می‌توانیم یک مورد دیگر هم به لیست صفاتی که تحت تاثیر ژن ها قرار می‌گیرند، اضافه کنیم: چگونگی پاسخ بدن به یک رژیم غذایی خاص!
بر اساس مطالعه‌ای که توسط دانشگاه A&M تگزاس انجام و در مجله‌ی Genetics منتشر شده، مطالعه در مدل‌های حیوانی با ساختار ژنتیکی مختلف نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی، مناسب همه نیست، و چیزی که برای بعضی ها پاسخگوست برای دیگران بهترین گزینه نخواهد بود.
دکتر دیوید تردگیل، استاد دانشکده پزشکی و دامپزشکی، می‌گوید: راهنمای تغذیه، چه توسط دولت امریکا ارائه شود و چه توسط سازمان‌های دیگر، برپایه این فرضیه است که رژیم حاصله باید مناسب همه باشد. با نگاه به چاقی در جامعه، به نظر می‌رسد که دستورعمل ها موثر نبوده اند.
تردگیل فکر می‌کند که می‌داند دلیل چیست. محققان، چهار گروه مختلف از مدل های حیوانی را مورد بررسی قرار دادند تا اثر پنج رژیم غذایی را در مدت شش ماه بر روی سلامتی ببینند. در داخل یک گروه تقریبا تفاوتی در ساختار ژنتیکی افراد وجود نداشت، در حالی که تفاوت ژنتیکی بین گروه‌های مختلف، تقریباً به اندازه‌ی دو فرد بی‌ارتباط به هم بود.
محققان رژیم‌های غذایی مورد استفاده در مطالعه را به گونه‌ای انتخاب کردند که نشانگر رژیم غذایی مورد استفاده در انسان ها باشد. از جمله: یک رژیم غذایی سبک امریکایی (با چربی کم و کربوهیدرات تصفیه شده‌ی فراوان، به خصوص ذرت) و سه رژیم دیگر که در بین مردم به عنوان رژیم های سالم شناخته می‌شوند: رژیم مدیترانه‌ای (با گندم و شراب قرمز)، رژیم ژاپنی (با برنج و چای سبز) و رژیم کتوژنیک یا Atkins (با چربی و پروتئین زیاد اما کربوهیدرات بسیار کم). رژیم پنجم به عنوان گروه شاهد شامل غذاهای استاندارد معمول بود.
مقاله مرتبط: خوردن چربی باعث چاقی نمی‌شود!
با اینکه رژیم های غذایی‌ای که بعنوان رژیم سالم مشهور بودند در بسیاری از افراد نتیجه‌ی مناسبی نشان دادند، اما برای مثال رژیم غذایی شبه ژاپنی در یکی از چهار گروه ژنتیکی نتیجه‌ی بسیار ضعیفی به دنبال داشت. ویلیام برینگتون – از محققان این مطالعه – می‌گوید: گونه‌ی چهارم، که در همه‌ی رژیم‌های غذایی دیگر نتیجه‌ی خوبی نشان داده بود، در مورد این رژیم غذایی پاسخ بسیار بدی نشان داد. به طوریکه در نهایت چربی کبد این گونه افزایش یافته و نشانه‌هایی از تخریب کبد در آنها دیده شد.
مورد مشابهی در مورد رژیم شبه اتکینز (Atkins) اتفاق افتاد: از دو گونه‌ی ژنتیکی نتیجه‌ی خوبی حاصل شد در حالی که از دو گونه‌ی دیگر نتایج بسیار بدی بدست آمد. برینگتون می‌گوید: یکی از گروه‌ها دچار چاقی شدید با کلسترول بالا شد. در گروه دیگر کاهش سطح فعالیت و افزایش چربی بدن مشاهده شد در حالی که این گروه همچنان لاغر بودند. این شرایط همانند حالتیست که در انسان ها چاق-لاغر یا skinny-fat نامیده می‌شود و با اینکه بنظر می‌رسد فرد وزن مناسبی دارد اما در واقع درصد بالایی از چربی در بدن دارد.
برینگتون می‌گوید: در انسان ها، پاسخ‌های بسیار گسترده‌ای به رژیم‌های غذایی دیده می‌شود. هدف ما این بود که در یک روش کنترل شده، پی به اثر ژنتیک ببریم.
محققان نشانه‌های فیزیکی و به خصوص نشانه‌های سندرم متابولیکی را مورد بررسی قرار دادند. سندرم متابولیکی (Metabolic Syndrome) به مجموعه‌ای از نشانه‌های اختلالات مرتبط با چاقی مانند فشار خون و کلسترول بالا، کبد چرب و سطح قند خون، گفته می‌شود. آنها همچنین تغییرات رفتاری مانند میزان حرکت و میزان غذا خوردن را نیز مورد بررسی قرار دادند.
برینگتون می‌گوید: هدف من این بود که تا جایی که ممکن بود رژیم‌های غذایی مورد استفاده شبیه رژیم‌های غذایی انسانی باشد. ما میزان فیبر مصرفی و ترکیبات بیو اکتیو – که در مورد بیماری‌ها مهم بودند – را مشابه حالت انسانی قرار دادیم.
مقاله مرتبط: چگونه لاغر شویم؟ رژیم غذایی کم کربوهیدرات انتخاب کنید
همان طور که انتظار می‌رفت و همان طور که در تحقیقات قبلی و شواهد گزارش شده در انسان‌ها دیده شده بود، رژیم غذایی سبک امریکایی در نمونه های حیوانی نتیجه‌ی خیلی خوبی بدنبال نداشت. در افراد دو گونه چاقی شدید و نشانه‌هایی از سندرم متابولیکی مشاهده شد. دو گونه‌ی دیگر اثرات منفی کمتری نشان دادند و یکی از آنها به جز افزایش چربی در کبد اثرات شدید دیگری نشان نداد. در مورد رژیم مدیترانه‌ای، نتایج مختلفی مشاهده شد. بعضی گروه ها سالم بودند در حالی که بقیه افزایش وزن را تجربه کردند، هرچند که این افزایش وزن به اندازه‌ی رژیم امریکایی شدید نبود. جالب است که با این که میزان مصرف محدود نشده بود، این اثرات ادامه داشتند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که در حینی که یک رژیم باعث لاغری و سلامت یک فرد می‌شود ممکن است در افراد دیگر نتیجه‌ی کاملا عکس داشته باشد. برینگتون می‌گوید: هدف من از این مطالعه این بود که یک رژیم غذایی بهینه برای همه بدست بیاورم. اما در واقع چیزی که ما به آن دست می‌یابیم این است که عملکرد رژیم غذایی تا حد زیادی به ساختار ژنتیکی افراد بستگی دارد و هیچ رژیم غذایی‌ای که برای همه مناسب باشد، وجود ندارد.
این گروه محققین در آینده بر روی تعیین ژن‌های دخیل در نوع پاسخ به رژیم‌های غذایی کار خواهد کرد. برینگتون می‌گوید: ما می‌خواهیم در آینده یک آزمون ژنتیکی بوجود بیاوریم تا بتوان بهترین رژیم برای آرایش ژنتیکی مختص هر فرد را بدست آورد. ممکن است تفاوت‌های جغرافیایی برپایه نوع تغذیه‌ی اجدادمان وجود داشته باشد، ولی اطلاعات ما برای کسب اطمینان از آن کافی نیست.
