ویروس تب دره ریفت که توسط پشهها منتقل میشود، عامل شیوع بیماری تب دره ریفت در دامهای آفریقا میباشد. این بیماری همچنین میتواند برای انسانها نیز کشنده باشد.
دانشمندان انستیتو پاستور و موسسه CNRS در همکاری با دانشگاه گوتینگن، موفق به کشف مکانیسمی شدند که ویروس با استفاده از آن یکی از پروتئینهای انولوپ (پوشش، Envelope) خود را وارد غشاء سلول میزبان کرده و در نتیجه آن را قادر به آلوده کردن سلول میکند.
آنها نشان دادند پروتئین انولوپ ویروس، پاکتی دارد که دستهای از لیپیدها را در غشای سلول به طور مشخص شناسایی میکند. این پاکت در دیگر ویروسهای آلوده کننده انسان مانند زیکا و شیکوگونیا که توسط پشهها منتقل میشوند، نیز یافت میگردد. درک این تعاملات میتواند راه را برای شناسایی شیوههای درمانی جدید که ویروسهای منتقله توسط این پشهها را مورد هدف قرار میدهند، هموار سازد.
این یافتهها در سوم نوامبر ۲۰۱۷ در مجله Science منتشر شد.
ویروس تب ریفت (RVF) یک بونیاویروس (Bunyavirus) است که برای اولین بار از گوسفندی در کنیا در سال ۱۹۳۰ جدا شد. گسترش RVF پیامدهای اقتصادی وخیمی در آفریقا دارد. این ویروس همچنین میتواند سبب بیماری شدیدی در انسان شود. انسان میتواند از طریق تماس با حیوانات آلوده یا نیش پشه آلوده، بیمار شود. این بیماری سبب انسفالیت شدید و تب هموراژیک میشود که میتواند منجر به مرگ شود. بدین ترتیب RVF یک تهدید برای سلامت عمومی تلقی میشود. در سال ۲۰۰۰، این ویروس به خارج از قاره آفریقا یعنی عربستان و یمن گسترش یافت. نگرانیهایی مبنی بر گسترش این بیماری حتی به آسیا و اروپا نیز وجود دارد.
ویروس RVF در داخل میزبان خود از طریق اتصال به غشاهای سلولی گسترش مییابد و از این طریق دیگر سلولها را آلوده میکند.
دانشمندان بخش ویروسشناسی ساختاری با هدایت فلیکس ری در همکاری با دانشگاه گوتینگن، مکانیسمی را که ویروس توسط آن یکی از پروتئینهای سطحی خود را به غشای سلول میزبان وارد کرده و با آن همجوشی میکند، شناسایی کردند. آنها همچنین ساختار اتمی این کمپلکس لیپیدی-پروتئینی جدید را کشف کردند، که نشان میدهد این پروتئین پاکتی دارد که به طور خاص سرهای آبهای دوست برخی از لیپیدهای سازنده غشای سلولی را شناسایی میکند.
آنچه که مهم است این است که، این پاکت تشخیصی تنها در ویروس RVF وجود ندارد، بلکه در پروتئینهای انولوپ دیگر ویروسهای منتقله توسط بندپایان مانند ویروس دنگی، زیکا و شیکوگونیا نیز وجود دارد. این ویروسها اپیدمیهای گستردهای را در سالهای اخیر در جهان ایجاد کردهاند. در پروتئین همولوگ ویروس شیکوگونیا، دانشمندان اسید آمینه شماره ۲۲۶ را به عنوان یکی از رسیدوآهای پاکت شناسایی کننده تعیین کردند. در سال ۲۰۰۶، جهش A226V شیکوگونیا را فعال کرده و این ویروس را توانا ساخت تا به وسیله گونههای جدیدی از پشه (آئدس آلبوپیکتوس یا همان پشه ببری) که در جزیره رئونیون شایع است، منتقل شود.
فلیکس ری رئیس بخش ویروس شناسی ساختاری انستیتو پاستور و موسسه CNRS میگوید:
این مطالعه تصویر بیشتری از قدرت تجزیه و تحلیل تطبیقی ویروسهایی که در مناطق دور هستند نشان میدهد، ویروسهایی مانند بونیا ویروسها، آلفا ویروسها و فلاوی ویروسها، که میتواند نتایج بسیار مهمی داشته باشد و مکانیسمهای اقدام مشترک را آشکار سازد.
درک مکانیسمی که این ویروسها برای نفوذ به درون غشای سلولی به کار میگیرند، راهی برای پیشرفت عوامل درمانی که این پاکت را مورد هدف قرار میدهند، میگشاید. هدف از این شیوه درمانی جلوگیری از ورود آربوویروسهای بیماریزا به درون سلولهای میزبان میباشد.