل سردرد باشد.
سردردهای سرفه‌ای ثانویه
اگر مبتلا به این نوع سردرد بودید، جراحی برای رفع مشکل اساسی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. داروهای پیشگیرانه معمولاً اثری روی این سردردها ندارند. با این حال پاسخ دادن به دارو همیشه به این معنی نیست که سردرد سرفه‌ای شما اولیه است.
پیشگیری
پیشگیری از اعمالی که موجب این سردردها می‌شود، مثل سرفه، عطسه و کشیدگی در اجابت مزاج مفید خواهد بود. برخی از روش‌های پیشگیرانه‌ی دیگر عبارتند از:
- درمان عفونت ریه، مثل برونشیت
- اجتناب از داروهایی که سرفه از عوارض جانبی آن‌ها است.
- واکسن سالانه‌ی آنفولانزا
- استفاده از ملیّن‌‌ها برای جلوگیری از یبوست
- به حداقل رساندن برداشتن وسیله‌های سنگین یا خم شدن به مدت طولانی
