بعضی از والدین برای تصحیح رفتار فرزندانشان، از تنبیه استفاده میکنند اما این کار در واقع میتواند نتیجهای کاملاً عکس بهبار آورد.
به گفتهی محققان انستیتو روانشناسی دانشگاه Würzburg، تنبیهکردن لزوما موجب تغییر در رفتار کودکان نمیشود.
پروفسور Andreas Eder از انستیتو روانشناسی عمومی دانشگاه Würzburg، طی یک پروژهی تحقیقاتی به یافتههایی درزمینهی تاثیر تنبیه بر رفتارهای بروز دادهشده پی بردهاست؛ نتایج این مطالعات در Journal of Experimental Psychology: General به چاپ رسیده است.
شوک الکتریکی به عنوان تنبیه
در طی اینمطالعه از شرکت کنندگان خواسته میشد تا فعالیت سادهای را انجامدهند؛ عددی روی صفحهی نمایش نشان داده میشد و این افراد باید تصمیم میگرفتند که آیا این عدد بزرگتر یا کوچکتر از ۵ است و سپس این تصمیم خود را با فشار دادن یک کلید بیان میکردند: کلید چپ برای اعداد ۱ تا ۴ و کلید راست برای اعداد ۶ تا ۹ طراحی شده بودند.
مقالهی مرتبط: وقتی کودکتان همیشه دروغ میگوید، چه باید کرد؟
شرکتکنندگان از قبل میدانستند که با فشاردادن یکی از این کلیدها شوک الکتریکی خفیفی دریافت خواهندکرد و انتظار ناراحتی داشتند. به همین دلیل، کلید متصل به شوک الکتریکی را آرامتر فشار میدادند و به طرز غیر منتظرهای عکس این مطلب نیز کاملاً صحیح بود و شرکتکنندگان کلید متصل به کاهشدهندهی درد را سریعتر از قبل فشار می دادند. این پیامد بدین معنی بود که تنبیه به تنهایی قادر به متوقف کردن رفتارهای ناخوشایند نیست.
صحت این فرضیات هنوز به اثبات نرسیدهاست
دانشمندان در توجیه این پدیده پیشنهاد دادند که احتمالاً فشاردادن سریع درنتیجهی تحریک شدید روی دادهاست و افراد تمایل به کاهش هرچه سریعتر درد داتند و به همین علت نیز کلید را سریعتر فشار میدادند. اما آزمایش دیگری که طراحی شد نشان داد که این مسئله به علت برانگیختگی فیزیکی روی نمیدهد. در این آزمایش دوباره از شرکت کنندگان خواسته شد تا فعالیت قبلی را انجام دهند؛ با این تفاوت که یکی از کلیدها موجب بروز شوک الکتریکی خفیف، و دیگری موجب بروز شوک شدید میشد.
مشاهده شد شرکتکنندهها فقط هنگامی که فشار دادن کلید همراه با شوک الکتریکی خفیف بود تمایل به فشار دادن سریعتر کلید داشتند درحالی که با وجود برانگیختگی شدید فرد در طول شوک الکتریکی شدید، پیامدی مبنی بر این اثر مشاهده نمیشد. پس افزایش تحریک نمیتواند دلیل موجهی برای این پدیده باشد؛ اما با این وجود چرا شرکتکنندگان خود را با سرعت بیشتری در معرض درد قرار میدادند؟
مقالهی مرتبط: تأثیر خشونت فیزیکی بر موفقیت کودکان
ادر در جمعبندی نتایج بدستآمده میگوید:
تیم ما توانست نشان دهد که تنبیه به تنهایی الزاماً نمیتواند باعث کاهش یا توقف رفتار خاصی شود؛ و در عوض حتی ممکن است که با تحریک منظم موجب تسهیل در بروز رفتار موردنظر شود.
نوع تنبیه، تعیینکننده است
روانشناسان پیوسته تاکید میکنند:
این یافته ها به معنای عدم کارایی مطلق تنبیه کردن نیست؛ ولی در بعضی از شرایط این عملکرد باعث سرکوب رفتار موردنظر نمی شود حتی هنگامی که افراد از عواقب ناخوشایند آن باخبر هستند و در صورت نبودن جایگزین مناسب برای رفتار مورد تنبیه واقع شده شده، خفیف بودن تنبیه و نیاز به تصمیمگیری و پاسخ سریع، انتظار وقوع رفتارهای تسهیلی پارادوکسی در نتیجهی تنبیه کردن وجود دارد؛ لذا بسیار مهم است تا بازخورد شفافی از رفتار مورد انتظار، به عنوان جایگزین رفتاری در اختیار کودک قرار داده شود.