آکنه‌ی هورمونی درواقع توصیفی برای داشتن آکنه است. اصطلاح دیگری که برای این شرایط پوستی استفاده می‌شود آکنه‌ی ولگاریس می‌باشد. گاهی اوقات به علت پاسخ به تغییرات هورمونی، در پوست مشکلاتی ایجاد می‌شود که به آن آکنه‌ی هورمونی گفته می‌شود. افراد مبتلا به آکنه، دارای جوش یا لکه‌هایی با شدت مختلف می‌باشند که معمولا این جوش‌ها صورت شخص را تحت تاثیر قرار می‌دهند. آکنه بسیار رایج و قابل درمان است.
محتوای این مقاله:
- آکنه چیست؟
- چه چیزی باعث ایجاد جوش به شکل آکنه بر روی پوست می شود؟
- درمان‌هایی برای آکنه
آکنه چیست؟
آکنه ایجاد حالتی در پوست شخص می‌باشد که معمولا ضایعاتی بر روی صورت و نیم‌تنه‌ی بالایی بدن فرد برجای می‌گذارد. پایه‌ی مو یا همان فولیکول مو در ایجاد این نوع ضایعات دخالت دارد. آکنه در شدت دارای طیف وسیعی است. شایع‌ترین شکل آکنه، کومدون می‌باشد که می‌تواند در فولیکول مو ظاهر شود.
انواع دیگر ضایعات ناشی از آکنه عبارتنداز:
- پاپول
- کورک (جوش چرک‌دار)
- ندول
- کیست
این چهار نوع ضایعه، هنگامی که باکتری‌ها در پایه‌ی ضایعات جمع شوند می‌توانند در اندازه و شدت با یکدیگر متفاوت باشند. باکتری باعث پاسخ التهابی از طرف سیستم ایمنی بدن فرد می‌شود.
آکنه شایع ترین وضعیت پوستی در ایالات متحده است به همین خاطر متخصصان آکادمی پوست آمریکا می‌گویند که در ایالات متحده بیش از ۵۰ میلیون نفر دارای آکنه هستند.
آکنه‌ی هورمونی چیست؟
آکنه‌ی هورمونی اصطلاح مورد استفاده در تحقیقات پزشکی یا توسط پزشکان نیست. این اصلاح معمولا در مجلات اینترنتی، مجلات چاپی یا در بین افرادی که طب سنتی انجام می دهند رایج است. بنابراین در این مقاله ما از آکنه به جای آکنه‌ی هورمونی استفاده می‌کنیم. یکی از دلایلی که افراد، این ضایعات را آکنه‌ی هورمونی می‌نامند این است که آن‌ها تصور می‌کنند این ضایعات با تغییرات هورمونی در دوران بلوغ مرتبط است. از این جهت به آن‌ها جوش‌های هورمونی می‌گویند.
چه چیزی باعث ایجاد جوش به شکل آکنه بر روی پوست می‌شود؟
چهار عامل اصلی در ایجاد ضایعات آکنه قابل تصور است. هورمون‌ها یکی از این ۴ عامل می‌باشند. شاید به همین دلیل است که برخی افراد آن را آکنه‌ی هورمونی می‌نامند.
هر ۴ عامل ایجاد کننده‌ی آکنه، وابسته به ریشه‌ی مو در پوست می‌باشد که عبارتنداز:
- تولید هورمون تستوسترون در طول دوران بلوغ افزایش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود که پوست چرب شود. زیرا تستوسترون باعث افزایش تولید چربیِ پوست می‌شود. مواد چرب ترشح شده در ریشه‌ی موها برای محافظت و ایجاد لطافت در پوست لازم و ضروری‌اند.
- برخی اوقات فولیکول‌های مو مسدود می‌شوند. در واقع می‌توان گفت که کومدون‌ها با مسدود شدن منافذ پوست تشکیل می‌شوند. تولید بیش از حد سلول‌های پوستی که معمولا تحت فشار نیز قرار دارند بر روی این روند تاثیر گذاشته و آن را تسریع می‌بخشد.
- کومدون‌ها می‌توانند با ابتلا به عفونت باکتریایی بدتر شوند.
- گاهی سیستم ایمنی بدن به باکتری‌ها واکنش نشان می‌دهد و باعث التهاب می‌شود. البته همه‌ی انواع آکنه‌ها التهابی نیستند اما کومدون ساده (دانه‌های سرسیاه و سرسفید) ممکن است ملتهب شوند. میزان التهاب در پاپول، کورک، ندول و کیست به ترتیب افزایش پیدا می‌کند.
