درحالیکه بیشتر مطالب دربارهی پزشکی و تحقیقات آن بر اساس مطالعات منتشر شده در نشریاتِ مورد توجه بدست میآید، بعضی از جذابترین کارها در کنفرانسها، جایی که محققان ایدههای اولیه و خام خود را به اشتراک میگذارند، پرورش مییابند. این ایدهها از جایزههای نوبل گرفته تا مقداری مزخرفات! را شامل میشوند.
ژورنالیستها گاهی برای صید مروارید به این کنفرانسها میروند تا مطالب جذاب و تازهی خبری و علمی بدست بیاورند و توانایی رقابت خود را در این عرصه بالا ببرند. اما رسانه، اغلب اوقات واقعیتهای اساسی را دربارهی ماجراها از کنفرانسهای حرفهایِ پزشکی نقل نمیکند.
ملاقاتهای علمی گردهماییهای مهمی برای محققان به شمار میآیند تا به تبادل ایدهها بپردازند و پیشرفت کار خود نمایش دهند. اما بیشتر کاری که به نمایش درمیآید برای مصرف عمومی آماده نیست! مطالعاتی که هنوز بازبینیها و یافتههای کمی را شامل اند، شاید وقتی منتشر میشوند به طور کلی با چیزی که هماکنون مشاهده میکنیم تفاوت داشته باشند.
ابطال
بیشتر ژورنالیستها بر این نکته واقف اند که تحقیقاتی که در کنفرانسها مطرح میشوند، اغلب با اطلاعات زمینهای قبلی همراه نیستند؛ چیزی مثل یک رونوشت از یک برگهی علمی. و نویسنده برخی اوقات برای نوشتن مقالات خود تحت فشار زمانی است.
در تحقیقی که در این زمینه صورت گرفته بود معلوم شد که فقط ۲ مورد از کل ۱۷۵ مورد گزارش علمی به این نکته اشاره کرده بودند که تحقیق هنوز منتشر نشده است! یک سوم مقالات هم از ارائه آمار و ارقام خودداری کرده بودند؛ تحقیقاتی که از جامعهی آماری کم استفاده میکند، شاید با مطالعات بعدی کاملاً رد شوند!
همچنین ۴۰% گزارشهای مطبوعاتی از دادن نتایج نهایی تحقیقات صرفنظر کرده بودند؛ برای مثال فقط یکی از هفده تحقیقاتِ روی حیوانات اظهار داشته بودند که در فاز جانوری هستند و شاید اصلاً این موارد بر روی انسان قابل آزمایش نباشد.
اگر ژورنالیستها دربارهی واقعیتهای بنیادی تحقیقات و محدودیتهای آن با افکار عمومی روراست نباشند، مردم شاید درمورد معنا، مفهوم، اهمیت و اعتبار تحقیق به اشتباه بیافتند.
خطرات دیگر
البته که تحقیقات منتشر شده در مجلات مشهور هم بعضی اوقات نادرست از کار درمیآیند. مثالی در این باره کاری است که دانشمند کرهای، Hwang Woo-suk، ادعا کرده بود دربارهی ایجاد کلون از سلولهای بنیادی جنینی به انجام رسانده است. اخبار فوری آن در Science، یکی از معتبرترین نشریات علمی جهان منتشر شد و بعد معلوم شد که ایشان کلاً در این رابطه دروغ گفتهاند و در حال کار روی چنین کیسی هستند و نتایج آن هنوز معلوم نشده است!
هنوز، همهی تحقیقاتی که به نظر میرسد مهم باشند، زمانی که گزارش میشوند به همهی جوانب کار نمیپردازند. برای مثال، تحقیقات ضدپیری روی موشها و کرمها امیدوارکننده است ولی این موضوع بیان نمیکند که روزی انسان برای قرنها زندگی خواهد کرد، همانطور که برخی از دانشمندان ادعا میکنند!
تحقیقی در این باره نشان داد که ۷ مورد از ۴۵ تحقیقی که در نشریات معتبر چاپ میشوند چند سال بعد تکذیب میگردند. چه برسد به نشریات نامعتبر! به همین دلیل است که شما روزانه یافتههای زیادی را در اخبار میبینید و میشنوید ولی هیچ وقت از رسیدن آنها به مرحله کاربردی و عملیاتی خبری دریافت نمیکنید. خوانندگان مطالب باید همیشه با عینک واقعبینی و تردید به اینگونه مسائل نگاه کنند.