ظبق یافته های جدید محققان موسسه پزشکی Howard Hughes سلولهای بنیادی مولد اسپرم برای ماندگاری همیشگی خود طی نسل‌های متمادی، از یک حقه ژنتیکی استفاده میکنند.
قسمت‌های مختلف ژنوم مگس سرکه با بیشتر شدن سنشان کوتاه میشوند، اما برخی از سلولهای مولد میتوانند این کوتاه شدگی را ترمیم کنند.
این کوتاه‌شدگی ژنومی میتواند زمینه ساز برخی جنبه‌های سالخوردگی باشد و به نحوی به دانشمندان کمک کند تا سالخوردگی را به عقب بیاندازند.
این مکانیسم تاکنون فقط در مخمرها مشاهده شده است. اگر این مکانیسم در مورد انسانها هم کارساز باشد میتواند چگونگی روند سالخوردگی و ازکار افتادگی اکثر سلولها را برای دانشمندان آشکارتر کند.
در این مطالعه Yamashita و همکارانش در دانشگاه میشیگان روی ژن های کد کننده rDNA تمرکز کردند. این ژنها دستورالعملهایی را برای بخشهایی که ریبوزومها را می سازند حمل میکنند. ریبوزومها ماشینهای سلولی هستند که مولکولهای RNA را به انواع پروتئینهای مورد نیاز بدن تبدیل میکنند.
برای تولید نسخه‌های کافی ازاین ماشینها سلولها به نسخه‌های زیادی از این دستورالعملها نیاز دارند. اغلب ژنها در نواحی محدودی از ژنوم کد شده‌اند اما rDNA ها در چندین نقطه در سرتاسر ژنوم انسانی کد شده‌اند. بطور مثال در انسان در ۵ کروموزوم توالی‌های rDNA حضور دارند. این تکرار شدن، به سلولها اجازه میدهد تا مواد خام لازم را در اختیار داشته باشند.
اما این زیاد بودن نسخه‌ها هزینه ای هم در بر دارد. سلولها میتوانند طی کپی کردن دچار خطا شوند. و در پایان هر چرخه برخی از نسخه ها از بین بروند، و از کروموزوم حذف شوند.
این از دست دادن نسخه ها در تکسلولیِ مخمر با کهولت سن در ارتباط است. اما در پرسلولیها نقش rDNA یک معما بوده است. Yamashita و همکارانش ژنهایrDNA سلولهای بیضه مگس سرکه را مورد مطالعه قرار دادند. این سلول ها که سلولهای بنیادی germline نامیده میشوند، میتوانند مداوم تقسیم شده و هربار، یک کپی از خودشان و یک سلول اسپرم بوجود آورند.
در مگسهای سرکه، زنجیره های ژنهای rDNA روی کروموزوم های X و Y یافت میشوند. در مقایسه با نرهای جوان، نرهای پیر ژنهای rDNA کوتاهتری روی کروموزوم Y داشتند.
این کاهش rDNA بنظر می‌رسد که از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.دکتر Yamashita و همکارانش مشاهده کردند کهمگسهای سرکه یِ پدرِ پیر (یعنی آنهایی که۴۰ روزه اند) ژنهای rDNA کاهش یافته‌شان را به فرزندانشان منتقل میکنند.
سپس محققان چیز شگفت آوری مشاهده کردند. در بسیاری از موارد این rDNA کاهش یافته به تعداد نرمال بازگشت. پس از ۱۰ روز، فرزندانی که تعداد ژنهای rDNA کمتری به ارث برده بودند، مقدار rDNA شان با مگسهایی که تعداد کافی به ارث برده بودند برابر بود.
این بازیابی، چیزی نبود که محققان از قبل انتظارش را داشته باشند.
دانشمندان هنوز نمیدانند که مشابه این فرآیند در سلولهای بنیادی ماده هم میتواند اتفاق بیفتد یا خیر.
دکتر Yamashita میگوید: صد البته که ما مگس نیستیم! اما اگر قرار باشد شرط بندی کنیم، او حاضر است شرط ببندد که برخی از انواع سلولهای نامیرا در انسانها هم میتوانند همین فرآیند بازیابی را به منظور جلوگیری از کاهش میزان rDNA که به دنبال افزایش سن اتفاق می‌افتد،انجام دهند.
Bravo
واقعا از مطالب شما لذت میبرم ✌