نقش هورمون در تشکیل آکنه چیست؟
همان طور که گفتیم آکنه ممکن است به عنوان آکنه‌ی هورمونی شناخته شود. زیرا یکی از عوامل مهم تسریع کننده در تشکیل آن هورمون تستوسترون است. سطح تستوسترون در نوجوانی به عنوان بخشی از دوران بلوغ افزایش می‌یابد. افزایش این هورمون باعث رشد مردانگی در پسران می‌شود و قدرت عضله و استخوان را در دختران افزایش می‌دهد. این هورمون همچنین اثر افزایش دهندگیِ تولید چربی در ریشه‌ی مو را داراست. این امر به این دلیل رخ می‌دهد که غده‌های تولید کننده‌ی چربی پوست، به تستوسترون حساس هستند.
مقاله‌ی مرتبط: علائم عدم تعادل هورمونی در زنان
هورمون‌های دیگر نیز در بروز آکنه نقش دارند. در زنان، تغییرات هورمونی مربوط به حاملگی یا چرخه‌‌ی قاعدگی نیز ممکن است باعث ایجاد آکنه شود.
شدت‌های مختلف آکنه
آکنه در شدت می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. نوع خفیف این ضایعه معمولا نیاز به مراجعه‌ی پزشک ندارد اما نوع شدید آن باید توسط متخصص و به شیوه‌ی مناسب درمان شود. آکنه‌ی شدید می‌تواند تشکیل کیست دهد و به شدت بر روی ظاهر و اعتماد به نفس فرد تاثیر بگذارد، حتی سبب ایجاد زخم نیز شود! البته تمام انواع این ضایعات پوستی می‌تواند برای بیمار ناراحت کننده باشد. حتی بروز آکنه‌ی خفیف می‌تواند اعتماد به نفس جوانان را در روابط اجتماعی با دیگران بسیار متزلزل سازد.
مقاله‌ی مرتبط: آکنه با خطر ابتلا به افسردگی مرتبط است!
افسانه‌هایی در مورد عامل ایجاد آکنه
افسانه‌های بسیاری در مورد علل ایجاد آکنه وجود دارد. می‌توان گفت هیچ مدرکی در این مورد وجود ندارد که نشان دهد این علل باعث ایجاد آکنه می‌شوند:
- عدم رعایت بهداشت
- مصرف شکلات و دیگر غذاها مانند آجیل یا غذاهای چرب
- استمناء یا داشتن رابطه جنسی
با این حال، برخی از تحقیقات توانسته‌اند ارتباطی بین مصرف فرآورده‌های لبنی و رعایت رژیم غذاییِ حاوی مقدار زیادی از غذاهایی مانند کربوهیدرات و نوشیدنی‌های شیرین که باعث افزایش سطح قندخون می‌شوند، پیدا کنند.
درمان آکنه
آکنه با توجه به شدتی که دارد درمان می‌شود. آکنه‌ی خفیف با داروهای بدون نیاز به نسخه و همچنین داروهای ارائه شده توسط پزشکان درمان می‌شود. تقریبا هیچ درمان سریعی برای این بیماری وجود ندارد. تمام روش‌های درمان آکنه به حداقل چند هفته زمان نیاز دارند. درمان‌های خفیف آکنه شامل داروهای ضد باکتری می‌باشند. از طرفی هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد آکنه ناشی از عدم رعایت بهداشت است.
بنزوئیل پراکسید یک داروی موضعی است که بدون نیاز به تجویز پزشک قابل تهیه می‌باشد. این دارو می تواند به درمان آکنه‌ی خفیف کمک کند. داروهای دیگری نیز وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای درمان استفاده کرد اما شواهد کمی در مورد تاثیر آن‌ها وجود دارد.
شستشوی بیش از حد صورت برای مداوای آکنه خوب نیست. این کار می‌تواند چربی پوست را برداشته و آن را بیشتر تحریک کند. با تحریک بیشتر، پوست با تولید کردن چربی بیشتر، واکنش نشان می‌دهد و این عامل باعث بدتر شدن آکنه می شود.
درمان‌های طبیعی و مکمل برای آکنه
داروهای گیاهی نمونه‌هایی از درمان‌های مکمل و جایگزین برای آکنه هستند. استفاده از این روش‌ها معمولا بی ضرر هستند، اما شواهدی وجود ندارد که تاثیر آن‌ها را بر روی درمان اثبات کند. به عنوان مثال روغن درخت چای و میخک نمونه‌ای از این گیاهان می‌باشند.
مقالات مرتبط:
نکات عملی برای افراد دارای آکنه
روش‌های مراقبتی که در ادامه مطرح می‌کنیم می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن آکنه کمک کند:
- شستشوی روزانه باید به اندازه کافی و با مواد شوینده‌ی ملایم انجام شود. سعی کنید بیش از دو بار در روز صورتتان را نشویید.
