نگاه کلی
سرویکس ناکارآمد یا به اصطلاح دیگر نارسایی گردن رحم، بیماری است که در آن ضعف بافت گردن رحم منجر به زایمان زودرس یا عدم زایمان سالم می‌شود.
قبل از حاملگی، گردن رحم معمولاً بسته و سفت می‌باشد. با پیشرفت حاملگی و آماده شدن فرد برای زایمان، گردن رحم به آرامی نرم شده از طولش کاسته شده و بازتر می‌شود. اگر سرویکس فرد نارسا باشد قبل از موعود شروع به باز شدن می‌کند و سبب زایمان زودرس می‌شود.
علائم
اگر سرویکس فرد نارسا باشد، ممکن است تا اوایل حاملگی که سرویکس شروع به باز شدن می‌کند، متوجه علائم و نشانه‌ها نشود. ممکن است چندین روز یا هفته فرد دچار ناراحتی خفیف یا خارش شود، گرچه بین هفته‌‌های ۱۴ تا ۲۰ حاملگی شروع می‌شوند. می‌توان موارد زیر را مشاهده کرد:
- احساس فشار در لگن
- درد پشت
- گرفتگی خفیف عضلات شکم
- تغییر در ترشحات واژن
- خونریزی اندک از واژن
عوامل خطرزا
عوامل مختلفی می‌توانند خطر داشتن سرویکس نارسا را افزایش دهند. برای مثال:
- بیماری‌های مادرزادی
- پارگی یا آسیب سرویکس
- انجام عمل انقباض و کورتاژ
عوارض
ناکارآمدی سرویکس حاملگی را به مخاطره می‌اندازد به ویژه در طول سه ماهه سوم- مانند:
- زایمان زودرس
- افتادن جنین
تشخیص
ناکارآمدی سرویکس تنها در زمان حاملگی تشخیص داده می‌شود، حتی در این زمان نیز می‌تواند مشکل باشد- به خصوص در سه ماهه اول. برای کمک به تشخیص این عارضه پزشک باید علائمی را که فرد حامله تجربه می‌کند یادداشت بکند. اگر فرد دچار موارد زیر شود، پزشک می‌تواند تعیین کند که سرویکس وی نارساست:
- سابقه انقباض بدون درد سرویکس و زایمان زودرس در سه ماهه دوم
- سابقه داشتن دردهای زایمان کوتاه مدت و زایمان‌های زودرس در حاملگی‌های قبلی
- انقباض و انبساط سرویکس قبل از هفته ۲۴ حاملگی بدون داشتن انقباض‌های دردناک، خونریزی از واژن و پاره شدن کیسه آب یا عفونت
آزمایش‌هایی که به تشخیص سرویکس نارسا در سه ماهه دوم کمک می‌کنند عبارتنداز:
- سونوگرافی از طریق واژن
- آزمون لگن
- تست‌های آزمایشگاهی مانند آمنیوسنتز
درمان
درمان‌ها یا شیوه‌های کنترل سرویکس نارسا ممکن است شامل موارد زیر باشند:
مکمل‌های پروژسترون: اگر فرد سابقه زایمان زودرس داشته باشد، پزشک ممکن است مقادیری از یک شکل از هورمون پروژسترون به نام هیدروکسی پروژسترون را به صورت هفتگی در طی سه ماهه دوم تجویز کند.
سونوگرافی‌های پیاپی: اگر فرد دچار آسیب یا پارگی سرویکس در حاملگی‌های قبلی یا جراحی داشته باشد، پزشک ممکن است از هفته ۱۵ تا ۲۴ هر دو هفته، طول سرویکس فرد را به دقت با سونوگرافی بررسی کند. اگر سرویکس فرد شروع بع باز شدن بکند یا طول آن کمتر از یک مقدار معین شود، پزشک سرکلاژ سرویکس را پیشنهاد خواهد داد.
سرکلاژ سرویکس: اگر فرد سابقه زایمان زودرس داشته باشد و سونوگرافی نشان دهد که سرویکس وی در حال باز شدن است، نوعی عمل جراحی به نام سرکلاژ سرویکس ممکن است به جلوگیری از زایمان زودرس کمک کند. در این شیوه گردن رحم با بخیه‌هایی قوی بسته می‌شود. این بخیه‌ها یک ماه قبل از زایمان یا هنگام زایمان برداشته می‌شوند.
این شیوه برای همه‌ی زایمان‌های زودرس مناسب نمی‌باشد، مانند حاملگی‌های چندقلویی.
همچنین ممکن است پزشک نوعی دستگاه به نام پساری را پیشنهاد دهد که در داخل واژن گذاشته می‌شود و طراحی شده است تا رحم را در جای خود نگه دارد. پساری فشار وارده روی سرویکس را کاهش می‌دهد. گرچه تحقیقات بیشتری باید انجام گیرد تا مشخص شود که پساری درمانی مؤثر برای ناکارآمدی سرویکس است.
