انتشار این مقاله


نبرد حیوانات (۴): شپش زبان‌خوار در برابر گندمرغ

حیوانات خیلی خوبند! ولی کدام یک قهرمان بلامنازع است؟

راند چهارم: Tongue-eating Louse vs. Stinkbird

در راند چهارم، انگلی آب‌زی و زبان‌نما به مصاف نوعی گاو پرندۀ بدبو خواهد رفت!

نبرد حیوانات چیست؟

حیوانات خیلی خوبند! ولی کدام یک قهرمان بلامنازع است؟ طی ۷ هفتۀ آتی، شگفت‌انگیزترین موجودات این عالم را در مقابل هم‌دیگر قرار خواهیم داد. هر هفته ۲ جانور، تن به تن، در نبردی نفس‌گیر. و شما برندۀ این مبارزه را انتخاب خواهید کرد.


توجه: این مطلب، اختصاصی WIRED بوده و ما صرفاً آن را برای‌تان فارسی کرده‌ایم! با این حال می‌توانید در بخش نظرات رأی خود را اعلام کنید. جهت شرکت در رأی‌گیری اصلی WIRED می‌توانید از این لینک استفاده کنید. فقط ۵ روز فرصت باقی‌ست.


خب، دروغ چرا؟ این مبارزه آن‌قدرها هم مبارزه نیست! آخر شما چگونه می‌توانید نتیجۀ نبرد تخیلی تاردی‌گرید (همان خرس آبی که بود …) و بی‌فک‌ماهی را تعیین کنید؟ ما فقط از شما می‌خواهیم به حیوانی که فکر می‌کنید شگفت‌انگیزترین، سرسخت‌ترین، جذاب‌ترین، زشت‌ترین، مرگ‌بارترین، عجیب‌ترین و … گزینۀ ممکن است، رأی دهید! این نبرد به مدت ۷ هفته ادامه خواهد داشت. و در پایان، شما قهرمان مسابقات را انتخاب خواهید نمود.

شپش زبان‌خوار

  • ویژگی اصلی: خود را جای زبان ماهی جا می‌زند
  • توانایی منحصربه‌فرد: پس از ساکن شدن در محیط مناسب، جنسیت خود را از نر به ماده تغییر می‌دهد.
  • مکان زندگی: آب‌های آزاد

این سخت‌پوست زندگی انگلی دارد. بدین ترتیب که از طریق آب‌شش ماهی وارد دهان شده و در ادامه رگ‌های تغذیه‌کنندۀ انتهای زبان ماهی را قطع می‌کند. پس از این که زبان در اثر عدم تغذیه از بین میرود، انگل از طریق پا به انتهای قطع شدۀ زبان چسبیده و در دهان ماهی ساکن می‌شود. این انگل بی‌رحم در ادامه، از طریق گاز گرفتن حفرۀ دهانی میزبان، از خون و موکوس داخل دهان تغذیه می‌کند. که … خیلی منزجرکننده است!

با این حال، عجیب است که میزبان، مشکل چندانی با این قضیه ندارد! البته ماهی‌هایی که بیش از یک شپش در دهان‌شان ساکن می‌شود، اغلب کمبود وزن پیدا می‌کنند. ولی آن‌هایی که فقط یک میهمان در دهان خود دارند، خیلی راحت به زندگی‌شان ادامه می‌دهند؛ طوری که انگار این شپش واقعاً نقش زبان را برای‌شان بازی می‌کند.

این انگل سخت‌پوست، تبحر خاصی هم در تغییر جنسیت دارد. پس از این که شپش نر در داخل دهان میزبان سکنی گزید، جنسیت خود را به ماده تغییر داده و به شکل چشمگیری رشد می‌کند. این وضعیت تا زمانی ادامه می‌یابد که انگل رقیبی در محیط نداشته باشد. طی این فرآیند، چشم شپش تحلیل می‌رود. به نظر منطقی می‌رسد، چرا که میزبان خود را یافته و دیگر نیازی به چشم ندارد.


گندمرغ

گندمرغ

  • ویژگی اصلی: بوی گند می‌دهد!
  • توانایی منحصربه‌فرد: هضم غذا در این پرنده همانند گاو صورت می‌گیرد.
  • مکان زندگی: آمریکای جنوبی

گندمرغ یا هوتزین (Hoatzin)، به شاخۀ کاکل‌به‌پشتان (Opisthocomidae) تعلق دارد. ولی مسئله این‌جاست که این شاخه تنها یک عضو دارد که همین گندمرغ است! این پرنده بسیار عجیب و نامتعارف است. گندمرغ یک پدیدۀ تکاملی است! هوتزین بالغ جثه‌ای به اندازۀ قرقاول دارد. تاج تیغ‌دار این پرنده بسیار منحصربه‌فرد است. هوتزین پیش از بلوغ، ساختارهایی پنجه‌مانند در انتهای بال خود دارد. این ساختار به جوجه هوتزین امکان بالا رفتن از درخت را می‌دهد، بدون این که پرنده نیازی به پرواز کردن داشته باشد.

مشابه اکثر حیوانات عجیب‌وغریب، گندمرغ نیز گونه‌ای بسیار قدیمی است. بررسی‌های صورت گرفته روی ژنوم این جانور نشان داده است که هوتزین تنها بازماندۀ شاخه‌ای از پرندگان است که مسیر تکاملی جداگانۀ خود را پس از انقراض دسته‌جمعی کرتاسه-پالئوژن آغاز نمودند. رویداد کرتاسه-پالئوژن به انقراض تمام دایناسورهای غیرپرنده انجامید. به همین دلیل است که این پرنده ظاهری بسیار قدیمی دارد!

صورت گندمرغ آبی‌رنگ و فاقد پر است. جانور چشمانی قرمز و دمی سنگین دارد که به حفظ تعادل کمک می‌کند.

ولی اصلاً چرا گندمرغ این‌قدر بوی گند می‌دهد؟! خب، این پرنده تنها از برگ تغذیه می‌کند. مثل گاوی که بالای درختان زندگی کند. ولی متأسفانه هوتزین عملکرد افتضاحی در زمینۀ پرواز دارد و عمدتاً هنگام پرواز به درختان برخورد می‌کند. گاهی اوقات نیز اصلاً نمی‌تواند اوج بگیرد. ولی پرندۀ بیچاره تقصیرکار نیست. عامل اصلی این مشکل، شکم بزرگ و آویزان پرنده است که مجالی برای رشد عضلات دخیل در پرواز نمی‌دهد.

شکم‌شان واقعاً بزرگ است! دستگاه گوارش گندمرغ بین پرندگان بی‌نظیر است و تقریباً از همان مکانیسم تخمیر باکتریایی – که در گاو مشاهده می‌شود – برای هضم غذای خود بهره می‌گیرد. این مکانیسم هضم بدین معنی است که از لحظۀ ورود برگ به دهان تا خروج آن از مقعد بیش از ۴۵ ساعت زمان صرف می‌شود؛ در این میان، پرنده کمی هم گاز بدبو به محیط تحویل می‌دهد! مخلص کلام: هوتزین‌ها بوی مدفوع می‌دهند.

به دلیل فرآیند هضم بسیار آهسته و ارزش غذایی ناچیز برگ، هوتزین بیش از ۸۰ درصد از زمان خود را صرف جویدن و هضم غذا می‌کند. ولی خب در این دوره و زمانه، از چنین سبک زندگی هم می‌شود الهام گرفت!

میلاد شیرولیلو


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید