سرطان پانکراس یکی از انواع پرخطر سرطان است و در حال حاضر درمان آن بسیار دشوار است. با این حال، در چند سال گذشته پیشرفت‌هایی در درک علمی این که چگونه این سرطان در سطح مولکولی ایجاد می شود، دیده شده است. به عنوان مثال، تغییرات ژنتیکی نیز در کنار عوامل اصلی در ابتلا به این سرطان نقش دارند.
در یک مطالعه‌ی منتشر شده در مجله‌ی برجسته‌ی Cancer Cell یک تیم تحقیقاتی با رهبری متخصص علوم آزمایشگاهی، Jelena Todoric از موسسه‌ی MedUni Vienna و متخصص زیست مولکولی Michael Karin از دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو نشان دادند که اختلال در روند اتوفاژی (خودخواری) سلول می‌تواند دلیل اصلی این تغییرات ژنتیکی باشد. این امر موجب افزایش غیر‌طبیعی مقدار پروتئین p62 / SQSTM1 می‌شود که بر سلول‌های پانکراس تاثیر منفی می‌گذارد و در نتیجه باعث تغییرات بافتی می شود که با گذشت زمان به سرطان پانکراس تبدیل می‌شود.
تقریبا ۱۵۰۰ نفر هر سال در اتریش به سرطان پانکراس مبتلا می‌شوند که تقریبا ۴ درصد از سرطان های بدخیم جهان را تشکیل می دهند. در ابتدا، سرطان پانکراس بدون علامت است و به همین دلیل معمولا زمانی تشخیص داده می‌شود که سرطان در مراحل پیشرفته است. با این حال، کمتر از ۲۰ درصد از این بیماران قابل درمان هستند.
این پدیده‌ای شناخته شده در تحقیقات پزشکی است که ۱۶ درصد از افراد سالم و ۶۰ درصد از بیماران مبتلا به پانکراتیت، یعنی التهاب لوزالمعده، در معرض آسیب‌های اولیه در پانکراس قرار دارند. به احتمال یک درصد این آسیب‌ها به سرطان تبدیل می‌شوند.
عوامل ژنتیکی نیز در کنار فاکتور‌های خطر مثل سیگار کشیدن، چاقی، دیابت و پانکراتیت مزمن نقش دارند. با این حال، تا به امروز مشخص نشده بود که چگونه همه این عوامل در هم آمیخته اند و چه مکانیسمی در پشت آنها وجود دارد.
مقاله مرتبط: تشخیص زودهنگام سرطان پانکراس با استفاده گوشی‌های هوشمند
روند تحقیقات:
در یک مطالعه با استفاده از یک مدل حیوانی و مواد سلولی انسان، تیم تحقیقاتی با رهبری متخصص علوم آزمایشگاهی، Jelena Todoric از موسسه‌ی MedUni Vienna و متخصص زیست مولکولی Michael Karin از دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو در حال حاضر نشان داده‌اند که اختلال در روند اتوفاژی (خودخواری) سلول در توسعه‌ی سرطان پانکراس دخیل است. اتوفاژی یکی از فرآیندهای حیاتی بدن است که سلول‌ها یک فرم بازیافت را به کار می اندازند: شکستن و استفاده مجدد از مواد تشکیل دهنده‌ی خود و حذف پروتئین‌های بد و زباله‌ی سلولی. هنگامی که این فرآیند به عنوان مثال به علت سیگار کشیدن یا چاقی مختل می شود، آسیب‌های ژنتیکی موجود در سلول‌های پانکراس تشدید می‌شوند. وظیفه‌ی این سلول‌ها تولید آنزیم‌های گوارشی است. این امر منجر به انباشت غیرعادی پروتئین p62 / SQSTM1 می شود که معمولا در پانکراتیت مزمن یا در آسیب‌های اولیه (نئوپلازی داخل اپیتلیال پانکراس) افزایش می یابد.
این مطالعه نشان داد که انباشت p62 / SQSTM1 پیشرفت ضایعات اولیه در پانکراس را تشدید می‌نماید که در ادامه با فعالیت‌هایی در سطح مولکولی شروع به تولید سرطان پانکراس می‌کند. در این فرایند، پروتئین p62 اولین بار باعث جابه‌جایی یک پروتئین دوم به نام NRF2 به هسته می شود. این به نوبه‌ی خود تولید پروتئین MDM2 را تحریک می کند. سطوح بالای MDM2 باعث تکثیر شدید سلول‌های acinar که جهش‌های ژن سرطان‌زا را نشان می‌دهند می‌شود. این در نهایت منجر به رشد تومور بدخیم لوزالمعده، آدنوکارسینوم داکتال پانکراس، می‌شود.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که درمان اوتوفاژی می‌تواند یک رویکرد درمانی جدید باشد، زیرا اکثر عوامل خطر شناخته شده این فرایند را مختل می‌کنند. توسعه داروهای هدفمند MDM2 در آینده می‌تواند از پیشرفت سرطان پانکراس بدخیم در افرادی با خطر بالا برای بیماری جلوگیری کند.