- از صابون‌ها یا پاک کننده‌های ملایم و آب ولرم برای شستن صورت استفاده کنید.
- در صورتیکه آکنه دارید صورتتان را لایه برداری نکنید.
- ار دستکاری و ترکاندن جوش اجتناب کنید. انجام این کار می‌تواند آن‌ها را بدتر کرده و باعث التهاب شود.
- یا آرایش نکنید و یا از محصولات آرایشی تهیه شده بر پایه‌ی آب استفاده کنید.
روش‌های درمان آکنه‌ی متوسط و شدید
اگر جوشی دارید که احتمال زخم شدن صورت را بیشتر می‌کند پیشنهاد می‌کنیم که برای درمان حتما به یک پزشک مراجعه کنید. آکنه‌ی متوسط با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شود. آنتی بیوتیک‌های رایج برای این کار عبارتنداز:
- تتراسایکلین
- مینوسایکلین
- اریترومایسین
- داکسی سایکلین
برای درمان آکنه باید از این آنتی بیوتیک‌ها، حداقل ۳ ماه استفاده کرد. زنان مبتلا به آکنه‌ی متوسط که بدنشان به آنتی بیوتیک پاسخ نمی‌دهد، باید هورمون‌درمانیِ ضد آندروژن و قرص‌های ضد بارداری را امتحان کنند.
دارویی به نام ایزوترتینوئین (isotretinoin) وجود دارد که برای آکنه‌های شدید تجویز می‌شود. طول دوره‌ی درمان این دارو بین ۱۶ تا ۲۰ هفته است. این دارو برای آکنه‌ی شدید بسیار مفید است. با این وجود، عوارض جانبی زیادی دارد و استفاده از آن باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.
ایزوترتینوئین برای جنین خطرناک است. بنابراین زنان باید قبل از تجویز دارو تست حاملگی بدهند و در طول دوره‌ی درمان از روش مطمئنی برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند. زنانی که در سن باروری هستند باید از دو روش پیشگیری از بارداری قبل، طی و پس از درمان با ایزوترتینوئین نیز استفاده کنند.
شدیدترین نوع آکنه، آکنه‌ی کیستیک می‌باشد که ممکن است با تزریق کورتیکواستروئیدی به نام ترامامزینولون (triamcinolone) درمان شود. این دارو به صورت مستقیم برای کاهش زخم ناشی از التهاب به ضایعه تزریق می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر آکنه‌ی متوسط و یا شدیدی دارید باید برای بهره‌مندی از بهترین روش درمان، به پزشک مراجعه کنید. اگر از روش‌های بدون نسخه استفاده می‌کنید اما ضایعات بهبود پیدا نمی‌کند و یا حتی بدتر می‌شود، حتما باید به یک پزشک مراجعه کنید.
افراد مبتلا به آکنه‌ی شدید که نیاز به درمان با ایزوترتینوئین دارند، باید به متخصص پوست مراجعه کنند تا تحت نظر او این دارو را (بر اساس معیارهای FDA) مصرف کنند.
زنان بزرگسال دارای آکنه و درمان‌های هورمونی
آکنه در نوجوانان شایع‌تر است. زیرا در این دوران تغییرات هورمونی شدیدی در بدن رخ می‌دهد. اما برخی از زنان بزرگسال نیز در معرض داشتن این ضایعات قرار دارند. دکتر Bethanee Jean Schlosser، استادیار پوست و مدیر بهداشت پوست زنان در American Academy of Dermatology’s گزارش می‌دهد که زنان بالغ بیشتر از مردان بالغ به آکنه دچار می‌شوند.
مقالات مرتبط:
برخی از زنان تحت تاثیر تغییرات ناشی از هورمون‌های آندروژن قرار دارند. کسانی که موهای زائد، صدای کلفت و یا دوره‌های قاعدگی نامنظم دارند ممکن است برای یافتن مشکلات هورمونی نیاز به آزمایش داشته باشند. درمان آکنه در زنان بزرگسال، همانند دیگر افراد است. البته در این افراد می‌توان برای درمان آکنه‌ی هورمونی از هورمون‌درمانی نیز استفاده کرد.
بنا به گفته‌ی دکتر Schlosser، قرص ضدبارداری می‌تواند آکنه را در زنان بالغ درمان کند. او اضافه می‌کند که باید برای درمان از قرص‌های ضد بارداری خوراکی به تنهایی یا از ترکیب مختلف این قرص‌ها با داروهای ضدآندروژن استفاده کرد.
