سرطان کف دهان، سرطانی است که از بافت زیرین زبان شما شروع می‌شود. سرطان کف دهان معمولا از سلولهای سنگ‌فرشی نازک و صافی که درون دهان شما را می‌پوشانند شروع می‌شود. تغییرات ظاهری و احساس توده یا زخمی در کف دهان که بهبود نمی‌یابد، می‌تواند از اولین علائم سرطان کف دهان باشد.
درمان این سرطان شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی است.
علائم سرطان کف دهان
علائم و نشانه‌های سرطان کف دهان شامل:
- درد دهان
- زخم‌های بهبود‌نیافتنی در دهان
- افتادن دندان
- درد هنگام بلع
- کاهش وزن
- درد گوش
- تورم در گردن شما به علت آسیب
- بخش‌های سفیدرنگ در دهان که از بین نمی‌روند
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
در صورتی که هرگونه علامت دائمی در دهان خود دیدید، به پزشک مراجعه کنید.
علل
سرطان کف دهان زمانی اتفاق می‌افتد که یک جهش ژنی، سلولهای نرمال و سالم را به سلولهای غیرنرمال تبدیل کند. سلولهای سالم با سرعت مناسبی رشد می‌کنند و می‌میرند. سلولهای غیرنرمال به صورت کنترل‌نشده رشد می‌کنند و نمی‌میرند. سلولهای غیرعادی، تومورها را شکل می‌دهند. سلولهای سرطانی به سلولهای بافت‌های مجاور نیز حمله می‌کنند و می‌توانند در کل بدن پخش شوند و ایجاد تومور کنند.
ریسک‌فاکتورها
عواملی که می‌توانند شانس ابتلا به سرطان کف دهان را افزایش دهند:
- مصرف تنباکو
- نوشیدن الکل
- عفونت به HPV
- مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
پیشگیری
راه‌های کاهش ریسک ابتلا به سرطان کف دهان شامل:
- عدم مصرف تنباکو
- محدود کردن مصرف الکل؛ برای یک خانوم بزرگسال حداکثر یک نوشیدنی و برای یک مرد بزرگسال حداکثر دو نوشیدنی.
- انجام معاینات منظم دندان‌پزشکی؛ در هنگام مراجعه به دندان‌پزشکی، دندانپزشک دهان شما را از لحاظ مشاهده علائم غیرعادی نیز بررسی می‌کند و سریع‌تر می‌تواند سرطان را تشخیص دهد.
- واکسیناسیون در برابر HPV؛ واکسینه شدن دربرابر HPV می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان را کاهش دهد؛ اما برای دریافت آن ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص
تست‌ها و روش‌های تشخیص سرطان کف دهان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات فیزیکی: این فرآیند با آزمایشات و تمرینات فیزیکی و علائم و سابقه پزشکی شما شروع می‌شود.
- نمونه‌گیری از بافت شما (بیوپسی): ممکن است پزشک با کمک اسکاپل، بخشی از سلولهای مشکوک کف دهان شما را خارج کند. سپس نمونه را به آزمایشگاه فرستاده تا سرطانی بودن یا نبودن آن‌ها تشخیص داده شود.
- تست‌های تصویربرداری: تصویربرداری می‌تواند به پزشک کمک کند تا گستردگی و پراکندگی سرطان را تشخیص دهد. این تست‌ها می‌تواند شامل CT، MRI و PET باشند.
- ارزیابی مواد مغذی، قدرت کلام و بلع: این تست برای سنجش قدم‌های بعدی درمان انجام می‌شود.
درمان سرطان کف دهان
- جراحی: نوع جراحی که انجام می‌شود بستگی به اندازه، نوع، مکان و عمق تومور دارد. در صورتی که تومور در زیر کف دهان پراکنده شده باشد، ممکن است نیاز به خارج کردن گره‌های لنفاوی و بررسی میزان پراکندگی سرطان باشد.
- رادیوتراپی: پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه X و پروتون برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌کند. پرتودرمانی ممکن است به تنهایی برای درمان سرطان‌های کوچک کف دهان مورد استفاده قرار گیرد یا ممکن است بعد از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی که باقی‌مانده، استفاده شود.
- شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می کند. در مبتلایان به سرطان کف دهان، شیمی‌درمانی اغلب پس از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی‌مانده، استفاده می‌شود. بعضی اوقات با رادیوتراپی ترکیب می شود.
- فوتودینامیک‌تراپی: در این روش، پزشک شما از دارویی استفاده می‌کند که سلولهای سرطانی را در برابر نورهای پرانرژی، مانند لیزرها ، آسیب پذیر کند. بعد از جذب دارو توسط بافت هدف، پزشك شما سلولهای سرطانی را در طول موج و انرژی خاصی از نور که دارو می‌تواند فعالیت کند، قرار می‌دهد. سپس انرژی نور، سلول های سرطانی یا پیش سرطانی را از بین می‌برد.
