تقریباً همه میدانیم که زنان با تعداد تخمکهای ثابتی به دنیا میآیند و شمار این تخمکها در طول زندگی افزایش نمییابد. زمانی هم که بلوغ این تخمکها به پایان رسد دیگر نمیتوانند صاحب فرزند شوند؛ این موضوع از جهت فشار ساعت بیولوژیکی است.
اما با این حال تحقیقی در این رابطه اولین شواهدی را که نشان میدهد تخمدانها میتوانند تخمک تولید کنند، بدست آورده است! اگر این یافتهها تأیید شوند به آن معناست که زنان پس از یائسگی و آنهایی که مشکلات باروری داشتهاند شاید بتوانند از این پس به صورت طبیعی آبستن شوند.
برای روشن شدن موضوع باید گفت که هنوز شواهد بسیار کمی از چند بیمار سرطانی بدست آمده است و برای آن که بتوانیم قاطعانه راجع به آن صحبت کنیم باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد. ولی در صورت امکان چنین چیزی دانش ما دربارهی تولید مثل تحول خواهد یافت؛ این موضوع برای دانشمندان بسیار هیجانانگیز است.
محققانی که در حال بررسی بیماران سرطانی بودند دریافتند زنانی که از نوعی داروی شیمیدرمانی خاص به نام ABVD استفاده کردهاند چگالی تخمکی بیشتری نسبت به زنان سالمِ همسن خود دارند؛ این اتفاق شاید به این دلیل باشد که داروی مورد نظر باعث القای تولید تخمک میشود. این موضوع موجب تعجب محققان شده و آنها را به این فکر انداخته که شاید تخمکهای جدیدی تولید شدهاند. باز هم تأکید میکنیم که این یافتهها بسیار ابتدائی هستند و نمیتوان در این رابطه اظهار نظر قطعی کرد.
این محققان زمانی برای هدایت تحقیقی که اصلاً مربوط به موضوع مورد بحث ما نبود ترغیب شدند که فهمیدند داروی ABVD، برخلاف بیشتر داروهای شیمیدرمانی مشکلات باروری نمیآفریند. برای آن که بفهمند چه اتفاقی در جریان است، بیوپسیهایی از تخمدانهای ۱۱ زن مبتلا به لیمفوما تهیه کردند که فقط ۸ مورد از آنها از داروی مورد نظر استفاده کرده بودند. آنها این نمونهها را با نمونههای ۱۰ زن سالم مقایسه کردند. نتایج بسیار جالب بود؛ آن ۸ فرد که تحت شیمیدرمانی با ABVD بودند ۲-۴ برابر چگالی بیشتری در تخمکهای زیستپذیر نسبت به زنان سالم نشان میدادند و آن ۳ زن سرطانی هم که از این دارو استفادهای نکرده بودند تعداد بسیار کمتری داشتند! این به معنای واقعی، افزایش را نشان میدهد. حتی از این هم جالبتر هم این که تخمکهای این افراد جوانتر از تخمکهای زنان سالم بود؛ مثل دخترانی که تازه به بلوغ رسیدهاند.
تنها تفاوتی که وجود داشت در این بود که این تخمکهای زیاد طبیعی رشد نمیکردند ولی نباید از یاد برد که در مورد بیماران سرطانی درمان شده با ABVD گزارشی از ناباروری تابحال نبوده است.
فرضیات دیگری نیز مطرح است؛ از جمله این که آن سلولها همانجا بودهاند ولی در طول درمان به سطح آمدهاند یا این که فولیکولهای تخمکها به دو نیم تقسیم شده باشند. ولی برخی نیز میگویند که دارو تقسیم سلولهای بنیادی را در تخمدان تحریک کرده است. Tefler و تیمش این تحقیق را در کنفرانس جامعهی تولید مثل انسان و جنینشناسی اروپا که جولای امسال در هلسینکی برگزار شده بود ارائه دادند و اکنون دنبال انتشار نتایج آن در یک ژورنال هستند.
این یافتهها پیشنهاد میکنند که تخمدان از آن چه که ما فکر میکردیم بسیار پیچیدهتر بوده و دارای ظرفیت ذاتی نوسازی است. باید منتظر ماند و دید کار به کجا میرسد.