نگاه کلی
تنگی دریچه آئورت-یا تنگی آورت-زمانی ایجاد می‌شود که دریچه آئورت تنگ شود. این تنگ شدن از باز شدن کامل دریچه پیشگیری می‌کند، که جریان خون ورودی به آئورت و بقیه بدن را کاهش داده یا مسدود می‌کند.
اگر جریان خون ورودی به آئورت کاهش یافته یا مسدود شود، قلب باید سخت‌تر کار کند تا خون را به بدن پمپ کند. به تدریج، این کار اضافی مقدار خونی را که پمپ می‌تواند پمپ کند را محدود می‌کند، و می‌تواند با تضعیف هر چه بیشتر عضله قلبی علائمی را ایجاد کند.
درمان بسته به شدت بیماری فرد متفاوت است. وی برای اصلاح یا تعویض دریچه نیاز به جراحی دارد. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی قلبی شود.
علائم
تنگی دریچه آئورت از نوع خفیف تا شدید متغیر است. علائم و نشانه ها به طور کلی زمانی ظاهر می‌شوند که تنگی دریچه شدید باشد. برخی افراد مبتلا به تنگی دریچه آئورت ممکن است علائم را چندین سال نشان دهند. علائم این بیماری عبازتنداز:
- صداهای غیرطبیعی از قلب که با گوشی پزشکی شنیده می‌شود
- احساس غش و گیجی یا غش کردن هنگام فعالیت
- تنگی نفس، به خصوص هنگام فعالیت
- خستگی به خصوص هنگام افزایش فعالیت
- لرزش قلب-احساس ضربانات تند و نامنظم از قلب
- سوء تغذیه(به خصوص در کودکان مبتلا به تنگی دریچه آئورت)
- عدم افزایش وزن در کودکان در حال رشد
اثرات تضعیف کننده‌ی قلبی تنگی دریچه آئورت ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود. علائم نارسایی قلب عبارتنداز خستگی، تنگی نفس، تورم مچ پا و پا
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد صدای غیرطبیعی قلبی داشته باشد، پزشک وی را به متخصص قلب ارجاع خواهد داد. اگر فرد دچار هر یک از علائم مشکوک به تنگی دریچه آئورت شود باید به پزشک مراجعه کند.
دلایل
قلب چهار حفره دارد که جریان خون را در مسیر درست هدایت می‌کنند. این دریچه‌ها عباتنداز دیچه سه لتی، دریچه دو لتی، دریچه ریوی و دریچه آئورت. هر یک از دریچه‌ها فلپ‌هایی دارند که یک بار در طی هر ضربان باز و بسته می‌شوند. گاهی اوقات، این دریچه‌ها به خوبی باز و بسته نشده و جریان خون را در قلب مختل می‌کنند و توانایی قلب در پمپ کردن خون را کاهش می‌دهد.
در تنگی دریچه آئورت، دریچه آئورت که بین بطن چپ و شریان آئورت قرار دارد، تنگ‌تر می‌شود.
زمانی که دریچه آئورت تنگ می‌شود، بطن چپ باید بیشتر کار کند تا بتواند خون را وارد شریان آئورت و به متعاقب آن وارد بدن بکند. این امر سبب ضخیم شدن دیواره و بزرگ‌تر شدن بطن چپ می‌گردد. این کار اضافی به تدریج می‌تواند بطن چپ و به طور کلی قلب را تضعیف کند، و منجر به نارسایی قلبی و مشکلات دیگر شود.
تنگی دریچه آئورت می‌تواند ناشی از دلایل زیادی باشد، از جمله:
نارسایی مادرزادی قلب: دریچه آئورت از ۳ فلپ، محکم و مثلثی شکل که کوسپ نامیده می‌شود تشکیل شده است. افراد ممکن است هنگام تولد تنها یکی از کوسپ‌ها را داشته باشد یا ۴ عدد از آنان را دارا باشد، اما این مشکل نادر است.
این ناهنجاری ممکن است تا بزرگسالی هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نکند. در بزرگسالی دریچه ممکن است شروع به تنگی یا نشت کرده و ممکن است نیاز باشد تا دریچه مرمت یا تعویض شود.
اگر فرد به طور مادرزادی دریچه‌ای غیرطبیعی داشته باشد نیاز دارد علائم وی مرتبا توسط پزشک بررسی شود. در بیشتر موارد، پزشکان علت عدم تشکیل صحیح دریچه را نمی‌دانند، پس مسئله‌ای نیست که بتوان از آن پیشگیری شود.
تجمع کلسیم روی دریچه: با گذشت سال‌ها، کلسیم می‌تواند روی دریچه تجمع یابد(کلسیفیکاسیون دریچه آئورت). کلسیم یکی از مواد معدنی است که در خون وجود دارد. با جریان یافتن مکرر خون به آئورت، ذخایر کلسیم می‌توانند روی کوسپ‌های دریچه تجمع یابند. این تجمعات کلسیم ربطی به مصرف قرص‌های کلسیم یا نوشیدنی‌های تقویت شده با کلسیم ندارد.
این تجمعات ممکن است هرگز هیچ مشکلی ایجاد نکنند. گرچه در برخی افراد، به خصوص افرادی که به طور مادرزادی دریچه آئورتی نارسا دارند، مانند دریچه آئورتی که دو کوسپ دارد-تجمع کلسیم سبب سفت شدن کوسپ‌های دریچه می‌شود. این سفت شدگی دریچه آئورت را تنگ می‌کند و می‌تواند در سنین جوانی رخ دهد.
گرچه تنگی دریچه آئورتی که مربوط به افزایش سن و تجمع کلسیم روی دریچه آئورت است بیشتر در افراد مسن شایع است. این نوع تنگی اغلب تا ۷۰ یا ۸۰ سالگی علامتی از خود نشان نمی‌دهد.
تب روماتیسمی: یکی از عوارض عفونت استرپتوکوکی گلو، تب روماتیسمی ممکن است سبب تشکیل بافت اسکار روی دریچه آئورت شود. بافت اسکار به تنهایی می‌تواند دریچه آئورت را تنگ کرده و منجر به تنگی دریچه آئورت شود. بافت اسکار همچنین سطحی سخت را ایجاد می‌کند تا کلسیم روی آن تجمع یابد و بعدها منجر به تنگی دریچه شود.
تب رماتیسمی ممکن است بیش از یک دریچه از طریق چند مسیر درگیر کند. یک دریچه درگیر نمی‌تواند به باز و بسته شود.
عوامل خطرزا
عوامل خطرزای تنگی دریچه آئورت عبارتنداز:
- سن بالا
- بیماری‌های خاص قلبی مانند دریچه آئورت دو لتی
- سابقه عفونتی که می‌تواند قلب را درگیر کند
- داشتن عوامل خطرزای قلبی عروقی مانند دیابت، کلسترول و فشارخون بالا
- بیماری مزمن کلیوی
- سابقه پرتو درمانی قفسه سینه
عوارض
تنگدی دریچه آئورت می‌تواند عوارض مانند موارد زیر ایجاد کند:
- نارسایی قلبی
- سکته
- لخته خونی
- خونریزی
- ناهنجاری‌های ریتم قلب(آریتمی)
- عفونت‌های درگیر کننده قلب مانند اندوکاردیت
- مرگ
تشخیص
برای تشخیص تنگی دریچه آئورت، پزشک ممکن است علائم، نشانه‌ها و سوابق پزشکی وی را بررسی کرده و فرد را معاینه کند. پزشک برای بررسی تنگی دریچه آئورت صدای قلب را با گوشی پزشکی گوش خواهد کرد تا در صورت وجود صداهای غیرطبیعی آن را افتراق دهد.
پزشک آزمایشات متعددی را برای تشخیص بیماری فرد و تعیین علت و شدت آن تجویز خواهد کرد. این آزمایشات عبارتنداز:
اکوکاردیوگرام: پزشک زمانی که به وجود بیماری دریچه‌ای در فرد شک کند این تست را انجام خواهد داد.
همچنین وی ممکن است آزمایش دیگری به نام اکوکاردیوگارم ترانس اروفاژیال را برای نگاه نزدیک‌تر به دریچه به کار گیرد.
نوار قلب: یک نوار قلب می‌تواند بزرگی دریچه‌ها، بیماری قلبی و آریتمی را نشان دهد.
تصویر برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه: این تست در صورت بزرگ شدن دریچه می‌تواند آن را تشخیص دهد.