- جراحی ترمیمی: بسته به اندازه، محل و پراکندگی سرطان، ممکن است برخی از افراد برای بازگرداندن عملکرد دهان به جراحی ترمیمی احتیاج داشته باشند.
- توان بخشی: متخصصان توان بخشی در گفتاردرمانی، بلع تراپی، رژیم غذایی، فیزیوتراپی و کاردرمانی به توانبخشی کمک می کنند که ممکن است بعد از جراحی یا رادیوتراپی لازم شود.
- مراقبت‌های تسکینی: مراقبت‌های تسکینی، مراقبت‌های پزشکی تخصصی است که بر رهایی از درد و سایر علائم یک بیماری وخیم تمرکز دارد. متخصصان مراقبت تسکینی با شما، خانواده و پزشکان دیگر شما همکاری می کنند تا پشتیبانی مازادی ارائه دهند تا مراقبت های دائمی شما تکمیل شود.
مقابله و پشتیبانی
تشخیص داده شدن سرطان می‌تواند بسیار ترسناک باشد. شما با داشتن نقشی فعال در حفظ سلامت خود، می‌توانید به حفظ کنترل خود کمک کنید.
- در مورد سرطان اطلاعات کافی کسب کنید تا بتوانید در ارتباط با سلامت خود تصمیم‌های درستی بگیرید. از پزشک خود در مورد سرطانتان، میزان گستردگیش، انتخاب‌های درمانی و پیشبینی روند درمانتان بپرسید. هرچه بیشتر در مورد سرطان بدانید، اعتماد بنفس بیشتری در گرفتن تصمیمات درمانی خود خواهید داشت.
- دوستان و خانواده خود را در نزدیکی خود نگاه دارید. داشتن ارتباطات صمیمانه بسیار به شما در مقابله با سرطان کمک می‌کند. دوستان و خانواده شما می‌توانند از شما حمایت کنند.
- فردی را برای صحبت با او پیدا کنید. یک شنونده خوب پیدا کنید تا به امیدها و ترس‌های شما گوش بسپارد. او می‌تواند یکی از دوستان یا یکی از اعضای خانواده شما باشد. هم‌چنین مشاورین، اعضای پزشکی اجتماعی و گروه‌های حمایتی سرطان نیز می‌توانند انتخاب خوبی باشند.
آمادگی برای ملاقات پزشک
درصورتی که علائم نگران‌کننده مشاهده کردید، با پزشک یا دندانپزشک خود ملاقات کنید. درصورتی که دکتر یا دندانپزشک شما احساس کرد که شما ممکن است سرطان کف دهان داشته باشید، شما را به یک متخصص بیماری‌های دهان، دندان، فک، غدد بزاقی و گردن (جراح فک و صورت) یا متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد.
از آنجایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه است، بهتر است از پیش خود را برای آن آماده کنید.
شما چه‌کاری می‌توانید انجام دهید؟
- علائمی که تجربه کرده‌اید را بنویسید. حتی مواردی که ممکن است به نظر بی‌ربط برسند.
- اطلاعات شخصی اصلی خود را مثل فشارهای اساسی یا تغییرات اخیر زندگی بنویسید.
- لیستی از تمام داروها ، ویتامین ها یا مکمل‌هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
- به همراه یکی از اعضای خانواده یا دوست خود بروید. گاهی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام ملاقات می‌تواند دشوار باشد. کسی که شما را همراهی کند ممکن است چیزی را فراموش کرده‌اید به یاد داشته باشد.
- سوالاتی که باید از پزشک بپرسید را بنویسید.
سوالاتی که از پزشک می‌پرسید می‌تواند شامل مواردزیر باشد:
- درجه سرطان من چیست؟
- چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- چه انتخاب‌های درمانی دارم؟
- کدام روش درمانی برای سرطان من بهترین انتخاب است؟
- عوارض جانبی احتمالی این روش چیست؟
- آیا نیاز است نظر پزشک دیگری را نیز بپرسم؟ چه متخصص‌هایی را شما پیشنهاد می‌دهید؟
- آیا بروشوری برای اطلاعات بیشتر برای من وجود دارد؟
- آیا باید برنامه‌ای برای بازدیدهای دوره‌ای بریزم؟
از پزشک چه انتظاراتی می‌توانید داشته باشید؟
پزشک شما ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد:
- اولین بار چه زمانی متوجه علائم شدید؟
- علائم شما ادامه‌دار است یا دوره‌ای؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- چه کارهایی علائم شما را بهبود می‌بخشند؟
- چه چیزهایی علائم شما را بدتر می‌کنند؟
