ورزش همانطور که برای بدن مفید است، برای مغز نیز فوایدی دارد و به نظر میرسد تأثیر ورزشهای هوازی بیش از همه باشد.
اوزیوما اُکانکوو(Ozioma Okonkwo) استادیار پزشکی در دانشگاه ویسکانسین میگوید:
پیش از این بیشتر مطالعات مربوط به تأثیرات ورزش به قسمتهای پایینتر از گردن مانند قلب و ریهها متمرکز بود اما ما اکنون فهمیدهایم که باید مغز را نیز بررسی کنیم تا فواید واقعی فعالیت فیزیکی را بر روی اشخاص متوجه شویم.
ورزش راه خوبی برای جلوگیری از زوال عقل و بیماری آلزایمر است حتی برای کسانی که به طور ژنتیکی در معرض خطر ابتلا به این بیماریها قرار دارند. در مطالعهای که توسط مجلهی آلزایمر به چاپ رسیده بود، اُکانکوو ۹۳ نفر را مورد بررسی قرار داد که این افراد حداقل یکی از والدینشان مبتلا به آلزایمر بود. افرادی که روزانه حداقل به مدت ۶۸ دقیقه فعالیت فیزیکی متعادل داشتند، دارای متابولیسم گلوکز بهتری هم بودند که این امر نشانهی سلامت مغزی است.
فواید ورزش برای مغز فراتر از پیشگیری از بیماریهاست؛ اُکانکوو همچنین ثابت کرده افرادی که ورزش میکنند، مغزشان در قسمتهایی که مربوط به استدلال و اجرای اعمال است، حجم بیشتری دارد. وی در این مورد میگوید:
ما یک سری از مطالعاتی را انجام دادیم که به وسیلهی آنها متوجه شدیم افزایش ظرفیت هوایی موجب تقویت ساختار، عملکرد و درک مغز میگردد. همچنین افراد مورد آزمایش متوجه شدهاند که ورزش موجب بهبود حالت روانی آنان میشود.
پژوهشهای ایشان همچنین نشان میدهد که ورزش تأثیرات ضربههای مغزی بر روی درک را کاهش میدهد و حتی از آن پیشگیری میکند.
به نظر میرسد که ورزش از چندین طریق سلامت مغز را افزایش میدهد. ورزش موجب افزایش ضربان قلب میشود که جریان خون را به مغز افزایش میدهد. خون اکسیژن را حمل میکند که برای مغز خوب است زیرا مغز بزرگترین مصرفکنندهی اکسیژن در بدن است.
فعالیت فیزیکی همچنین موجب افزایش میزان فاکتور عصبساز مشتقشده از مغز یا BDNF میگردد که این فاکتور به بازسازی نورونهای مغزی و جلوگیری از تخریب سلولها کمک میکند؛ همچنین این فاکتور باعث ایجاد نورونهای جدید مغزی نیز میگردد.
در یکی از بررسیها جو نورتی(Joe Northey) دانشجوی دکترا در دانشگاه کانبرا در استرالیا نشان داد که وقتی افراد از دوچرخهی ثابت استفاده میکنند، متوجه افزایش جریان خون به طرف مغز میشوند و در خون نیز مقادیر مختلفی از فاکتورهای رشد وجود دارند که مسئول رشد سلولی هستند و با افزایش عملکرد مغزی مرتبط هستند. وی میگوید:
لحاظ کردن ورزش در برنامهی روزانه میتواند خطرات بیماریهایی را که با سبک معمول زندگی در ارتباط هستند و مغز را تحت تأثیر قرار میدهند، کاهش دهد؛ بیماریهایی مانند قند خون و فشار بالای خون. این موضوع در آینده انگیزهای خواهد بود تا ورزش به عنوان یکی از ضروریات سبک زندگی سالم، در برنامهی روزانه گنجانده شود.
به نظر میرسد ورزشهای هوازی مانند دویدن و شنا کردن بهترین ورزشها برای سلامت مغز باشند؛ به این دلیل که ضربان قلب شخص را افزایش میدهند و این موجب پمپ کردن خون بیشتری به طرف مغز میشود اما ورزشهای استقامتی و قدرتی مانند وزنهبرداری نیز ممکن است با افزایش ضربان قلب، فوایدی برای مغز داشته باشند. رابطهی بین ورزشهای استقامتی و سلامت بهتر مغز آنطور که باید مشخص نشده ولی تحقیقات در این زمینه در حال افزایش است.
در حال حاضر، نورتی ترکیبی از هردو ورزش را پیشنهاد میکند. وی میگوید:
علاوه بر بهبود عملکرد مغزی شما، شما باید منتظر بهتر شدن وضعیت قلبی-ریوی و افزایش قدرت عضلانی هم باشید. همچنین کاهش ریسک چاقی، دیابت و فشار خون نیز از مزایای ترکیب این دو ورزش خواهد بود.