تست ورزش: این تست بیشتر به تشخیص شدت بیماری کمک می‌کند.
CTاسکن قلبی: این تست برای تعیین اندازه آئورت و نگاه نزدیک به قلب به کار می‌رود.
MRI قلبی: این تست برای تشخیص شدت بیماری و تعیین اندازه آئورت به کار می‌رود.
کاتتر گذاری قلبی: این تست اغلب برای تشخیص بیماری دریچه قلبی به کار نمی‌رود، اما اگر روش‌های دیگر در دسترس نباشند برای تشخیص و شدت به کار می‌رود.
درمان
درمان تنگی دریچه آئورت بسته به شدت بیماری، علائم و نشانه‌های فرد و اگر بیماری در حال بدتر شدن باشد، متفاوت است.
اگر علائم فرد خفیف بوده یا دچار علائم بیماری نشود، پزشک تنها فرد را به صورت منظم ویزیت می‌کند. پزشک ممکن است به فرد توصیه کند تا شیوه زندگی و رژیم غذایی خود را تغییر داده و نیز با مصرف دارو علائم بیماری را کاهش دهد.
فرد ممکن است به طور تدریجی نیاز به عمل جراحی تعویض دریچه داشته باشد. در برخی موارد حتی اگر فرد علائم را نشان ندهد نیز نیاز به جراحی دارد. اگر فرد عمل جراحی دیگری داشته باشد، ممکن است همراه با همان عمل تعویض دریچه نیز انجام گیرد.
جراحی تعویض دریچه آئورت از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک در قفسه سینه انجام می‌گیرد.
گزینه‌های جراحی عبارتنداز:
تعمیر دریچه آئورت
جراحان به ندرت این عمل را انجام می‌دهند و به جای آن بیشتر دریچه را تعویض می‌کنند. برای تعمیر دریچه، جراح کوسپ‌هایی را که به هم متصل شده‌اند را جدا می‌کند.
تصحیح دریچه با بالون
در این روش پزشک با استفاده از لوله‌ای نازک دریچه را تعمیر می‌کند. پزشک لوله را از دست یا کشاله ران فرد وارد کرده و سپس آن را در دریچه متسع می‌کند تا دریچه را گشاد کند.
این روش برای درمان تنگی دریچه آئورت در کودکان و نوزادان مناسب است. گرچه در این روش دریچه ممکن است در افراد بالغ بعدها دوباره تنگ شود اما در افرادی که امکان جراحی در آنان وجود ندارد، مناسب است.
تعویض دریچه آئورت
این روش اغلب در درمان تنگی دریچه آئورت به کار می‌رود. جراح دریچه آسیب دیده را برداشته و آن را با دریچه‌ای مکانیکی یا ساخته شده از بافت قلبی گاو، خوک یا انسان(دریچه بیولوژیکی) جایگزین می‌کند.
دریچه‌های بیولوژیکی پس از گذشت چند مدت از بین می‌روند و نیاز است دوباره تعویض شوند. افرادی که دریچه مکانیکی دارند باید تا آخر عمر از داروهای جلوگیری کننده از لخته استفاده کنند تا از تشکیل لخته در روی دریچه جلوگیری شود.
جراح ممکن است از روش جدیدی به نام TAVR استفاده کند. در این روش دریچه را از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک وارد قلب کرده و اقدام به تعویض آن می‌کنند. روش TAVR روی افرادی که نمی‌توانند عوارض عمل باز را تحمل کنند انجام می‌گیرد.
شیوه زندگی
فرد نیاز خواهد داشت تا به طور مرتب توسط پزشک معاینه گردد. همچنین وی باید تمام داروهای تجویز شده را تا آخر مصرف کند.
پزشک ممکن است چندین شیوه زندگی مناسب قلب را برای فرد توصیه کند. این روش‌ها عباتنداز:
- رژیم غذایی مناسب برای قلب: خوردن میوه‌ها و سبزیجات متنوع، محصولات لبنی کم چرب، گوشت پرندگان، ماهی و انواع حبوبات.
- وزن خود را متعادل نگه دارد
- فعالیت‌های فیزیک مرتب داشته باشد
- استرس خود را کنترل کند
- از دخانیات دوری کند
